Dầu cán nguội là một sản phẩm đặc biệt của phân khúc dầu công nghiệp. Phân loại không giống dầu cắt gọt kim loại, nó được gọi là dầu xử lý nhiệt (Temper Fluid). Dầu được sử dụng nhiều trong các nhà máy cán thép cuộn (CRC) sản xuất tôn, thép ống, xà gồ…
Ngành thép Việt Nam, bối cảnh thị trường năm 2023.
Ngành thép được đánh giá đã có những biến động khó lường trong năm 2023. Những yếu tố tác động đến thị trường bao gồm cuộc xung đột vũ trang Nga- Ukraine kéo dài. Nghiêm trọng nhất là cuộc khủng hoảng nhà ở, bất động sản tại Trung Quốc và Việt Nam.
Các chính sách sai lầm về kinh tế tài chính hay các cuộc khủng hoảng địa chính trị. Sau đại dịch nCovid-19 đã thay đổi yếu tố then chốt của nhân loại: nhu cầu. Từ đó kéo theo là suy giảm tiêu dùng và bắt đầu cho một giai đoạn suy thoái kinh tế có thể kéo dài nhiều năm. Trong hoàn cảnh đó, hoạt động xuất khẩu sẽ khó khăn hơn do đơn hàng giảm. Hoạt động sản xuất các nước hồi phục, đẩy thế giới vào kỷ nguyên của sự dư thừa hàng hoá. Và cuối cùng, thị trường BĐS và xây dựng suy thoái, đẩy giá vật liệu xây dựng ngày càng giảm. Các sản phẩm phụ trợ như dầu cán nguội cũng có dấu hiệu cạnh tranh giá trên thị trường.
Năm đầu tiên, từ sau năm Co-vid, 2021, có sự biến chuyển “chóng mặt” của các công ty thép. Từ mức lợi nhuận thua lỗ chuyển sang đột biến lợi nhuận xảy ra với cả công ty thương mại nhỏ cho tới tập đoàn sản xuất lớn. Không ít công ty chuyển sang đầu tư xây dựng nhà máy, mở rộng chuỗi cửa hàng phân phối. Ngành thép Việt Nam dư thừa công suất và sản phẩm, các công ty đi vào trạng thái thua lỗ.
Sự thay đổi trong sử dụng dầu cán nguội.
Thị trường dầu nhớt phục vụ cho ngành thép cũng đi vào khó khăn vì mức tiêu thụ giảm sâu. Các sản phẩm đặc biệt như dầu cán nguội rất khó thay thế. Nhưng vẫn có những công ty thay thế bằng các loại dầu nhũ tương gốc khoáng khác. Dầu cán nguội cán thép CRC là loại dầu tổng hợp gốc ester, chịu nhiệt cao. Dầu gốc khoáng không thể sử dụng vì sẽ sớm bị ô-xy hoá bởi nhiệt và hoá chất. Sự thay đổi do cạnh tranh giá về bản chất của dầu cán nguội như vậy sẽ thiệt hại cho người sản xuất. Mức độ tiêu hao nhiều hơn, cặn bùn ôxy hoá nhiều hơn và mài mòn trục cán cao hơn.
Nguyên liệu sản xuất tôn, thép ống/thép hình cho nhà máy sử dụng dầu cán nguội.
Nguyên liệu đầu vào của sản xuất tôn mạ và thép ống/thép hình là thép cuộn cán nguội CRC. Các công ty sản xuất tôn mạ, ống thép trong nước nhập nguyên liệu CRC từ nước ngoài, dẫn đến dễ bị tổn thương trước biến động thị trường thế giới, tỷ giá, cũng như phải chịu thuế phí, bị động về thời gian giao hàng… Đặc biệt trong bối cảnh chính sách bảo hộ thương mại và kỹ thuật ngày càng gay gắt. Việc hướng đến tiêu thụ CRC nội địa thay vì nhập khẩu được giới quan sát đánh giá là xu thế tất yếu.
Năm 2021, Nhà máy Dung Quất của HPG đi vào hoạt động, cung cấp hơn 2 triệu tấn HRC/CRC ra thị trường. Bên cạnh đó, sản xuất HRC/CRC của Formosa khoảng trên 5,3 triệu tấn. Tổng công suất thép trong nước là 7,3 triệu tấn/năm, đáp ứng 80% nhu cầu HRC/CRC trong nước. Do đó, giá nguyên liệu ổn định hơn và có xu hướng hạ khi không phải chịu thuế nhập khẩu. Bên cạnh nguồn cung từ Trung Quốc, và các nước khác dồi dào. Giá thép giảm liên tục từ đầu năm 2022 đến giữa năm 2023. Các nhà máy của Hoà Phát, Formosa lần lược ngưng sản xuất vì năng lực thị trường hấp thụ kém.
Sản xuất tôn, thép ống, thép hình sử dụng dầu cán nguội.
Để sản xuất tôn (mạ màu hay mạ kẽm) và thép ống/hình, các nhà máy có quy trình sản xuất tương đối giống nhau gồm các công đoạn:
Từ các cuộn thép CRC sẽ được xử lý bề mặt khỏi gỉ sét, bụi và tạp chất bẩn khác. Sau đó tiếp tục rửa sạch hóa chất (A-xít) trên bề mặt trước khi đưa vào công đoạn CÁN để giảm độ dày của thép. Tùy theo dây chuyền công nghệ (Italia/Trung Quốc…) mà số trục cán khác nhau để cho ra độ dày phù hợp. Đây là công đoạn quan trọng nhất vì có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm tôn hay thép ống sau hoàn thiện. Dầu cán nguội sử dụng trong công đoạn cán.
Quá trình cán tấm thép phải đi qua xử lý bể chứa dầu (nhũ tương: 5% dầu cán nguội và 95% là nước). Phụ gia trong dầu trung hòa lượng acid còn dư trên bề mặt. Tính xà phòng giúp tẩy rửa các chất bẩn, gỉ sét (bụi sắt) còn lại trên bề mặt. Chất cực áp (EP) bảo vệ bề mặt tấm thép không bị đứt gãy do thay đổi ứng suất cơ/nhiệt. Dung dịch dầu phải có tính chất tải nhiệt rất nhanh vì nhiệt sinh ra từ trục cán rất lớn. Áp suất rất cao, dầu bảo vệ trục cán không bị rỗ bề mặt do các hạt vi mô chưa bị rửa trôi còn bám dính.
Yếu tố liên quan đến chất lượng dầu cán nguội.
Nhiều yếu tố liên quan đến chất lượng dầu như: dầu gốc tổng hợp, phụ gia với tính tẩy rửa cao. Đặc biệt là không ảnh hưởng chất lượng không khí trong nhà xưởng. Thường phát sinh mùi từ vi sinh vật phát triển trong các ole-glycerid sử dụng cân bằng tạo nhũ.
Dầu cán nguội (COLD ROLLING OIL) ở Việt Nam.
Dầu cán nguội là tên gọi thông dụng một loại có tính chất nhũ tương. Nhưng không phải loại dầu nhũ tương nào cũng là dầu cán. Sự khác biệt đó là KỸ THUẬT. Sự am hiểu kỹ thuật là yếu tố phát triển một sản phẩm phù hợp cho phân khúc đặc biệt này.
Tại Việt Nam, ESKA SINGAPORE theo sau Quaker (một thương hiệu nổi tiếngvề dầu xử lý nhiệt – Temple Fluid. Sau này nhập vào thành phân khúc dầu xử lý kim loại của Houghton. Ứng dụng như trên cho sản xuất thép cuộn nguội (CRC) và sản phẩm tôn mạ kẽm cũng như mạ màu, thép ống.
Theo đánh giá, dầu ROLLCO 5000 của ESKA được đánh giá chất lượng xuất sắc. Sử dụng nguyên liệu tổng hợp 100% ESTER (TMP) tương tự các nguyên liệu có khả năng tự phân hủy (biodegradable). Ở môi trường tự nhiên như các loại dầu mỡ gốc ester sử dụng trên các giàn khoan dầu khí.
Theo ESKA SINGAPORE, ngày 24-12-2023
Dầu nhớt của Chuyên gia
