Việc chọn dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa phụ thuộc vào đơn vị cung cấp máy khuyến nghị. Nhưng nhà sản xuất có đội ngũ kỹ thuật có thể chọn tiêu chuẩn tốt hơn vì nhiều lợi ích. Thông thường chọn dầu thủy lực cho máy ép nhựa hay theo 3 tiêu chí: nhãn hiệu, tiêu chuẩn, giá.
Nhãn hiệu.
Nhãn hiệu dầu nhớt lặp lại đôi khi như một thói quen vì mức độ tin cậy trước đây. Khi nhãn hiệu đang sử dụng không gây ra vấn đề gì về chất lượng thì rất ngại thay đổi. Nhưng nhãn hiệu có được trong đầu người sử dụng đầu tiên là do truyền thông (marketing). Những nhãn hiệu quốc tế có truyền thông tốt tất nhiên được tin dùng đầu tiên. Tuy nhiên, không phải tất cả truyền thông điều đúng, các nhãn hiệu dầu nhớt truyền thông cho dầu nhớt thông dụng như: dầu cho xe tải, dầu nhớt cho xe máy hay dầu nhớt cho xe…đua. Trong khi đó, ngành nhựa với dầu nhớt sử dụng là một phân khúc hẹp trong dầu nhớt công nghiệp.
Nhãn hiệu dầu nhớt có thể thay đổi vì dầu nhớt bản thân là sản phẩm có thể thay thế. Không sử dụng nhãn hiệu này có thể sử dụng nhãn hiệu khác với cùng tiêu chuẩn, độ tin cậy. Cho nên, chọn nhãn hiệu cũng như chọn dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa rất dễ. Đó là nhãn hiệu đã tin cậy trước đây, nhãn hiệu yêu thích hay nhãn hiệu …dầu nhớt nhập khẩu. Dầu nhập khẩu cạnh tranh vì chi phí sản xuất thấp và tiêu chuẩn, nguyên liệu cao cấp.
Tiêu chuẩn.
Khi đề cập đến tiêu chuẩn cho dầu thuỷ lực thì đề cập: tiêu chuẩn độ nhớt và tính năng.
Tiêu chuẩn độ nhớt dầu thuỷ lực.
Tiêu chuẩn chọn dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa thông thường người sử dụng nghĩ: dầu thuỷ lực 68. Thế nhưng, đối với dầu thuỷ lực, tuỳ theo điều kiện nhiệt độ, phải chọn độ nhớt phù hợp, Dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa- Phần 1. Đó chỉ là tiêu chuẩn về độ nhớt khi chọn dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa. Ngoài độ nhớt cũng nên chú ý đến chỉ số độ nhớt (VI). Chỉ số độ nhớt càng cao càng tốt.
Ngoài ra có sự ảnh hưởng của nhiệt độ lên độ nhớt dầu thuỷ lực.
Nhà máy ở phía Bắc, nơi nhiệt độ có thể xuống 5-8oC vào mùa đông. Lúc đó, khởi động máy khá khó và bơm kêu to hơn thông thường khoảng 10 phút, sau đó ổn. Do dầu thủy lực “đặc hơn”, tại sao như vậy?
Chính xác là dầu thủy lực thời điểm đó sẽ tăng độ nhớt. Đối với dầu thủy lực thông thường (VI=100) khi nhiệt độ giảm từ 40oC xuống còn 5oC thì độ nhớt tăng lên khoảng 50 lần, do đó, khả năng bơm tương ứng giảm. Lúc này, bơm sẽ tiêu hay năng lượng nhiều hơn.
Chọn dầu thủy lực chất lượng cao cấp với VI = 150 thì với cùng nhiệt độ giảm đó, độ nhớt sẽ giảm ít hơn khoảng 26% so với dầu thông thường, điều này sẽ cải thiện tốc độ bơm và tiết kiệm năng lượng. Và đảm bảo công suất thể tích và cơ học cân bằng. Loại dầu này còn được gọi là dầu đa cấp, và nhiệt độ bơm đạt đến âm 35oC.
Thử nghiệm khả năng bơm với loại bơm Vicker (nhãn hiệu bơm của Mỹ) với lưu lượng bơm “giới hạn dưới” tối thiểu là 0.76 Litres/phút, dầu thủy lực cao cấp có thể đạt được nhiệt độ bơm thấp hơn 8oC so với dầu thông thường.
Thông thường chọn dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa trong nhà xưởng, nên chọn độ nhớt VG 46. Ngược lại hệ thống để nơi có thể phát sinh nhiệt, ngoài trời thì chọn độ nhớt VG 68.
Tiêu chuẩn tính năng dầu thuỷ lực.
Tiêu chuẩn tính năng cho dầu thuỷ lực gói gọn trong ISO 6743/4-HM, DIN 51524-2 HLP) là loại dầu có chứa phụ gia chống mài mòn gốc kẽm (ZDDP), loại phụ gia này sẽ tạo cặn và ăn mòn đối với các chi tiết bằng kim loại “màu”. Chỉ số độ nhớt (VI) thông dụng từ 102-116. Nhưng một số lựa chọn dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa có tiêu chuẩn cao hơn, xem thêm:Dầu thuỷ lực: sự khác nhau giữa tiêu chuẩn HLP/HM và AW (Phần 1)
Máy ép nhựa thường bị rò rỉ dầu và phải châm thêm dầu. Làm sao để khắc phục?
Vấn đề rò rỉ dầu luôn xảy ra ở mọi hệ thống thủy lực không riêng gì máy ép nhựa. Hiện tượng co rút của các vật liệu làm kín khớp nối khi tiếp xúc với dầu thủy lực, hay do các vòng làm kín bằng cơ khí lệch tâm. Các loại seal (làm kín) này bị hư hỏng còn do ở điều kiện áp suất, nhiệt độ và tốc độ cao.
Hiện tượng rò rỉ sẽ làm tổn thất dầu, tăng chi phí, ảnh hưởng sức khỏe công nhân trong nhà xưởng và tăng rủi ro (trơn trượt sàn thao tác). Cũng có thể nghiêm trọng sẽ dừng máy sửa chữa nếu không châm thêm dầu kịp thời.
Có hai cách để giảm sự rò rỉ dầu. Thứ nhất là kiểm tra toàn bộ hệ thống thủy lực để xác định điểm sinh rò rỉ và cần thiết phải bảo dưỡng hay thay mới hoàn toàn các vòng làm kín bị rò rỉ nếu phát hiện được. Việc này đòi hòi thời gian dừng máy.
Cách thứ hai, hiệu quả hơn, là chọn dầu thủy lực cho máy ép nhựa có độ nhớt ổn định. Dầu này có chỉ số độ nhớt (VI) cao, tương thích với các loại vật liệu làm kín khít. Đối với dầu thuỷ lực thông dụng, khi hệ thống làm việc, nhiệt độ khối dầu tăng cao, độ nhớt sẽ giảm (dầu sẽ lỏng hơn, dễ chảy ra ngoài qua các chỗ rò rỉ). Nhưng đối với dầu thuỷ lực có VI cao thì độ nhớt thay đổi rất ít khi nhiệt độ bình thường (30oC) và khi vận hành liên tục 24/7 (50-60oC). Hiện tượng rò rỉ sẽ ít hơn.
Hệ thống của chúng tôi sử dụng cảm biến nhiệt, máy sẽ tự động ngắt khi nhiệt độ khôi dầu đạt 50oC. Có cần thiết phải dùng dầu thuỷ lực loại chỉ số độ nhớt cao như vậy không?
Mặc dù dầu được kiểm soát nhiệt độ và giữ trong khoảng 50oC thông qua bộ phận trao đổi nhiệt. Vẫn tồn tại những ‘điểm nóng” trong hệ thống. Dưới áp suất cao, thông thường ở xi lanh và bơm; dầu vẫn đạt đến nhiệt độ 100oC trong thời gian rất ngắn, trước khi qua bộ phận trao đổi nhiệt. Những mối nguy vẫn xảy ra như: mài mòn hay các vết xướt có thể gây hỏng bơm hoặc van. Chọn dầu thủy lực có VI cao sẽ duy trì độ nhớt ổn định. Thậm chí ở mọi điều kiện áp suất nhiệt độ cao, giảm thiểu sự ảnh hưởng này đáng kể.
Khi muốn hệ thống thủy lực hay máy sạch hơn (liên quan đến phụ gia). Nên chọn dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa nào?
Để có tính chống mài mòn cho dầu thủy lực, có nhiều loại phụ gia được sử dụng. Phổ biến nhất là loại phụ gia chứa kẽm (ZDDP) cho tính chất chống mài mòn.
Thành phần kẽm (Zn) sẽ tạo một lớp mỏng (film) trên bề mặt cần bảo vệ. Nhưng trong điều kiện khắc nghiệt hơn khi vận hành, kẽm sẽ bị thoái hóa. Nó tồn tại dưới dạng hữu cơ và hình thành loại cặn tương tự như bùn lơ lửng hay bám vào chi tiết trong hệ thống. Cặn này ảnh hưởng đến khả năng vận hành thông suốt của máy (mài mòn, gây tắt lọc).
Chọn dầu thủy lực có một vai trò lớn trong việc kiểm tra này. Dầu nếu không kiểm soát tốt tính oxy hóa sẽ sinh nhiễm bẩn, đóng cặn lên van. Khi van bi đóng cặn nó có khuynh hướng “luôn mở’ nên hệ thống điều kiển không hoạt động hay tính “nhạy, đáp ứng kém”. Mặt khác, hệ thống điều khiển “cố giắng” đóng kín van và chu trình lặp lại sẽ sinh hỏng hóc bộ điều khiển này.
Quan sát dầu chất lượng thì nhìn vào hệ thống van điều khiển: van phải được đóng kín, sạch. Chọn dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa tốt thì dầu sẽ cải thiện khởi động ở nhiệt độ thấp. Tính chất tách khí tốt tránh tạo bọt là nguyên nhân gây rỗ mặt trên bề mặt răng của máy bơm. Điều này cũng giúp giảm tiếng ồn của máy khi vận hành.
Suy thoái dầu liên quan đến tính chất hoá lý
Trong một số máy hoạt động ở áp suất rất cao, độ nhớt giảm nhanh trong vài tháng sử dụng. Khi áp suất giảm, cần phải thay dầu, hiện tượng này liên quan đến sự suy giảm. Có bốn loại suy giảm về cơ học vật liệu: sức căng, tính nén, tính mỏi và tính cắt.
Trong hệ thống thủy lực, dầu nhờn đối diện với suy giảm tính nén và cắt. Do làm việc dưới áp suất cao trong thời gian dài, gây nên hiện tượng co/giãn giới hạn khi chảy và thường giảm độ nhớt. Gọi chung là “suy thoái” hay giảm cấp độ nhớt. Ví dụ: từ độ nhớt VG 46 xuống VG 32.
Tất cả những sự suy thoái dầu trên đều dẫn tới phải dừng máy để bảo trì. Chi phí sản xuất tăng vì phát sinh : mài mòn, tăng nhiệt, công suất thể tích không đảm bảo và rò rỉ. Như vậy, cần phải sử dụng dầu được pha bởi dầu gốc cao cấp, ổn định độ nhớt và VI cao.
Giá
Chọn dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa theo nhãn hiệu và tiêu chuẩn như trên thì giá cao. Tất nhiên, đổi lại thời gian vận hành, thay dầu tăng gấp đôi gấp ba. Dùng dầu thuỷ lực giá rẻ gây nhiều hệ luỵ về vấn đề hiệu suất và công năng máy. Ngoài ra trả giá cho việc dừng sản xuất tiêu tốn nhân công và thời gian để bảo dưỡng.
Chọn dầu thuỷ lực cho máy ép nhựa nhãn hiệu Eska Singapore và MaxPro1 có sự tư vấn tận tình và am hiểu kỹ thuật sẽ an tâm trong sản xuất. Đồng thời giá cả có cạnh tranh hơn các nhãn hiệu quốc tế khác. Nhưng sẽ cao hơn các nhãn hiệu nội địa là chắc chắn.
Theo ESKA Singapore, ngày 25-10-2023.
