Thật kỳ lạ: ngoài muốn vào, trong muốn ra!
Sự bất thường thị trường dầu gốc nguyên liệu trong năm 2023 trên thế giới.
Thị trường dầu gốc đang trải qua một năm bất thường, nghe có vẻ kỳ lạ sau những năm đối diện với đại dịch, nhưng năm nay kỳ lạ theo những cách khác, có lẽ vì các yếu tố cung cầu và giá cả! Và cả một năm đáng thất vọng, ít nhất là về nhu cầu…
Tại các nước Tây Âu và Mỹ, nhu cầu thường tăng từ tháng 2,3 của năm khi các nhà máy pha chế dầu nhớt dự trữ dầu gốc để sản xuất dầu động cơ đáp ứng cho nhu cầu vào mùa hè, là mùa du lịch nên lượng xe lưu thông tăng nhiều trong năm.
Ở châu Á, nhu cầu khá tốt trong vài tháng đầu năm. Cho đến khoảng tháng 5 hoặc 6, nhu cầu ở hầu hết các nước châu Á là khá mạnh mẽ và hai thị trường trọng điểm Ấn Độ và Trung Quốc có mức tiêu thụ khá ổn định, nhưng cũng đã thay đổi. Đó là hiện tượng bất ngờ ở Ấn Độ bởi vì thông thường hầu hết các nhà máy cố gắng có được nguồn cung cấp dầu gốc trước khi mùa mưa bắt đầu, những cơn mưa gió mùa thực sự gây khó khăn về hậu cần và vận chuyển với e ngại lũ lụt và các vấn đề khác, thường kéo dài từ tháng 6 đến tháng 9. Năm nay không có sự dự trữ đó, đẩy dầu gốc bị dư thừa trên toàn bộ các vùng trên thế giới.
Giá dầu gốc trong nửa đầu năm là điều thú vị. Trong những năm trước không phải năm nào cũng điển hình như nhau, có rất nhiều yếu tố khác nhau có thể ảnh hưởng đến giá cả. Trong lịch sử, giá cả tăng đều đặn từ đầu năm cho đến mùa hè vì nhu cầu bắt đầu tăng, nhưng mùa xuân năm nay giá thực sự bắt đầu giảm. Tại Mỹ, các nhà sản xuất giảm giá trong tháng 1, tháng 4 và tháng 6, đây cũng là một yếu tố bất thường.
So với năm 2022, có khá nhiều lần tăng giá, thậm chí hàng tháng bắt đầu từ tháng 2 cho đến gần tháng 9. Trong năm nay, thì ngược lại, điều này cũng phản ánh một chút về những gì đang diễn ra trên thị trường và rất khó để giải thích tại sao nhu cầu lại giảm trong năm nay. Có rất nhiều suy đoán, có thể là các yếu tố kinh tế vĩ mô. Do lo ngại về suy thoái, lạm phát, có rất nhiều tác động khác đang ảnh hưởng đến nhu cầu dầu nhớt… Nhưng điều thú vị là theo một số công ty nghiên cứu nhu cầu dầu nhớt, doanh số bán lẻ dầu nhớt tại một số chuỗi bán lẻ ô tô đã tăng 17% trong năm nay trong 52 tuần tính đến ngày 29/4. Đó là một mức tăng trưởng đáng kể hơn nhiều so với năm trước, nhu cầu tăng nhưng có thể là lý do tại sao lại có doanh số bán dầu gốc lại giảm?. Có thể lý giải vì các nhà máy pha chế đã có hàng tồn kho khá lớn và họ không cần phải mua thêm nguyên liệu?
Tất cả đều cho rằng các dự báo kinh tế đã xấu đi cho cả các khu vực quan trọng và trên toàn cầu là một trong những tác động lớn nhất đến nhu cầu dầu gốc nguyên liệu. Đặc biệt đối với Trung Quốc bởi vì sau khi họ dỡ bỏ tất cả các hạn chế về đi lại. Trung Quốc đã có những hạn chế thực sự nghiêm ngặt trong COVID với chính sách zero COVID, vì vậy khi những chính sách đó được dỡ bỏ vào tháng 12 năm ngoái, mọi người đều mong đợi Trung Quốc thực sự có sự phục hồi mạnh mẽ nhưng thực tế thấp hơn kỳ vọng dự kiến.
Dầu gốc có mức giá cao từ năm ngoái đó là sự thật, nhưng rất nhiều xu hướng tăng cũng được hỗ trợ bởi giá dầu thô và chi phí thực sự cao. Có thể nói rằng cuộc chiến của Nga vào Ukraine là yếu tố tác động đến giá kể từ tháng 2 năm ngoái và vì vậy giá dầu thô lên cao và tất nhiên các nhà sản xuất dầu dầu gốc cũng phải điều chỉnh giá cho phù hợp với chi phí.
Mọi thứ đang hình thành trong phần còn lại của năm khi thời gian gần như đã trôi qua 2/3 chặng đường.
Thông thường nhu cầu chậm lại vào thời điểm này trong năm ngay vào khoảng cuối mùa hè, các nhà sản xuất bắt đầu nỗ lực giảm hàng tồn kho vì họ không muốn đến cuối năm tồn tại giá trị hàng tồn kho cao trên bảng cân đối tài sản của năm. Vì vậy hầu hết mọi người sẽ mong đợi một chút chậm lại nhưng đồng thời cũng có những thứ khác các yếu tố có thể ảnh hưởng đến thị trường và thời tiết luôn là một ẩn số, như những cơn bão thường xuất hiện vào tháng 8,9 của năm có thể tác động đến giá cả cũng có khả năng sự gián đoạn có thể xảy ra.
Thị trường dầu nhớt Việt nam hiện tại.
Ngành sản xuất của Việt nam có tháng thứ 5 liên tiếp với Chỉ số quản trị đơn hàng PMI dưới 50, ở ngưỡng các đơn đặt hàng mới bị thu hẹp. Kinh tế vĩ mô giống như một bánh răng bị mất trớn từ cuối năm 2022 vì sự siết chặt trong các lĩnh vực bất động sản, xây dựng liên quan đến ngân hàng. Để khởi động lại “bánh đà” cần thiết mất vài năm, không có kỳ vọng nhiều vì triển vọng kinh tế vẫn còn mờ mịt, mặc dù chính phủ đã thúc đẩy nhiều nỗ lực trên truyền thông, tivi…
Ngành sản xuất và kinh doanh dầu nhớt Việt nam cũng chịu ảnh hưởng suy giảm vì chỉ số công nghiệp (IIP) qua từng tháng tăng chậm so với mọi năm. Lượng công xưởng đóng cửa nhiều vì mất đơn hàng tại thị trường nước ngoài đẩy người lao động vào lực lượng thất nghiệp cao. Người dân siết chặt chi tiêu, tiêu dùng…một phần cũng do giá cả sinh hoạt tăng cao nhưng thu nhập giảm. Phân khúc tiêu dùng như mảng dầu nhớt mô tô và xe máy (MCO) cũng sụt giảm được phản ảnh vào giá giảm trên diện rộng khi các hãng dầu nhớt muốn giữ thị phần bằng chính sách giá thấp. Một số anh cả như Castrol, Shell,…đã thấm đòn vì mảng dầu nhớt không còn thu hút kênh trung gian phân phối.
Mảng kinh doanh vận tải có vẻ khá lên vì lượng hàng hoá vận chuyển theo thống kê có tăng. Một số thị trường du lịch khởi sắc làm sống lại các đoàn xe vận tải đi theo. Phân khúc dầu vận tải (HDEO) vẫn có sản lượng tốt và duy trì đều đặn từ đầu năm. Tuy nhiên, dòng tiền từ phân khúc này có vẻ như khó cải thiện vì nợ nần nhà cung cấp dường như là văn hoá của ông chủ/ bà chủ này nọ… Tiền nằm trong đống bất động sản đang phơi nắng phơi mưa ngoài kia!
Giá cả dầu nhớt các phân khúc phản ảnh nhu cầu : giảm ở phân khúc tiêu dùng MCO (xe máy và mô tô), ít thay đổi ở phân khúc PCMO ( ô tô, tải nhẹ) và IO (công nghiệp). Một số nhãn hiệu có giảm giá sản phẩm vì họ tận dụng được sự linh hoạt về chi phí (giảm chi phí hoạt động). Khó khăn cho các nhà máy sản xuất tại Việt nam vì gồng lỗ với chi phí vận hành cao trong khi nhu cầu và đơn đặt hàng giảm. Trong một thị trường suy giảm không khó nhận ra người mạnh và kẻ yếu…! Thị trường xuất hiện tràn lan các nhãn hiệu mới từ Trung Đông (UAE, Arap Saudi…) có thể vì giá thấp. Quan trọng là chất lượng, ESKA Singapore vẫn sản xuất tại Singapore với nguồn dầu gốc chất lượng và ổn định.
Có vẻ như giá dầu nhớt và nguyên liệu dầu gốc đã chạm đáy khi các dự báo về giá dầu thô sẽ tăng trong nửa cuối năm 2023. Thị trường bắt đầu xuất hiện những tiếng “rên”: trong muốn thoát ra, ngoài lại muốn nhảy vào. Thật kỳ lạ!
Theo ESKA Singapore, tổng hợp, ngày 4-8-2023