TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG
Ngành thép được đánh giá sẽ tiếp tục có những biến động khó lường trong năm 2020. Những yếu tố tác động đến thị trường ngành thép bao gồm cuộc xung đột thương mại Mỹ – Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục leo thang và chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng. Do đó, trật tự thương mại trên thế giới vẫn sẽ tiếp tục bị đảo lộn, giá nguyên liệu và thị trường tiền tệ sẽ biến động mạnh, khó lường.
Nhưng yếu tố tác động mạnh mẽ lên nền kinh tế nói chung và ngành công nghiệp thép nói riêng là sự bùng phát đại dịch trên toàn cầu nCovid-19. Ngoài sức tưởng tượng và không nằm trong một kịch bản nào về sự suy thoái đến từ tác động có nguồn gốc không phải là các chính sách sai lầm về kinh tế tài chính hay các cuộc khủng hoảng – xung đột về các khu vực địa lý- chính trị. Đại dịch nCovid-19 đã bào mòn yếu tố then chốt của nhân loại: sức khỏe con người; từ đó kéo theo là suy suy giảm tiêu dùng và bắt đầu cho một giai đoạn suy thoái kinh tế có thể kéo dài nhiều năm.
Trong hoàn cảnh đó, hoạt động xuất khẩu sẽ khó khăn hơn do các biện pháp phòng vệ thương mại, suy giảm nhu cầu tiêu thụ và đóng cửa biên giới để phòng ngừa dịch bệnh. Và cuối cùng, thị trường nội địa sẽ tiếp tục cạnh tranh khốc liệt và sàng lọc mạnh.
Rõ ràng, ngành thép nói chung, ngành tôn mạ, sản xuất ống thép nói riêng tồn tại cả những bất định và rủi ro cao. Trong vòng 2 năm kể từ đầu 2017, sự biến chuyển với tốc độ “chóng mặt” từ mức lợi nhuận cao chuyển sang thua lỗ xảy ra với cả công ty thương mại nhỏ cho tới tập đoàn sản xuất lớn. Không ít công ty chuyển từ việc xây dựng nhà máy, mở rộng chuỗi cửa hàng phân phối sang cắt giảm, đóng cửa và thậm chí phải bán bớt tài sản.
NGUYÊN LIỆU SẢN XUẤT TÔN, THÉP ỐNG
Nguyên liệu đầu vào của ngành sản xuất tôn mạ và thép ống/thép hình chủ yếu là thép cuộn cán nóng HRC – nguyên liệu được nhập khẩu phần lớn từ nước ngoài và rủi ro từ biến động giá cực lớn. Đây cũng là nguồn cơn cho sự thịnh vượng của nhiều công ty có truyền thống “đầu cơ” như Hoa Sen, Nam Kim những năm 2015-2016, và cả cơn bĩ cực giai đoạn 2017-2018 kéo dài đến năm 2019.
Trên thực tế, hầu hết các công ty sản xuất tôn mạ, ống thép trong nước đang nhập nguyên liệu HRC từ nước ngoài, dẫn đến dễ bị tổn thương trước biến động thị trường thế giới, tỷ giá, cũng như phải chịu thuế phí, bị động về thời gian giao hàng… Đặc biệt trong bối cảnh chính sách bảo hộ lên cao khi cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung ngày càng căng thẳng, việc hướng đến tiêu thụ HRC nội địa thay vì nhập khẩu được giới quan sát đánh giá là xu thế tất yếu.
Dự tính năm 2020, Nhà máy Dung Quất của HPG đi vào hoạt động, dự kiến cung cấp hơn 2 triệu tấn HRC ra thị trường. Bên cạnh đó, công suất sản xuất HRC của Formosa khoảng trên 5,3 triệu tấn. Như vậy, tổng công suất sản xuất HRC trong nước là 7,3 triệu tấn/năm, đáp ứng 80% nhu cầu HRC trong nước. Do đó, giới quan sát dự báo giá HRC trong tương lai sẽ ổn định hơn và có xu hướng hạ khi không phải chịu thuế nhập khẩu. Thế nhưng, gần đến hết năm 2020, vì lý do đại dịch, nhà máy Hòa Phát HRC vẫn chưa sản xuất hoàn chỉnh. Điều này cũng không ảnh hưởng nhiều đến thị trường nguyên liệu vì đang “dư cung” trên toàn thế giới do nhu cầu giảm đáng kể.
HPG : THÉP HÒA PHÁT HSG: TÔN HOA SEN NKG: THÉP NAM KIM
SẢN XUẤT THÉP CRC HAY TÔN, THÉP ỐNG CÓ LIÊN QUAN ĐẾN DẦU CÁN NGUỘI
Để sản xuất tôn (mạ màu hay mạ kẽm) và thép ống/hình, các nhà máy có quy trình sản xuất tương đối giống nhau gồm các công đoạn:
Từ các cuộn thép HRC sẽ được sử lý bề mặt khỏi gỉ sét, bụi và tạp chất dơ bẩn khác…sau đó tiếp tục rửa sạch hóa chất (A-xít) trên bề mặt trước khi đưa vào công đoạn CÁN để giảm độ dày của thép. Tùy theo dây chuyền công nghệ (Italia/Trung Quốc…) mà số trục cán khác nhau để cho ra độ dày phù hợp. Đây là công đoạn quan trọng nhất vì có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm tôn hay thép ống sau hoàn thiện.
Trong quá trình cán tấm thép phải đi qua xử lý bể chứa dầu (nhũ tương) rất đặc biệt: trung hòa lượng acid còn dư trên bề mặt, tẩy rửa các chất dơ bẩn, gỉ sét (bụi sắt) còn lại trên bề mặt; đồng thời bảo vệ bề mặt tấm thép không bị đứt gãy do thay đổi ứng suất cơ/nhiệt. Dung dịch dầu sẽ có tính chất tải nhiệt rất nhanh vì nhiệt sinh ra từ trục cán rất lớn (áp suất rất cao) đồng thời bảo vệ trục cán không bị rỗ bề mặt do các hạt vi mô chưa bị rửa trôi còn bám dính.
Nhiều yếu tố liên quan đến chất lượng dầu như: nguồn dầu tổng hợp, các phụ gia với tính tẩy rửa cao và đặc biệt là không ảnh hưởng chất lượng không khí do phát sinh mùi từ vi sinh vật phát triển trong các ole-glycerid (thành phần của dầu thực vật) cân bằng tạo nhũ.
THỊ PHẦN DẦU CÁN NGUỘI (COLD ROLLING OIL)
Dầu cán nguội là tên gọi thông dụng một loại có tính chất nhũ tương; nhưng không phải loại dầu nhũ tương nào cũng là dầu cán. Sự khác biệt đó là KỸ THUẬT, và chính sự am hiểu kỹ thuật để phát triển một sản phẩm phù hợp cho phân khúc đặc biệt này.
Tại Việt Nam, ESKA SINGAPORE chỉ theo sau Quaker (một thương hiệu nổi tiếng của Mỹ quốc về dầu sử lý nhiệt – Temple Fluid; sau này xác nhập vào thành phân khúc dầu xử lý kim loại của Houghton) về thị phần với ứng dụng như trên cho các nhà máy sản xuất thép cuộn nguội (CRC) và sản phẩm hoàn thiện tôn mạ kẽm cũng như mạ màu, thép ống.
Theo đánh giá, dầu ROLLCO 5000 của ESKA được đánh giá chất lượng xuất sắc vì sử dụng nguyên liệu tổng hợp 100% ESTER (TMP) tương tự các nguyên liệu có khả năng tự phân hủy (biodegradable) ở môi trường tự nhiên như các loại dầu mỡ gốc ester sử dụng trên các giàn khoan dầu khí.
Theo ESKA SINGAPORE, Những ngày tháng sống với Cô-Vy (26.8.2020)
Dầu nhớt của Chuyên gia
(Bài viết có sử dụng thông tin từ các trang trên internet)