Sự bùng phát của đại dịch và hậu quả sau đó đã đẩy các nền kinh tế trên toàn cầu vào một loạt bất ổn… Trong ngành công nghiệp dầu nhớt đặc biệt khó khăn đối với thị trường xe thương mại, và phân khúc xe tải nặng. Sự sụt giảm sản lượng, thị trường đã chuyển trọng tâm trở lại những mục tiêu cơ bản của khoa học bôi trơn: sản xuất các sản phẩm có hiệu suất cao với các điều kiện kỹ thuật khắc khe nhất.
HDEO (dầu động cơ xe tải nặng) được chế tạo để bảo vệ động cơ diesel trong một loạt các ứng dụng on-road và off-road (máy móc cơ giới). Dầu động cơ phải chịu đựng những điều kiện khắc nghiệt nhất mà không giới hạn hiệu suất và tính bền bỉ.
Với các phương tiện hoạt động liên tục, và động cơ chạy nóng hơn và lâu hơn so với lịch sử, nên việc cải thiện hiệu quả và giảm thiểu thời gian chết là điều bắt buộc đối với các nhà khai thác đội xe. Do đó, việc lựa chọn đúng chất bôi trơn để có khả năng kiểm soát oxy hóa và bảo vệ chống mài mòn tuyệt vời là điều tối quan trọng.
Thật vậy, khách hàng đang yêu cầu khoảng thời gian thay dầu (ODI) kéo dài cũng như mức hiệu suất cao hơn để bảo vệ động cơ tốt hơn. Để có thể kéo dài thời gian thay dầu lên đến 40 ngàn hay 80 ngàn km như một số khuyến nghị của OEMs (nhà chế tạo động cơ) thì dầu nhớt phải kiểm soát được quá trình oxy hoá.
Bảo vệ mài mòn là chìa khóa. Người dùng cuối mua xe tải muốn tuổi thọ và độ tin cậy từ xe. Họ muốn các loại dầu họ sử dụng thực hiện theo các yêu cầu được chỉ định bởi các OEM, để các bảo hành được bảo vệ cũng như động cơ của họ. Nhưng hiện nay rất ít OEMs đưa ra các khuyến nghị về ODI tại một số thị trường vì liên quan đến thói quen lái xe, đường xá, và cả chất lượng nhiên liệu. Thêm vào đó, các trạm bảo dưỡng luôn mong muốn khách hàng chi tiêu càng nhiều cho việc thay dầu nhớt và một số phụ trợ đi kèm để tăng lợi nhuận.
Được thúc đẩy bởi áp lực môi trường và luật pháp chặt chẽ hơn, phân khúc HDEO đã chứng kiến sự thúc đẩy bền vững đối với API như CK-4 hay API FA-4 và các loại dầu có độ nhớt thấp hơn — đáng chú ý là sự thay đổi từ 15W- 40 sang 10W-30 và, trong một số trường hợp, 5W-30.
Các OEM đã phải thay đổi phần cứng của họ trong thập kỷ qua và rất nhiều thay đổi cho bộ lọc khí thải, thiết bị sau xử lý đang giúp làm sạch khí thải hơn. Một trong những cách nhà sản xuất dầu nhớt có thể giúp đỡ OEMs từ quan điểm chất bôi trơn là thông qua độ nhớt thấp.
Ở Bắc Mỹ, khoảng 70% thị trường vẫn đang sử dụng dầu động cơ 15W-40, hầu hết các OEM khuyến nghị dầu động cơ 10W-30 API CJ-4 hoặc CK-4 trong hơn một thập kỷ qua. Tuy nhiên, rất ít người sử dụng các sản phẩm có độ nhớt thấp API FA-4 được giới thiệu vào cuối năm 2016. Người dùng cuối đang dần bắt đầu nhận ra những lợi ích liên quan của việc chuyển đổi, chẳng hạn như tiết kiệm nhiên liệu tốt hơn và SAE 10W-30 CJ-4 / CK-4 đã phát triển nhanh chóng trong 10 năm qua, dường như vẫn có một số lực cản đối với sự thay đổi. Rất nhiều nhà quản lý đội xe cảm thấy độ nhớt thấp hơn có thể không bảo vệ động cơ của họ từ quan điểm mài mòn. Điều đó có nghĩa là sự hấp thụ đối với các sản phẩm có độ nhớt thấp không lớn và không phải mọi OEM thậm chí đã áp dụng chúng. Ví dụ, về mặt thương mại off-road, với thiết bị xây dựng và khai thác mỏ, máy trộn xi măng, xe chở rác, v.v., những động cơ này vẫn chủ yếu sử dụng SAE 15W-40.
Hầu hết các đội xe/tàu đều có cả động cơ cũ và mới, và một loại dầu có độ nhớt thấp như FA-4 không có khả năng tương thích ngược thông qua API và chỉ có khả năng phục vụ trở lại hạn chế từ một OEM. Vì các đội xe/tàu thích tồn kho một loại dầu có khả năng quản lý bảo trì cho tất cả các thiết bị của họ, điều này cũng cản trở việc chấp nhận các loại dầu mới.
Theo nghiên cứu độc lập về dầu động cơ có độ nhớt thấp từ Hội đồng Hiệu quả Vận tải Bắc Mỹ (NACFE) cho thấy việc thay đổi từ dầu 15W-40 CK-4 sang 10W-30 hoặc 5W-30 có thể giúp tăng hiệu suất/tiết kiệm nhiên liệu 0,5% -1,5%.
Kết quả thực sự mạnh mẽ và cho thấy bất kỳ đội xe/tàu nào chạy 15W-40 thực hiện bước nhảy lên FA-4 có thể tiết kiệm gần 2,0% -2,2%. Điều đó có nghĩa là tiết kiệm được rất nhiều tiền khi xem xét số km họ lái xe mỗi năm.
Tuy nhiên để sử dụng dầu nhớt có độ nhớt thấp như API FA-4 thì cần thiết thử nghiệm nhiều chỉ tiêu và đồng thời dũng cảm thay thế cả động cơ cho phù hợp. Các OEM đã xác định một số tiêu chí chính để giúp chuyển đổi trong những năm tới. Chúng bao gồm tăng độ ổn định oxy hóa, bảo vệ chống mài mòn lớn hơn và nhiệt độ cao, độ nhớt (HTHS) thấp hơn 2,6 cP, tương đương với dầu 0W- 20 – hoặc cấp độ nhớt của xe khách – đang được sử dụng trong thị trường xe thương mại. Các OEM tin rằng điều này sẽ không chỉ có lợi cho động cơ mà còn mang lại khả năng tương thích cao hơn với các thiết bị xử lý khí thải.
Đã có rất nhiều tranh luận trong năm qua hoặc lâu hơn về thử nghiệm và liệu có các thử nghiệm động cơ phù hợp để chứng minh có thêm khả năng bảo vệ chống mài mòn với các loại dầu này hay không và chúng cung cấp khả năng kiểm soát oxy hóa tốt hơn.
Tại Việt Nam, có rất ít đội xe thương mại và xe tải được trang bị mới theo tiêu chuẩn để có thể sử dụng dầu động cơ thiết kiệm nhiên liệu như API FA-4. Nên hầu như sử dụng dầu nhớt có độ nhớt SAE 20W50 và 15W40, một ít 10W30 cho dòng xe thương mại và xe bán tải. Thị trường có chưa đến 100 ngàn xe “sang” được đăng ký lần đầu và đăng ký lại từ năm 2019-2022 (theo vnexpress.net). Dầu nhớt độ nhớt thấp API FA-4 hay tương đương SAE 0W-20 có thể chỉ phù hợp với khoảng 10 ngàn xe lai Hybrid hiện đang lưu hành tại Việt nam. Một phân khúc quá “hẹp”!
Theo ESKA Singapore, 2-7-2023
Bài viết có sử dụng tư tiệu từ internet.