Hỏng hóc thiết bị thuỷ lực đôi khi liên quan đến dầu nhớt sử dụng. Dầu nhớt trong máy móc cơ giới còn có dầu động cơ. Dầu động cơ được sử dụng bôi trơn động cơ tạo ra lực nguồn điều khiển thiết bị thuỷ lực. Trong bài này chỉ phân tích các hỏng hóc thiết bị thuỷ lực liên quan đến dầu thuỷ lực.
Dầu thuỷ lực được sử dụng nhiều trong hệ thống thuỷ lực công nghiệp, và trong máy móc cơ giới. Trong hệ thống thuỷ lực công nghiệp, bồn chứa dầu thuỷ lực có dung tích lớn, thuận lợi cho dầu dễ dàng thoát khí, dễ tách nước nên ít tạo hiện tượng xâm thực trong đường ống. Nhiệt độ trong bể chứa dầu hệ thống công nghiệp ổn định do lượng dầu nhiều. Dầu có khuynh hướng ít bị ôxy hoá bởi không khí và nhiệt độ.
Ngược lại, trong bồn chứa dầu hệ thống thuỷ lực máy móc cơ giới, dầu bị ôxy hoá nhanh. Bồn chứa dầu nhỏ, khả năng thoát khí thấp, nước ngưng tụ nhiều, nhiệt độ cao do khả năng tuần hoàn dầu cao. Sự suy thoái dầu nhanh trong hệ thống thuỷ lực máy móc cơ giới so với trong công nghiệp. Tuy nhiên, tất cả các hệ thống thuỷ lực và hỏng hóc thiết bị thuỷ lực đều đối mặt với các vấn đề sau của dầu.
Độ sạch của dầu thuỷ lực.
Khoảng 70-80% hỏng hóc thiết bị thủy lực liên quan đến sự gia tăng của nhiễm bẩn. Các hỏng hóc này không chỉ thấy trong hệ thống thủy lực truyền thống. Tồn tại cả trong hệ thống thủy lực ô tô vận tải và cơ giới, hay với thiết bị điều khiển thủy lực điện.
Nhiễm bẩn trong hệ thống có thể ở 3 dạng: khí, nước và hạt rắn (nguy hiểm nhất và đếm được). Các dạng hạt vật chất rắn có thể bao gồm: dạng mềm (sợi thủy tinh, cao su, lớp sơn bong tróc,..). Dạng cứng ( kim loại: sắt, thép, gang, đồng, nhôm). Và rất cứng (khoáng kim loại, gỉ sét). Các dạng này gây mài mòn bào xướt trên bề mặt kim loại. Đối với dạng khí (các phần tử nhẹ sinh ra từ dầu, không khí, hơi nước) gây sự xâm thực. Còn dạng nước sẽ gây hiện tượng ăn mòn đường ống, ôxy hoá bề mặt xy-lanh
Có phải dầu thủy lực mới là dầu sạch? Không! Dầu thủy lực mới trực tiếp từ phuy, có độ sạch điển hình là ISO 4406 23/21/18 (tương đương NAS 12). Nếu một máy bơm 25 GPM (Gallons Per Minute) hoạt động liên tục dầu với NAS 12 sẽ lưu thông 3.500 pounds (1.600 kgs) bụi bẩn đến các thành phần của hệ thống thủy lực mỗi năm. Sự bào mòn bề mặt kim loại và các vấn đề tệ hại khác là không tránh khỏi. . Vấn đề là loại dầu có NAS 12 hiện khá phổ biến trên thị trường dầu nhớt Việt Nam. Đó là các loại dầu thuỷ lực giá rẻ!
Hình: Dầu thuỷ lực có NAS 12
Sự tương thích giữa dầu thuỷ lực mới và dầu cũ.
Các vấn đề có thể phát sinh khi chuyển đổi thương hiệu và /hoặc loại dầu thủy lực:
-Bạn không bao giờ có thể xả hoàn toàn TẤT CẢ dầu cũ ra khỏi hệ thống thủy lực; và do đó:
– Sẽ có một số pha trộn giữa dầu cũ và dầu mới, vậy làm thế nào để chắc chắn rằng chúng có thể trộn lẫn (tương thích)?
Các nhà sản xuất phụ gia/pha chế dầu nhớt phải đối mặt với vấn đề trên. Đó là khi thực hiện thử nghiệm hiện trường để so sánh hiệu suất của dầu mới với dầu cũ ‘ổn định‘ hiện có. Trong một thử nghiệm, dầu ‘mới‘ được sử dụng trên một số máy xúc và máy xúc lật có kích thước khác nhau – trên năm địa điểm làm việc khác nhau. Quy trình thay dầu là: xả bình thủy lực của máy, đổ đầy dầu mới, vận hành máy trong 10 đến 15 phút và lặp lại. Cho đến khi phân tích cho thấy có ít hơn 5% lượng dầu ban đầu còn lại trong hệ thống.
Cần 4 lần thay dầu mới thì sẽ giảm mức nhiễm của dầu cũ xuống còn 5% hoặc ít hơn! Rõ ràng, nếu đó là một hồ chứa lớn, 4 thay đổi là RẤT NHIỀU dầu (lãng phí). Dầu mới vẫn phải tương thích với bản gốc – ngay cả ở mức 95/5. Vì vậy, cần phải ‘nghiên cứu khả năng tương thích‘. Chỉ với một lần thay đổi dầu trong hồ chứa, tỷ lệ trộn của dầu cũ và mới có thể cao tới 25:75. Và có thể cao hơn tùy thuộc vào hệ thống.
Vấn đề tồn tại trong dầu thuỷ lực hiện nay.
Sản xuất dầu nhớt hiện nay mỗi người làm mỗi kiểu. Dầu gốc và phụ gia có nhiều nguồn khác nhau và trình độ sản xuất lại khác nhau. Cho nên không phải tất cả dầu thuỷ lực tồn tại trên thị trường đều có thể sử dụng giống nhau. Để có thể chọn loại dầu thuỷ lực ổn định, dựa vào uy tín thương hiệu. Cách tốt nhất là không nên thay nhiều loại dầu thuỷ lực khác nhau cho hệ thống. Hỏng hóc thiết bị thuỷ lực có thể với suy nghĩ dầu thuỷ lực nào cũng như nhau.
Thị trường vẫn tồn tại những loại dầu thuỷ lực giá rẻ sản xuất bằng nguyên liệu “không truyền thống”. Loại dầu này ảnh hưởng đến độ sạch, sự tương thích dầu, làm hệ thống vận hành “mệt nhọc”. Vấn đề là dầu suy thoái rất nhanh do quá trình ôxy hoá cũng như kết tủa bùn trong hệ thống. Thông thường một hệ thống thuỷ lực công nghiệp chuẩn có thể sử dụng dầu kéo dài đến 5 năm. Nhưng cần phải lọc chất bẩn hàng năm, trước khi châm thêm dầu mới. Đối với các thiết bị cơ giới, hiệu suất của thiết bị liên quan đến chất lượng dầu thuỷ lực. Chi phí sử dụng dầu thuỷ lực tốt hàng năm chưa đến 1% chi phí của thiết bị. Vậy nên vẫn phải dùng dầu tốt!
Dầu thuỷ lực của ESKA Singapore có tiêu chuẩn NAS 6 lý tưởng cho hệ thống thuỷ lực. Nhập khẩu 100% từ CH Singapore.
Theo ESKA Singapore, 26-02-2024
