Dầu thuỷ lực máy cơ giới như máy xúc, đào, ủi…thi công công trình cần nhiều yếu tố đáp ứng về kỹ thuật. Là tác nhân trực tiếp truyền lực từ nguồn (động cơ) đến các piston chuyển động thông qua bơm áp suất. Sự tương thích của dầu với hệ thống làm việc, môi trường hoạt động và chế độ bảo dưỡng theo sau cần phải đánh giá dựa trên sự lựa chọn dầu thuỷ lực máy cơ giới.
Giả sử rằng máy xúc thủy lực là một máy với mô hình đáp ứng sau (trễ) bao gồm động cơ dẫn động bơm hệ thống thuỷ lực. Trang bị (các) bơm piston dịch chuyển thay đổi hoạt động ở áp suất lên đến 5.000 PSI trở lên. Lựa chọn dầu thuỷ lực máy cơ giới sẽ dựa trên các yếu tố sau:
Dầu thuỷ lực: Đa cấp so với đơn cấp?
Phạm vi nhiệt độ hoạt động của máy xúc là yếu tố sẽ quyết định xem tôi sử dụng dầu đa cấp hay đơn cấp. Nếu máy xúc hoạt động ở nhiệt độ thấp vào mùa đông và điều kiện nhiệt đới vào mùa hè. Dầu đa cấp sẽ được yêu cầu để duy trì độ nhớt của dầu trong giới hạn tối ưu. Vì phạm vi nhiệt độ hoạt động rộng từ thấp đến cao.
Nếu máy xúc của tôi có phạm vi nhiệt độ hoạt động hẹp. Cũng có thể duy trì độ nhớt chất lỏng tối ưu bằng cách sử dụng dầu đơn cấp. Không nên chọn loại đa cấp. Điều này do chất tăng cường chỉ số độ nhớt (VI) được sử dụng trong sản xuất dầu đa cấp. Chất này có thể có tác động tiêu cực đến tính chất tách không khí của dầu. Do đó không lý tưởng trong hệ thống thủy lực máy cơ giới di động như máy xúc. Loại máy này thường có một bể chứa tương đối nhỏ với các đặc tính tách khí kém tương ứng. Ngoài ra, bằng cách không sử dụng dầu đa cấp khi không cần thiết. Người sử dụng không cần phải lo lắng về việc mất độ nhớt do tính chất cắt mạch của VII.
Dầu thuỷ lực: Chất tẩy rửa so với chất không tẩy rửa?
Dầu thuỷ lực tẩy rửa nhũ hóa nước, phân tán chất gây ô nhiễm khác như vecni và bùn. Điều này giữ cho hệ thống không có cặn bẩn nhưng các chất gây ô nhiễm không bị kết tủa. Các chất này phải được lọc ra, hay loại bỏ. Đây là những đặc tính mong muốn trong một máy thủy lực di động như máy xúc. Khác với hệ thống thủy lực công nghiệp, có rất ít cơ hội lắng và kết tủa các chất gây ô nhiễm tại hồ chứa, do khối lượng tương đối nhỏ.
Cần phải sử dụng một loại dầu thuỷ lực có chất phụ gia tẩy rửa/ phân tán trong máy xúc. Nhưng cần theo dõi chặt chẽ hàm lượng nước trên các phân tích báo cáo tình trạng dầu. Nước làm tăng tốc độ oxy hoá dầu, giảm độ bôi trơn và khả năng lọc. Có thể giảm tuổi thọ của vòng giăng làm kín (seals) dẫn đến ăn mòn và xâm thực. Nước nhũ hóa có thể được biến thành hơi nước ở các bộ phận có tải cao trong hệ thống. Để tránh những vấn đề này bằng cách duy trì hàm lượng nước dưới 100 ppm trong dầu thuỷ lực máy cơ giới.
Chống mài mòn so với không chống mài mòn?
Mục đích của phụ gia chống mài mòn là duy trì bôi trơn được ở chế độ màng dầu bị phá vỡ (boundary) biên. Phụ gia chống mài mòn phổ biến nhất được sử dụng trong động cơ và dầu thủy lực là Kẽm Dialkyl DithioPhosphate (ZDDP).
Sự hiện diện của ZDDP không phải lúc nào cũng được coi là tích cực. Thực tế là nó có thể suy thoái về mặt hóa học và ăn mòn một số kim loại khác. Tuy nhiên, nó là một chất phụ gia thiết yếu trong dầu được sử dụng trong bất kỳ hệ thống thủy lực áp suất cao. Chẳng hạn như máy xúc hiện đại được trang bị bơm piston và động cơ. Cần phải chọn một loại dầu có chứa ZDDP ở nồng độ ít nhất 900 ppm để sử dụng trong dầu thủy lực máy cơ giới.
Kết luận
Tóm lại, nếu độ nhớt chất lỏng tối ưu có thể được duy trì bằng cách sử dụng dầu đơn cấp, thì nên sẽ chọn và sử dụng một loại có chứa các chất phụ gia tẩy rửa/ phân tán với ít nhất 900 ppm ZDDP. Nếu dầu đa cấp được yêu cầu, cần sử dụng chất lỏng thủy lực đa cấp với hàm lượng ZDDP tối thiểu là 900 ppm.
Các loại dầu thuỷ lực máy cơ giới cần chọn ở Việt Nam.
Theo Eska Singapore và MaxPro1 dầu thuỷ lực máy cơ giới cần đáp ứng 3 yếu tố. Dãy hoạt động ở nhiệt độ nào? Có cần thiết phải sử dụng loại có VI cao hay không? Có cần phải chất tẩy rửa trong hệ thống hay không? Và cuối cùng là yêu cầu dầu có nồng độ Kẽm (ZDDP) tối thiểu 900 ppm. Loại dầu này tìm thấy ở đâu?
Sản phẩm MaxPro1 hiện nay được ứng dụng tại Việt nam thông dụng như D3000/10W đáp ứng đủ cả 3 yếu tố trên: đơn cấp, có chất tẩy rửa, hàm lượng ZDDP >900 ppm sử dụng cho máy xúc/đào ở vùng ẩm thấp, ngập nước. Hay có thể sử dụng Eska Singapore Pure Flow HLP với hàm lượng ZDDP>900 ppm, đơn cấp không phụ gia tẩy rửa cho máy xúc/đào công trình địa hình khô ráo.
Dầu thuỷ lực máy cơ giới không chỉ đơn thuần là loại dầu truyền tải lực cho đầu cuối. Các tính năng cần thiết để vận hành hệ thống an toàn, không gây bục ống do tăng áp suất, mài mòn cũng là mục tiêu bảo vệ của dầu thuỷ lực. Thị truờng dầu thuỷ lực hiện nay trừ một số nhãn hiệu có uy tín và quốc tế. Thì đa phần còn lại sử dụng không đúng phụ gia và dầu gốc. Giá trị về dầu không lớn nhưng có thể gây hậu quả rất lớn cho một hệ thống thuỷ lực máy cơ giới hiện đại. Và nhất thiết có cần mua dầu thuỷ lực giá rẻ hay không?
…còn tiếp
Theo Eska Singapore, ngày 3-12-2023.
