Khu vực ASEAN đang trên bờ vực của một cuộc cách mạng giao thông, được thúc đẩy bởi sự chuyển đổi sang xe điện (EV). Quá trình chuyển đổi này đánh dấu một kỷ nguyên mới trong lĩnh vực di chuyển. Nhưng nó đi kèm với một loạt thách thức mới, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn. Là nơi thiếu điện và cơ sở hạ tầng hạn chế gây trở ngại đáng kể. Trong khi các trung tâm đô thị đang nhanh chóng tiến bộ trong việc áp dụng xe điện. Con đường phía trước phức tạp hơn nhiều đối với khu vực nông thôn, tạo một bức tranh loang lỗ cho quá trình điện hóa.
Sự phát triển của xe điện ở ASEAN đang được thúc đẩy bởi các ưu đãi của chính phủ. Song song nhận thức về môi trường ngày càng tăng và tiến bộ công nghệ. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang đổ xô đến đây. Bị thu hút bởi các khoản giảm thuế hào phóng và nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào hỗ trợ hệ sinh thái sản xuất pin. Mặc dù sử dụng EV tại khu vực vẫn còn sơ khai, nhưng dự kiến sẽ tăng trưởng đáng kể vào năm 2030. Các quy định thuận lợi, mở rộng cơ sở hạ tầng sạc. Cả sự sẵn có của các mẫu xe giá cả phải chăng từ các nhà sản xuất Trung Quốc dự kiến sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự tăng trưởng xe điện.
Xe điện tác động đến nhu cầu dầu nhờn ở ASEAN
Về dầu nhớt, phân khúc ô tô (PCMO) đang chứng kiến tốc độ tăng trưởng cao nhất trên toàn ASEAN. Trong đó, đặc biệt là ở Indonesia và Philippines, ghi nhận mức tăng trưởng trên mức trung bình vào năm 2023. Ngược lại, Việt Nam có mức tăng trưởng thấp nhất do nhu cầu dầu xe máy (MCO) giảm. Trong 5 năm tới, nhu cầu dầu nhớt dự kiến sẽ tăng trưởng thấp, được thúc đẩy bởi doanh số bán xe hai bánh và xe du lịch. Tuy nhiên, từ năm 2028 đến năm 2033, tốc độ tăng trưởng dự kiến sẽ chậm lại đáng kể khi tỷ lệ thâm nhập xe điện tăng lên. Đặc biệt là ở các quốc gia như Việt Nam, nơi nhà sản xuất địa phương VinFast đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang xe điện. Và trở thành những người chơi chủ chốt trong bối cảnh xe điện của khu vực.
Xe điện chạy bằng pin (BEV) sẽ có tác động tiêu cực đến nhu cầu dầu nhớt cả về khối lượng và giá trị. Mặc dù mức độ thâm nhập của chúng được dự báo sẽ vẫn tương đối thấp cho đến năm 2030. Trong khi đó, xe điện hybrid (HEV) và xe điện plug-in hybrid (PHEV) sẽ là những người đi đầu trong quá trình chuyển đổi sangphương tiện điện di động. Xu hướng này có khả năng thúc đẩy nhu cầu về chất bôi trơn tổng hợp hoàn toàn. Nhằm cung cấp khoảng thời gian thay dầu dài hơn và phù hợp hơn với các loại xe này. Tuy nhiên, nhu cầu chung đối với dầu động cơ ô tô du lịch (PCMO) dự kiến sẽ không tăng đáng kể do tuổi thọ của dầu tổng hợp kéo dài.
ASEAN và vai trò trong quá trình chuyển đổi
Quy mô của khu vực ô tô ở ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của quá trình chuyển đổi sang di chuyển bằng điện. Tính đến năm 2024, khu vực ASEAN có tổng số xe chủ yếu bao gồm xe máy. Với 224 triệu xe máy đã đăng ký, so với khoảng 41 triệu xe du lịch đã đăng ký. Sự phụ thuộc nhiều vào xe máy này phản ánh thực tế kinh tế và thực tế của khu vực, nơi xe hai bánh cung cấp một phương tiện giao thông hợp lý và thuận tiện hơn.
Xe máy, đặc biệt là ở các quốc gia như Indonesia, Thái Lan và Việt Nam, rất cần thiết cho việc đi lại và hậu cần hàng ngày. Tuy nhiên, khi khu vực chuyển sang điện hóa, lượng xe 2 bánh lớn cần thay thế này đặt ra một thách thức về phát triển cơ sở hạ tầng và chiến lược điện khí hóa. Đảm bảo rằng có đủ cơ sở hạ tầng sạc cho xe 2 bánh điện sẽ rất quan trọng trong việc hiện thực hóa toàn bộ tiềm năng của di chuyển bằng điện ở ASEAN.
Hứa hẹn và thách thức của phương tiện di động điện
Các trung tâm đô thị trên khắp ASEAN, đặc biệt là ở các quốc gia như Indonesia, Thái Lan, Việt Nam và Malaysia, đang chứng kiến sự đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng xe điện. Điều này bao gồm việc phát triển các trạm sạc và các ưu đãi của chính phủ cho người mua xe điện. Những tiến bộ này được hỗ trợ thêm bởi những cải tiến trong công nghệ pin và nhận thức ngày càng tăng về tác động môi trường của nhiên liệu hóa thạch. Do đó, người tiêu dùng đang dần trở nên dễ tiếp nhận hơn với ý tưởng về di chuyển bằng điện, bị thu hút bởi chi phí vận hành thấp hơn và tiềm năng giảm lượng khí thải carbon.
Sự gia tăng nhanh chóng của thương mại điện tử trong khu vực cũng góp phần vào nhu cầu ngày càng tăng đối với xe hai bánh điện, đặc biệt là đối với các dịch vụ giao hàng. Các công ty thương mại điện tử và hậu cần đang ngày càng tích hợp xe điện vào đội xe của họ, khiến họ trở thành những người chơi chính trong thị trường xe điện ASEAN. Các công ty như Gojek ở Indonesia, Grab ở Thái Lan và Shopee ở Philippines đều đã kết hợp xe máy điện vào hoạt động giao hàng của họ. Xu hướng này không chỉ góp phần vào sự bền vững của môi trường mà còn giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trên toàn khu vực.
Tuy nhiên, hành trình hướng tới điện hóa toàn diện không phải là không có thách thức. Việc thiếu đủ cơ sở hạ tầng sạc và giới hạn phạm vi pin vẫn là rào cản đáng kể. Quan hệ đối tác công tư (PPP) có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc vượt qua những thách thức này bằng cách tạo điều kiện phát triển mạng lưới sạc xe điện. Các công ty thương mại điện tử cũng có thể tìm cách hợp tác với các nhà cung cấp giải pháp sạc để đảm bảo đội xe của họ có quyền truy cập vào các tùy chọn sạc đáng tin cậy và thuận tiện.
Điện khí hóa nông thôn: Một trở ngại lớn
Trong khi các khu vực thành thị đang đạt được những bước tiến đáng kể trong việc áp dụng xe điện. Điện khí hóa nông thôn vẫn là một vấn đề phức tạp trên khắp khu vực ASEAN. Mất điện, cơ sở hạ tầng sạc không đủ và lưới điện kém phát triển gây khó khăn cho việc triển khai xe điện ở khu vực nông thôn. Di chuyển đường dài bằng xe 2 bánh hoặc ô tô điện là không thực tế do thiếu hạ tầng trạm sạc điện.
Dân số nông thôn trên khắp ASEAN, đặc biệt là ở các nước như Indonesia và Philippines, phụ thuộc nhiều vào xe hai bánh để vận chuyển hàng ngày. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển một mạng lưới sạc mạnh mẽ có thể hỗ trợ việc chuyển đổi sang xe hai bánh chạy điện ở các khu vực này. Khi khu vực hướng tới phát triển kinh tế và bền vững môi trường, việc đảm bảo khả năng tiếp cận điện đáng tin cậy ở các khu vực nông thôn sẽ rất quan trọng để chuyển đổi thành công sang di chuyển bằng điện.
Tương lai của thị trường dầu nhờn ASEAN
Thị trường dầu nhờn ASEAN đã vượt quá 3,3 triệu tấn vào năm 2023, chiếm khoảng 8% thị trường toàn cầu. Trong thập kỷ tới, thị trường dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 2%, với giá trị thị trường tăng trưởng với tốc độ thậm chí còn cao hơn do việc sử dụng dầu nhớt tổng hợp ngày càng tăng.
Xe điện tác động đến nhu cầu dầu nhờn của ASEAN. Trong khi sự tăng trưởng của dầu xe máy (MCO) dự kiến sẽ chậm lại khi thị trường xe hai bánh chuyển sang điện khí hóa. Thị trường dầu động cơ ô tô du lịch (PCMO) sẽ tiếp tục mở rộng, được thúc đẩy bởi sự chuyển đổi sang xe hybrid và plug-in hybrid.
Honda vẫn là người chơi thống trị thị trường xe máy ASEAN, đặc biệt là ở Indonesia, Thái Lan, Việt Nam và Philippines. Vị trí dẫn đầu của công ty được thúc đẩy bởi nhiều loại sản phẩm, từ xe tay ga giá cả phải chăng đến các mẫu xe cao cấp, và danh tiếng thương hiệu mạnh mẽ về độ tin cậy và tiết kiệm nhiên liệu. Honda đã cam kết đạt được mức trung hòa carbon trên tất cả các sản phẩm và hoạt động của công ty vào năm 2050, với việc điện khí hóa xe máy đóng vai trò trung tâm trong chiến lược của mình.
Honda đã chỉ định năm 2024 là điểm khởi đầu cho sự thúc đẩy toàn cầu vào thị trường xe máy điện. Công ty có kế hoạch mở rộng dòng xe điện của mình để bao gồm các mẫu xe như CUV e: và ICON e:, ban đầu sẽ ra mắt ở Indonesia trước khi mở rộng sang các khu vực khác. Đến năm 2030, thị trường ASEAN dự kiến sẽ tiếp tục chuyển đổi sang di động điện, mặc dù quá trình chuyển đổi này có thể sẽ tăng dần, với xe điện hybrid dẫn đầu.
Thách thức và cơ hội phía trước
Ngoài ra, ngành công nghiệp dầu nhờn sẽ cần phải thích ứng với bối cảnh thay đổi. Trong khi nhu cầu về dầu nhờn bôi trơn truyền thống dự kiến sẽ chậm lại khi khu vực chuyển sang di chuyển bằng điện. Sự chuyển đổi sang xe hybrid và plug-in hybrid sẽ thúc đẩy nhu cầu về dầu nhờn tổng hợp. Điều này mang đến cơ hội duy nhất cho các nhà sản xuất dầu nhờn để đổi mới và phát triển các sản phẩm đáp ứng nhu cầu của thị trường đang phát triển. Tại Vietnam, mặc dù có sự thách thức của xe điện tác động đến nhu cầu dầu nhờn nhất là phân khúc PCMO. Nhu cầu dầu nhờn cho các phân khúc dường nhu ổn định, thị trường chạm đến ngưỡng bão hoà của phân khúc xe máy (MCO). Thị trường dầu nhớt vận tải DEO tăng trưởng chậm cũng như công nghiệp không tăng trưởng sau thời gian nền kinh tế chững lại từ năm 2023.
Xem thêm:
Bí quyết thành công xe điện Trung Quốc: EV (Phần 1)
Bí quyết xe điện Trung Quốc: EV (Phần 2)
Theo ESKA Singapore, lược dịch từ “Electrification in ASEAN: The impact on Lubricants industry” by Sushmita Dutta và Amrita Singh, Kline & Company
Chú thích:
* ASEAN là viết tắt của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á bao gồm Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.
** Xe điện bao gồm Xe điện chạy bằng pin (BEV), Xe điện Hybrid (HEV), Xe điện Plug-in Hybrid (PHEV) và Xe điện pin nhiên liệu (FCEV).
