Giới quan sát cho rằng có nhiều lý do khiến giá dầu khó hạ nhiệt, bao gồm nhu cầu toàn cầu bùng nổ và không thể bù đắp nguồn cung dầu từ Nga.
Giá dầu thô Brent đã tăng vọt lên 124 USD vào đầu tuần trước, ghi nhận mức cao nhất kể từ đầu tháng 3. Đà tăng diễn ra sau khi EU thông báo sẽ cắt giảm 90% lượng nhập khẩu dầu của Nga vào cuối năm nay.
Sau đó, giá dầu giảm nhẹ về mức khoảng 117 USD, phần lớn là do nhà đầu tư kỳ vọng rằng OPEC sẽ tăng sản lượng nhưng vẫn không đủ để xoa dịu tâm lý căng thẳng của người tiêu dùng hay hạ nhiệt lạm phát trên toàn cầu. Lệnh cấm của EU và sự hồi phục của nhu cầu ở nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới sẽ giữ giá dầu ở mức cao.
Giá dầu Brent biến động dữ dội trong vòng một tuần qua. Ảnh: Trading Economics.
Matt Smtih – nhà phân tích cấp cao về dầu mỏ châu Mỹ tại Kpler, cho biết, “giá dầu 3 con số” có thể sẽ tiếp tục tăng. Ông nói: “Nếu nhu cầu của Trung Quốc tăng mạnh trở lại sau đợt phong tỏa và Nga tiếp tục chứng kiến sản lượng sụt giảm, thì khả năng giá dầu tăng lên mức cao 139 USD như hồi đầu năm sẽ xảy ra.”
Châu Âu lên kế hoạch ngừng nhập khẩu dầu của Nga
Ngay cả khi lạm phát tăng vọt và tăng trưởng trì trệ đang làm khiến bóng ma suy thoái quay trở lại, nhu cầu dầu trên toàn cầu khó có thể giảm đủ để hạ nhiệt giá như năm 2008.
Smith cho hay: “Điều đáng lo ngại nhất ở thời điểm này là nguyên nhân đến từ phía cung. Ngay cả khi trong trường hợp suy thoái xảy ra, thì mức giá nhìn chung vẫn chưa hạ nhiệt.”
EU hôm thứ Sáu đã chính thức thông qua lệnh cấm vận dầu mỏ, một phần của gói trừng phạt thứ 6 áp đặt với Moscow. Hầu hết các quốc gia của khối này sẽ dần loại bỏ dầu Nga trong 6 tháng và 8 tháng với tất cả các sản phẩm dầu khác.
Smith cho biết, hiện tại, EU có khả năng sẽ tiếp tục mua một số lượng dầu của Nga nhưng đã tìm kiếm nguồn cung thay thế.
Theo dữ liệu của Kpler, lượng nhập khẩu dầu thô từ Angola của EU đã tăng gấp 3 lần kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu diễn ra, trong khi khối lượng từ Brazil và Iraq lần lượt tăng 50% và 40%.
Roslan Khasawneh – nhà phân tích cấp cao về nhiên liệu tại công ty dữ liệu năng lượng Vortexa, cho biết, việc tìm kiếm nguồn cung từ những địa điểm xa hơn sẽ khiến giá dầu vẫn ở mức cao. Ông nói: “Tác động trực tiếp của việc này là cước vận chuyển tăng cao do các chuyến đi dài hơn và đẩy giá dầu lên cao.”
Các chính phủ có thể đưa ra một số biện pháp để hạ nhiệt giá dầu, bao gồm cung cấp trợ cấp giá nhiên liệu và giới hạn giá bán ra thị trường. Tuy nhiên, “viên đạn bạc” mà thế giới thực sự cần đó là tăng mạnh nguồn cung lại là điều khó xảy ra.
Lựa chọn thay thế vẫn không đủ
Theo IEA, năm ngoái, Nga đóng góp tới 14% nguồn cung dầu toàn cầu và các lệnh trừng phạt của phương Tây với quốc gia này đang tạo ra khoảng trống khá lớn trên thị trường. Nga đã ngừng cung cấp khoảng 1 triệu thùng dầu/ngày vào tháng 4 và con số này có thể đạt khoảng 3 triệu thùng/ngày trong nửa cuối năm nay.
OPEC và các đồng minh đã nhất trí cung cấp thêm 648.000 thùng dầu/ngày ra thị trường trong tháng 7 và tháng 8, cao hơn 200.000 thùng so với kế hoạch. IEA dự báo, sản lượng dầu toàn cầu – không bao gồm Nga, sẽ tăng hơn 3 triệu thùng/ngày từ nay cho đến cuối năm, giúp bù đắp phần nào sự thiếu hụt do các lệnh trừng phạt.
Dẫu vậy, Smith cho rằng mục tiêu trên khó có thể đạt được. Ông nhận định, ngay cả trước cuộc xung đột Ukraine, các nhà sản xuất dầu đã giảm dầu tư vào sản xuất khi họ chuyển hướng sang năng lượng tái tạo. Ngoài ra, OPEC cũng đặt ra giới hạn.
Smith nói: “OPEC+ đang chật vật để đáp ứng thỏa thuận hiện tại. Ngay cả các thành viên cốt lõi của OPEC như Saudi Arab, UAE và Kuwait cũng xuất khẩu ít hơn khá nhiều so với tháng 4.”
Giovanni Staunovo – chiến lược gia tại ngân hàng đầu tư UBS, cho biết năng lực của nhiều quốc gia thành viên đã đạt đến mức giới hạn. Ông cho hay: “Điều này có nghĩa là mức tăng sản lượng có thể chỉ bằng khoảng 1 nửa so với mục tiêu.”
Nhu cầu của thế giới tăng mạnh
Trong nhiều tháng, những đợt phong tỏa ở Thượng Hải, Bắc Kinh và các thành phố ở khác ở Trung Quốc đã khiến nhu cầu ở quốc gia nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới giảm bớt. Song, khi chính phủ bắt đầu nới lỏng lệnh hạn chế, nhu cầu bị dồn nén có thể đẩy giá tăng thêm
Trung Quốc có thể sẽ tăng nguồn cung từ Nga – nơi có dầu thô Ural đang giao dịch thấp hơn dầu Brent 34 USD/thùng. Vortexa ước tính, Trung Quốc đã nhập khẩu 1,1 triệu thùng dầu Nga/ngày trong tháng 5, tăng khoảng 37% so với mức trung bình của năm ngoái.
Ông Smith dự đoán nhu cầu ở Trung Quốc có thể không “bùng nổ trở lại” vì cách họ dỡ bỏ lệnh phong tỏa theo từng phần. Tuy nhiên, “mức độ ảnh hưởng khiến giá giảm đã biến mất, do đó giá dầu trong tương lai có thể dao động ở mức hiện tại.”
Trong khi đó, nhu cầu nhiên liệu ở Mỹ vẫn khá ổn định giá ở mức không hề thấp. Giá xăng trung bình ở toàn nước Mỹ đã tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt mức 4,60 USD/gallon vào cuối tháng 5.
(Theo CNN)
