“Theo đánh giá của Bộ Công thương, trong thời gian qua, ngành nhựa Việt Nam có tốc độ phát triển khá nhanh và đã trở thành một trong những ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam.
Năm 2017, Cả nước có hơn 2000 doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ngành nhựa, thuộc các ngành sản xuất bao bì nhựa, nhựa gia dụng, nhựa vật liệu xây dựng, nhựa kỹ thuật…
Dầu nhớt phục vụ cho ngành nhựa chủ yếu là: Dầu tách/tháo khuôn, dầu bảo quản khuôn (chống gỉ) và quan trọng nhất là Dầu thủy lực cho máy ép nhựa.
ESKA xin được giải đáp thắc mắc xoay quanh chủ đề “dầu thủy lực dùng cho máy ép nhựa”
Hỏi: Máy móc Cty tôi sử dụng liên tục 24/7. Làm sao tôi có thể tăng tối đa hiệu suất sản xuất và giảm thời gian dừng máy không mong muốn?
Đáp: Tối đa hiệu suất có thể đạt được bằng nhiều cách như: giảm chu kỳ tuần hoàn, kéo dài thời gian thay dầu và gia tăng tuổi thọ của máy. Xem xét chu kỳ đáp ứng của máy và hiệu quả năng lượng; hiệu suất khối thể tích (µVE) và hiệu suất cơ học (µOV) là hai yếu tố chính cần xác định. Hai thông số này tỷ lệ thuận với nhau và cần phải cân bằng. Do đó, một hệ thống có hiệu suất thể tích và cơ học ở mức lý tưởng sẽ giảm vòng tuần hoàn và tiết kiệm năng lượng. Để giảm thời gian dừng máy không mong muốn, phải kiểm soát các thành phần nhiễm bẩn là yêu cầu cấp thiết của dầu thủy lực. Thành phần nhiễm bẩn có thể xâm nhập từ bên ngoài hay trong nội tại của hệ thống như hơi ẩm hay không khí chẳng hạn,.. Do đó, dầu thủy lực phải có tính chống oxy hóa cực tốt và khả năng lọc để tránh dầu và các chi tiết bị hỏng mà kết quả là sớm thay dầu. Các yêu cầu khác về dầu thủy lực như bảo vệ bơm khi máy khởi động và vận hành ở nhiệt độ cực kỳ cao.
Hỏi: Máy ép ở nhà máy tôi có tuổi thọ hơn 10 năm rồi. Nếu sử dụng dầu chất lượng cao cấp sẽ tăng được năng suất hay nó chỉ có ý nghĩa đối với các máy mới?
Đáp: Cả máy mới và cũ đều đạt lợi ích khi sử dụng dầu chất lượng cao theo những hướng khác nhau. Một hệ thống cũ 10 năm có thể bề mặt hoạt động bị mài mòn và các khớp nối không còn chính xác, điều này dẫn đến khả năng rò rỉ, tăng nhiệt, năng lượng bị tổn thất và bị nhiễm bẩn dầu. Trong khi đó, máy mới sẽ có độ chính xác vận hành cao, áp suất và nhiệt độ ổn định sẽ tác động tích cực lên chất lượng của dầu.
Để thích hợp với hệ thống cũ và lâu đời như vậy, dầu thủy lực phải có Chỉ số độ nhớt (Viscosity Index) cao, chống nhiễm bẩn tốt, hiệu quả lọc tốt cũng như tính chống oxy hóa tuyệt hảo.
Hỏi: Máy ép của Cty chúng tôi đã hết hạn bảo hành. Chúng tôi phải sử dụng dầu nhớt như thế nào trong thời gian tới?
Đáp: Chi phí cho phụ tùng và sửa chữa hỏng hóc có khuynh hướng tăng cao đối với máy đã hết giai đoạn bảo hành. Người vận hành phải đảm bảo sử dụng dầu nhớt bảo vệ hoàn toàn hệ thống thủy lực của mình.
Nhiều hãng chế tạo thiết bị (OEMs) cũng khuyến cáo sử dụng dầu nhớt theo nhãn hiệu riêng biệt. Tuy nhiên, một khi máy hết thời gian bảo hành, người chủ có cơ hội sử dụng dầu nhớt không theo chỉ định nhưng cũng có thể chọn được sản phẩm có chất lượng cao hơn nhiều so với chỉ định chung chung của chính hãng. Điều này phụ thuộc vào trình độ kỹ thuật hay kiến thức của người tư vấn sử dụng dầu nhớt. Theo chúng tôi, bạn có thể chọn những sản phẩm cao cấp hơn sự chỉ định nhưng chi phí giá có thể ngang bằng để giúp máy hoạt động sạch hơn và lâu hơn.
Hỏi: Cty tôi có rất nhiều dòng máy ép nhựa cao áp khác nhau cùng đang hoạt động. Để giảm việc bảo trì theo kế hoạch, chúng tôi muốn thay dầu cho tất cả các máy cùng lúc; điều này có nghĩa rằng thời gian sử dụng dầu một số máy tăng thêm. Làm sao có thể đạt được?
Đáp: Thời gian thay dầu là một trong những yếu tố chính ảnh hưởng đến thời gian dừng máy để bảo trì và vòng đời của máy.
Kéo dài thời gian sử dụng dầu nhớt có nhiều lợi ích như: giảm chi phí tồn kho, rủi ro khi vận hành, giảm thời gian dừng máy không mong muốn, giảm chi phí thải dầu và chi phí nhân công. Tuy nhiên để kéo dài đáng kể thời gian sử dụng dầu thì phải đối mặt với tốc độ oxy hóa nhanh do tiếp xúc nhiệt, nước, oxy và các xúc tác gốc kim loại trong hệ thống. Nên kéo dài thời gian thay dầu chỉ đối với các loại dầu thủy lực sản xuất từ dầu gốc chất lượng cao cấp và công nghệ phụ gia phù hợp.
Trong PTN, chúng tôi thử nghiệm với nhiều hệ thống thủy lực khác nhau. Có những sản phẩm dầu thủy lực có thể tăng gấp ba lần thời gian sử dụng trong khi vẫn duy trì được hệ thống sạch sẽ và các bề mặt và bộ phận được bảo vệ. Trong thử nghiệm đó, chúng tôi theo dõi “sức khỏe” của dầu và cả hệ thống thủy lực bằng các thử nghiệm mẫu thường xuyên. Tiêu chuẩn để thực hiện các test này là cứ 3 tháng lấy mẫu để kiểm tra dầu và kiểm tra hàng năm cho hệ thống máy.
Kiểm tra dầu bao gồm các thử nghiệm: kiểm tra độ nhớt, hàm lượng nước, đếm hạt cơ học trong dầu, thành phần kim loại hòa tan để xác định chi tiết nào bị mài mòn. Các lần thử nghiệm này được đánh giá theo “khuynh hướng” gia tăng để xác định trước có thể thời gian tới hạn phải thay dầu là lúc dầu suy thoái hoàn toàn, ngoài ra có thể xác định mức độ hỏng hóc của bộ phận nào trong hệ thống.
Hỏi: Máy ép thường bị rò rỉ dầu và phải châm thêm dầu. Làm sao để khắc phục?
Đáp: Vấn đề rò rỉ dầu luôn xảy ra ở mọi hệ thống thủy lực không riêng gì máy ép nhựa, do hiện tượng co rút của các vật liệu làm kín khớp nối khi tiếp xúc với dầu thủy lực, hay do các vòng làm kín bằng cơ khí lệch tâm. Các loại seal (làm kín) này bị hư hỏng còn do ở điều kiện áp suất, nhiệt độ và tốc độ cao.
Hiện tượng rò rỉ sẽ làm tổn thất dầu, tăng chi phí, ảnh hưởng sức khỏe công nhân trong nhà xưởng và tăng rủi ro (trơn trượt sàn thao tác). Cũng có thể nghiêm trọng sẽ dừng máy sửa chữa nếu không châm thêm dầu kịp thời.
Có hai cách để giảm sự rò rỉ dầu. Thứ nhất là kiểm tra toàn bộ hệ thống thủy lực để xác định điểm sinh rò rỉ và cần thiết phải bảo dưỡng hay thay mới hoàn toàn các vòng làm kín bị rò rỉ nếu phát hiện được. Việc này đòi hòi thời gian dừng máy.
Cách thứ hai, hiệu quả hơn, là dùng loại dầu thủy lực có độ nhớt ổn định hay chỉ số độ nhớt (VI) cao, tương thích với các loại vật liệu làm kín khít. Khi hệ thống làm việc, nhiệt độ khối dầu tăng cao, độ nhớt sẽ giảm (dầu sẽ lỏng hơn, dễ chảy ra ngoài qua các chỗ rò rỉ) tuy nhiên, đối với dầu có VI cao thì độ nhớt thay đổi rất ít khi nhiệt độ bình thường (30oC) và khi vận hành liên tục 24/7 (50-60oC). Hiện tượng rò rỉ sẽ ít hơn.
Hỏi: Hệ thống máy ép nhựa sử dụng cảm biến nhiệt, máy sẽ tự động ngắt khi nhiệt độ dầu đạt 50oC. Có phải dùng dầu loại chỉ số độ nhớt cao như vậy không?
Đáp: Mặc dù dầu được kiểm soát nhiệt độ và giữ trong khoảng 50oC thông qua bộ phận trao đổi nhiệt, nhưng vẫn tồn tại những ‘điểm nóng” trong hệ thống. Dưới áp suất cao, thông thường ở xi lanh và bơm; dầu vẫn đạt đến nhiệt độ 100oC trong thời gian rất ngắn, trước khi qua bộ phận trao đổi nhiệt.
Do đó, những mối nguy vẫn xảy ra như: mài mòn hay các vết xướt có thể gây hỏng bơm hoặc van. Dầu thủy lực có Chỉ số độ nhớt cao sẽ duy trì độ nhớt ổn định ở mọi điều kiện áp suất cao, nhiệt độ cao và sẽ giảm thiểu sự ảnh hưởng này đáng kể.
Hỏi: Tôi muốn hệ thống thủy lực hay máy sạch hơn. Dầu nào có thể giúp tôi?
Đáp: Vâng. Để có tính chống mài mòn cho dầu thủy lực thông thường, có nhiều loại phụ gia được sử dụng. Phổ biến nhất là loại phụ gia chứa kẽm (ZDDP) cho tính chất chống mài mòn.
Thành phần kẽm (Zn) sẽ tạo một lớp mỏng (film) trên bề mặt cần bảo vệ, nhưng trong điều kiện khắc nghiệt hơn khi vận hành, kẽm sẽ bị thoái hóa dưới dạng hữu cơ và hình thành loại cặn tương tự như bùn lơ lửng hay bám vào chi tiết trong hệ thống. Cặn này ảnh hưởng đến khả năng vận hành thông suốt của máy (mài mòn, gây tắt lọc,..)
Do đó, các nhãn hiệu dầu nhớt hàng đầu đã sử dụng loại phụ gia “không chứa kẽm” cho dầu thủy lực. Loại phụ gia này vẫn bảo vệ bề mặt kim loại bằng lớp “ kim loại hữu cơ” chống mài mòn nhưng không để lại lớp cặn bùn như đề cập phía trên. Hệ thống của bạn sẽ sạch hơn khi sử dụng sản phẩm này.
Hỏi: Hệ van kiểm soát và bơm hành trình chiếm chi phí đáng kể trong ngân sách bảo dưỡng của máy. Tôi muốn giảm chi phí thay thế và sửa chữa, bạn có khuyến cáo gì không?
Đáp: Van là bộ não và bơm là trái tim của hệ thống thủy lực. Do đó, cty phải luôn tuân thủ vào việc bảo trì thường xuyên để “cơ thể” có sức khỏe tốt.
Dầu thủy lực có một vai trò lớn trong việc kiểm tra này. Dầu nếu không kiểm soát tốt tính oxy hóa sẽ sinh nhiễm bẩn, đóng cặn lên van. Khi van bi đóng cặn nó có khuynh hướng “luôn mở’ nên hệ thống điều kiển không hoạt động hay tính “nhạy, đáp ứng kém”. Mặt khác, hệ thống điều khiển “cố giắng” đóng kín van và chu trình lặp lại sẽ sinh hỏng hóc bộ điều khiển này..
Kiểm tra một loại dầu có chất lượng cao cấp hay không nhìn tính ổn định của hệ thống van điều khiển sẽ cảm nhận được: van đóng kín và sạch.
Ngoài ra, với Chỉ số độ nhớt cao (VI) cải thiện điều kiện khởi động ở nhiệt độ thấp. Tính chất tách khí (không khí lẫn trong dầu) tốt tránh tạo bọt là nguyên nhân gây rỗ mặt trên bề mặt răng của máy bơm.
Hỏi: Trong một số máy hoạt động ở áp suất rất cao, độ nhớt giảm nhanh trong vài tháng sử dụng, dẫn đến áp suất giảm. Tôi phải thay dầu. Vậy hiện tượng này như thế nào và làm sao khắc phục?
Đáp: Có bốn loại suy giảm về cơ học vật liệu: sức căng, tính nén, tính mỏi và tính cắt.
Trong hệ thống thủy lực, dầu nhờn đối diện với suy giảm tính nén và cắt, do làm việc dưới áp suất cao trong thời gian dài, gây nên hiện tượng co/giãn giới hạn khi chảy và thường giảm độ nhớt. Gọi chung là “suy thoái” hay giảm cấp độ nhớt. Ví dụ: từ độ nhớt VG 46 xuống VG 32.
Tất cả những sự suy thoái dầu trên đều dẫn tới phải dừng máy để bảo trì và tăng chi phí sản xuất vì phát sinh: mài mòn, tăng nhiệt, công suất thể tích không đảm bảo và rò rỉ. Như vậy, nhất thiết phải sử dụng dầu được pha bởi dầu gốc cao cấp, ổn định độ nhớt và chỉ số độ nhớt cao.
Như chúng tôi đã đề cập, đối với dầu thủy lực có VI =150 sẽ duy trì độ nhớt cao hơn dầu thủy lực thông thường VI=100 hơn 30%.
Với đội ngũ chuyên gia nhiều kinh nghiệm, ESKA SINGAPORE luôn nghiên cứu phát triển những sản phẩm đem lại hiệu quả tối ưu cho khách hàng!
ESKA,
