Bài học: Na Uy là đất diễn của xe điện Trung Quốc
Hơn một chục nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang hoặc sẽ sớm xuất khẩu xe điện (EV) sang châu Âu và Mỹ, và hầu hết xem quốc gia Bắc Âu này là một thị trường thuyết phục quan trọng.
Kjell Emil Kallestad, người vận hành máy móc 67 tuổi ở Straume, Na Uy chưa từng tưởng tượng mình lái chiếc xe điện. Nhưng khi đối tác trao đổi chiếc SUV diesel của ông bằng một chiếc crossover chạy bằng pin vào năm ngoái, Kallestad đã đồng ý. Theo một nghĩa nào đó, sở thích của cư dân của ngôi làng trên đảo nhỏ bé này không có gì khác thường so với trong nước, nơi EV đã bắt kịp nhanh hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Nhưng điều bất thường là hai mẫu xe, MG ZS và Xpeng G3, đến từ đâu: Cả hai đều được sản xuất tại Trung Quốc.
“Nói rằng ‘Made in China’ tất tần tật“, Kjersti Midttveit, đối tác của Kallestad nói. “Tôi không sợ điều đó chút nào.”
The MG ZS, manufactured in Zhengzhou, Henan province. $35,300
SOURCE: SAIC MOTOR
Hơn một chục nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang hoặc sẽ sớm xuất khẩu các mẫu xe điện sang châu Âu và Mỹ, và hầu hết đang sử dụng Na Uy là một nơi để chứng tỏ. Các công ty bao gồm BYD, Nio, Xpeng và nhà sản xuất ô tô lớn nhất Trung Quốc, SAIC, đều đã đưa các mẫu xe điện trình diện tại quốc gia truyền thống khai thác dầu mỏ và khí đốt lớn nhất Tây Âu.
Những gì đang diễn ra ở Na Uy là một thử nghiệm của các công ty khi cạnh tranh ngày càng tăng ở trong nước, buộc phải tìm thị trường mới. Cho đến nay, doanh số bán hàng ở Na Uy tương đối thấp. Nhưng mục tiêu các nhà sản xuất ô tô đang theo đuổi nhiều hơn chỉ số lượng. Họ đang tìm cách tích lũy kinh nghiệm về những gì cần thiết để thành công ở thị trường nước ngoài.
“Chúng tôi đã có một luận điểm lâu dài rằng Trung Quốc dùng xe chạy bằng pin làm phương tiện từ vị trí trung bình để trở thành một người chơi mạnh mẽ đáng kể trong ngành”, Joe Spak, một nhà phân tích ô tô Mỹ tại RBC Capital Markets, đã viết trong một báo cáo vào đầu năm nay. “Vì vậy, điều này sẽ theo chiều hướng: đầu tiên là Na Uy, sau đó là châu Âu, sau đó…”
Một gói ưu đãi đáng kể được tung ra bắt đầu từ đầu những năm 1990 đã đưa Na Uy trở thành quốc gia đầu tiên loại bỏ dần việc bán xe động cơ đốt trong. Thuế bán hàng đối với EV là bằng 0, trong khi phí vận chuyển chúng qua phà, đỗ xe ở các bãi đất công cộng và lái xe trên đường thu phí đều được giảm giá ít nhất 50% so với những chiếc xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch.
Các yếu tố thúc đẩy Ô tô điện ở Na-uy
Trong khi quốc hội Na Uy đã đặt ra một mục tiêu không ràng buộc cho doanh số bán xe mới sẽ hoàn toàn bằng xe có động cơ không phát thải vào năm 2025, tạp chí Motor của Liên đoàn ô tô Na Uy gần đây đã chỉ xu hướng sô liệu bán xe xăng và diesel cho thấy điều này có thể đạt được ngay sau tháng 4 năm 2022. Trong số 17.992 xe mới được đăng ký tại Na Uy vào tháng 9, 13.946, tương đương 78%, là xe không phát thải – một kỷ lục.
Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc lần đầu tiên nuôi tham vọng bán ô tô ở châu Âu vào đầu những năm 2000, với các công ty như Geely Automobile Holdings, Great Wall Motor và Chery Automobile tìm cách xuất khẩu nhưng phần lớn không thành công. Geely là một ngoại lệ, do công ty mẹ mua lại Volvo Cars từ Ford Motor Co. vào năm 2010. “Lần cuối cùng Trung Quốc cố gắng bán xe ở châu Âu, nhiều, nhiều năm trước, nó là một trải nghiệm rất tồi tệ“, Christina Bu, tổng thư ký Hiệp hội Xe điện Na Uy cho biết. “Bây giờ, họ đã thực sự làm tốt công việc.”
Per Roar Johansen, sống ở Uthaug ở miền Trung, Na Uy, đã có một chiếc xe động cơ đốt trong, từ khi anh ta có bằng lái xe cho đến tháng 3 năm ngoái, khi anh ta mua một chiếc MG do SAIC Motor Corp sản xuất. Đầu bếp 32 tuổi này từng chi khoảng 3.000 kroner Na Uy (350 USD) mỗi tháng cho dầu diesel; Bây giờ chi phí lái xe của anh ta đã giảm xuống còn 500 kroner. Phiên bản hàng đầu của chiếc crossover ZS mà anh mua có giá khoảng 280.000 kroner, chỉ bằng 60% giá của một chiếc crossover Kia Niro do Hàn Quốc chế tạo, với nhiều không gian cabin hơn và mui xe toàn cảnh. “Tôi rất hài lòng,” ông nói. “Không còn nghi ngờ gì nữa trong tâm trí tôi: Lần sau tôi cũng sẽ đi mua một chiếc xe điện.”
MG ZS là chiếc xe điện đầu tiên của Trung Quốc xuất hiện trên thị trường vào năm ngoái. Kể từ đó, Bu nói, số lượng EV Trung Quốc “đã bùng nổ”.
“Có rất nhiều sự quan tâm trong việc học hỏi, và họ nghĩ rằng phải đủ thông minh để kiểm tra trong một thị trường đã được thiết lập,” cô nói. “Ở đây, họ phải trấn áp hai vấn đề hoài nghi cùng một lúc: cho dù đó là sự hoài nghi đối với một chiếc xe Trung Quốc hay sự hoài nghi đối với một chiếc xe điện.”
Trong số những chiếc nhanh chóng xuất hiện tiếp theo có Xpeng Inc., công ty đã giao những chiếc SUV điện G3 đầu tiên cho Na Uy vào tháng 12. Chủ tịch của Xpeng, Brian Gu, đã rời khỏi một vị trí ở ngân hàng đầu tư hàng đầu tại JPMorgan Chase &Co. vào năm 2018 để giúp dẫn dắt nhà sản xuất ô tô ra mắt trên thị trường chứng khoán New York vào tháng 8 năm 2020. Cổ phiếu đã tăng hơn gấp đôi kể từ đó. “Bạn phải là người quốc tế nếu bạn muốn trở thành một nhà lãnh đạo thực sự trong ngành, và không có lý do nào để bỏ qua thị trường châu Âu khổng lồ”, Gu nói. “Đó là một nơi mà chúng ta phải chiến đấu.”
Nio Inc., gần như đã ngừng hoạt động trước khi chính quyền thành phố Trung Quốc giải cứu vào đầu năm ngoái, đã trở lại hoành tráng với sự trợ giúp của những chiếc SUV điện đã cạnh tranh trực diện với Model Y của Tesla Inc. tại Trung Quốc. Vào ngày 30 tháng 9, công ty bắt đầu bán mẫu ES8 chạy hoàn toàn bằng điện và mở một Nio House – cả trung tâm bán hàng và câu lạc bộ cho những người hâm mộ thương hiệu – tại Karl Johans Gate, con phố diễu hành chính cực kỳ đắt đỏ của Oslo, giữa Cung điện Hoàng gia Na Uy và quốc hội quốc gia. Không có phòng trưng bày xe hơi điển hình, không gian bao gồm lò sưởi, thư viện và trưng bày quà tặng từ chủ sở hữu Nio ở Trung Quốc. “Ở đây, chúng ta sẽ thấy những bài học trãi nghiệm và chúng ta sẽ điều chỉnh các quy trình Nio và dịch vụ Nio sang các nước châu Âu khác trong tương lai”, Marius Hayler, tổng giám đốc điều hành tại Na Uy của công ty cho biết.
Người sáng lập, William Li cho biết ông muốn mở rộng mô hình Đức, vào cuối năm 2022.
The Nio ES8, manufactured in Hefei, Tỉnh An Huy. $71,600
PHOTOGRAPHER: ODIN JAEGER/BLOOMBERG
BYD Co., công ty đã thu hút Berkshire Hathaway Inc. của Warren Buffett vào năm 2008, có kế hoạch xuất khẩu khoảng 1.500 chiếc Tang SUV điện sang Na Uy trong năm nay. Công ty đang xem xét đưa một phiên bản nhỏ hơn của mô hình này vào thị trường Na Uy cùng với một hoặc hai phiên bản khác vào đầu năm 2023, Isbrand Ho, người đứng đầu bộ phận kinh doanh tại châu Âu của BYD cho biết. BYD đã học được rằng các tính năng mà nó cung cấp tại Trung Quốc với đa số khách hàng tương đối trẻ hơn không hoàn toàn phù hợp với khách hàng ở Na Uy. “Chúng tôi cung cấp, ví dụ, công nghệ như karaoke trong xe,” Ho nói. “Bạn có thể tưởng tượng một quý ông châu Âu 45 tuổi lái chiếc SUV Tang của mình ở Oslo, giơ micro lên và hát không? Tôi không thể tưởng tượng được điều đó”.
Sự quan tâm mạnh mẽ đến xe BYD đã khuyến khích công ty xem xét các cơ hội ngoài Na Uy, nơi – giống như hầu hết lục địa châu Âu – những chiếc xe được lái ở phía bên phải của con đường. Công ty có kế hoạch bắt đầu cung cấp các phiên bản giao thông bên trái của xe. Ho nói: “Tôi đoán tôi không cần phải nói cho bạn biết tôi đang xem xét quốc gia nào.”
Thay lời kết của Eska:
Câu chuyện trên tại Na-uy, cũng giống như hầu hết các quốc gia trên thế giới. Ban đầu công nghiệp ô tô Trung Quốc có thể gây thất vọng về chất lượng vì họ định hướng vào phân khúc giá rẻ, sau đó, họ học ra rằng muốn tồn tại thì phải có chất lượng, nên cả công nghệ xe ô tô và xe điện chất lượng càng ngày càng được nâng cao và được sự kiêng nể của các nước Âu –Mỹ. Ngay cả Tesla Inc. cũng đầu tư nhà máy xe ô tô điện tại Trung Quốc. Hiện nay, Trung Quốc sản xuất 70% pin xe điện cả trên toàn cầu, (Theo Bloomberg). Đối với xe điện, pin là yếu tố quyết định chất lượng xe điện.
Cố Tiến sĩ Alan Phan đã từng nói, Việt nam là thị trường phản ánh thị trường Trung Quốc cả về mọi mặt từ thói quen cho đến cả thượng tầng như cách xây dựng chính sách. Xe điện đang là xu hướng của ô tô tại Trung Quốc.
Sự quan ngại về hàng hóa như ô tô điện của Trung Quốc không những mất đi mà sau này, ô tô điện (EV) Trung Quốc sẽ áp đảo thị trường ô tô điện Việt Nam!
Liệu Vinfast có “đấu” lại chăng? Và ai sẽ nhanh chân đây?
TheoBloomberg
Eska Singapore lược dịch.
