Trong quá khứ, sở hữu một chiếc ôtô là niềm tự hào, thể hiện đẳng cấp của người giàu sang. Hiện tại, ôtô không còn coi là tài sản mà là phương tiện phục vụ công việc và cuộc sống. Tương lai, ôtô có thể coi là của..nợ, khi đường sá vốn chật hẹp và đông đúc.
Mô hình TOD (Transit-Oriented-Development) định hướng phát triển giao thông công cộng làm cơ sở quy hoạch đô thị. Đầu mối giao thông làm điểm tập trung dân cư. Từ đó hình thành tiếp hệ thống giao thông phân tán, được áp dụng trong tương lai. Các phương tiện giao thông công cộng càng tăng lên, nhu cầu sở hữu xe cá nhân càng giảm xuống. Nhưng chắc chắn, cơ sở hạ tầng càng phát triển, sở hữu ôtô đối với hộ gia đình càng tăng. Nhất là giá xe ôtô ngày càng giảm so với mức thu nhập.
Thị trường ô tô Việt nam là một thị trường có doanh số nhiều tỷ Mỹ kim (USD) hàng năm. Thị trường ôtô Việt nam là một dòng chảy lịch sử hàng trăm năm nối tiếp, cả xe mới hay cũ. Liệu có kết thúc khi xu hướng điện hoá bắt đầu bùng lên? Đôi khi “nhanh như điện” chưa chắc đã hay, vì cái cảm giác “ru ngủ” của xe điện làm cho người lái buồn chán. Cảm giác được lái xe trên các cao tốc của Việt nam với chiếc F-150 bên dưới là cỗ máy “gầm gừ” của Henry Ford được bôi trơn bởi dầu nhớt ESKA Singapore là trãi nghiệm hứng thú! Vậy nên, nói về ô tô từ những năm…
Quá khứ: thị trường ô tô nhìn từ năm 2013…
Trong năm 2013, cả nước tiêu thụ được gần 120 ngàn cả xe thương mại cơ giới và ô tô con. Nhưng thời kỳ đó là tâm điểm hồi phục sau cuộc suy thoái kinh tế diễn ra trên diện rộng cả thế giới. Nền kinh tế Việt nam bị ảnh hưởng nặng nề vì lãi suất có thời điểm chạm 21%/năm vào năm 2010, lạm phát tăng 16% và giảm dần còn khoảng 12%/năm lãi vay sản xuất kinh doanh, tỷ lệ lạm phát ở mức 6,5%. Tỷ giá USD/VNĐ giao động quanh mức 21,000 VND/USD trong năm 2013.
Thị trường bắt đầu hồi phục từ năm 2013 kéo dài cho đến năm 2016. Năm đó, số lượng xe bán ra lên đến gần 340 ngàn ôtô, nhưng giảm xuống 300 ngàn xe năm 2017. Kể từ sau năm 2017, 300 ngàn ô tô tiêu thụ hàng năm là chốt chặn cuối cùng. Dung lượng thị trường cho thấy, sản lượng xe ngấp nghé mức sản xuất lắp ráp ở Việt nam có thể đầu tư chuỗi cung ứng phụ tùng kèm theo thay vì nhập khẩu. Nếu vậy tỷ lệ nội địa hoá sẽ tăng theo với nền công nghiệp ôtô phát triển… Nhưng đó là trên các báo cáo và định hướng của nhà hoạch định chính sách. Thị trường vốn dĩ đi theo tư bản, mức lợi nhuận quyết định suất đầu tư. Cho nên, càng về sau thay vì có nền công nghiệp sản xuất ô tô nghiêm túc, Việt nam dần chuyển sang thị trường xe nhập khẩu chi phối.
Mức tăng trưởng thị trường ô tô so với thu nhập
Nếu như lấy mẫu xe quốc dân : Toyota Vios, là mẫu xe có doanh số lớn nhất thị trường kể từ năm 2013-2023. Với phiên bản cao cấp nhất, có giá bán 602 triệu VNĐ, năm 2013, tỷ giá 21,000 VND/USD. Nhưng năm 2023, có giá bán 545 tr VNĐ, ở tỷ giá 24,000 VND0/USD, giảm 9,47%. Trong khi đó thu nhập trung bình của người dân từ 21 tr Đồng/năm lên 59 tr Đồng/năm (tăng 178%). Đây cũng là một trong những lý do chính về mức tăng thị trường ô tô lên đến 239% (400 ngàn xe, năm 2023 so với 120 ngàn xe, năm 2013)
Với so sánh trên có thể thấy hàng hoá ngày càng sản xuất dư thừa, giá giảm. Đôi khi lương, thu nhập không tăng nhanh như giá cả hàng hoá, nhưng năng suất lao động của xã hội tăng nhanh kéo theo sự phân hoá mạnh đến các tầng lớp trong xã hội, nhất là tầng lớp trung lưu. Xã hội phân hoá rõ rệt, không có ngưỡng nghèo, đa số người dân đủ sinh hoạt cho nhu cầu tối thiểu, mức chi tiêu cao hơn thì chỉ còn vay nợ. Vậy nên, mức nợ của dân luôn ở mức cao nhất. Đến nay, tổng dư nợ cho vay phục vụ đời sống, tiêu dùng tại Việt Nam đã đạt khoảng 2,8 triệu tỷ đồng. Hay tương đương 20% tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế, trở thành một phần quan trọng (lớn) trong cơ cấu tín dụng.
Mức tăng nhanh của tầng lớp trung lưu luôn ảnh hưởng đến tăng trưởng thị trường ôtô ở Việt nam. Trên thế giới cũng vậy!
Sự trỗi dậy của một số thương hiệu.
Thành công nhất về lắp ráp ô tô có lẽ phải kể đến ô tô Thành Công (HTC, Hyundai Thanh Cong). Đây là thương hiệu lắp ráp và nhập khẩu xe thương mại và ô tô con thương hiệu Hyundai (Hàn quốc). Nếu như năm 2013, thị trường chiếm ưu thế bởi 27,9% sản lượng xe Toyota. Trong khi đó, Hyundai chiếm vị trí thứ 2 với thị phần bị bỏ xa 7,5%. Thì cho đến hiện tại, HTC có thể gọi là nhà bán xe thương hiệu Hyundai có thị phần cao nhất Việt nam ( 16,7% năm 2023 so với 14,2% của Toyota).
Một nhà lắp ráp ô tô nổi tiếng khác là Trường Hải (Thaco). Khác với HTC, Thaco có chiến lược đa thương hiệu, lắp ráp xe Nhật (Mazda), Hàn (KIA), Pháp (Peugeot), và cả xe thương mại Trung quốc… Thaco hình thành cả một khu công nghiệp vệ tinh (Chu Lai) phục vụ cho sản xuất nội đại hoá ôtô. Thị trường ôtô, xe cơ giới có ảnh hưởng mạnh đến nguồn thu ngân sách (thuế) của cả tỉnh Quảng nam do chi phối bởi Thaco.
Nhưng sự bền bỉ với kiên định từ tập đoàn quốc tế có thể kể đến sự đầu tư FDI từ Honda và Ford. Hai thương hiệu giữ mức thị phần từ 6-9% trong suốt 10 năm qua. Mitsubishi là trường hợp thú vị vì biết thích nghi nắm bắt được nhu cầu tiêu dùng hợp túi tiền với phân khúc tần trung, đa dụng MPV, đưa thị phần lên đến 7,6% (2023)
Thương hiệu xe thuần điện (EV- Electric Vehicles).
Nói đến ô tô không thể không đề cập đến Vinfast. Là trường hợp khá đặc biệt với xuất thân từ không phải thương hiệu về ô tô mà từ bất động sản. Quan điểm toàn cầu hoá sản xuất ôtô gắn với triết lý “dòng tiền lớn” có thể cuốn bay các rào cản về kinh nghiệm. Có thể Vinfast khơi gợi tính tự hào dân tộc ở Việt nam, nhưng Vinfast vươn ra thế giới điều này mất đi. Thương hiệu Vinfast giờ đây là xe thuần điện (EV- Electric Vehicles). Có thể thời gian sẽ trả lời cho sự kiên định của Vinfast. Ông tổ ngành ô tô Henry Ford đã nói:
OEMs ôtô liên quan đến dầu nhớt ôtô
Thị trường ôtô Việt nam đều có liên quan đến thị trường dầu nhớt. Cho đến nay, các thương hiệu ô tô tại Việt nam đều sử dụng các thương hiệu dầu nhớt quốc tế. HTC sử dụng Shell. Honda, Toyota sử dụng Genuie Oil từ Idemitsu. Thaco, Ford từ Castrol và v,v.. Thị trường OEMs khó chen chân vào các thương hiệu nhỏ hay dầu nhớt nhập khẩu. Đó là điều tất yếu trong nhà máy sản xuất (first-fill), tuy nhiên sau đó. Câu chuyện rất khác khi thị trường vốn dĩ minh bạch về thông tin, xuất xứ, chất lượng và giá. Các trạm dịch vụ vốn dĩ có chi phí vận hành cao thì các loại dầu nhớt thay ở đây cũng có giá cao.
Nhưng người tiêu dùng thông minh có thể sử dụng các nhãn hiệu nhập khẩu khác. Thị trường như MaxPro1 từ CH Singapore có đăng ký trên trang API. Cũng có thể sử dụng Mobil, hay cũng có thể sử dụng Hyundai Genuie Oil,…Dầu nhớt ôtô quan trọng đối với ôtô, là mạch máu trong động cơ. Dầu nhớt ôtô tốt cần phải am hiểu động cơ của mình cần chất lượng như thế nào?. Độ nhớt cũng là yếu tố chính để chọn dầu nhớt cho ôtô phù hợp.
Xem thêm:
Dầu nhớt ô tô tiêu chuẩn API SP phù hợp cho động cơ nào?
Dầu nhớt ô tô|Thị trường ô tô Việt cuối năm: khó kỳ vọng!
Khuynh hướng dầu nhớt cho ôtô nhìn từ thị trường ô tô Việt nam.(Phần 2)
…còn tiếp
Theo Eska Singapore, ngày 4-9-2024
