Dầu nhớt nhập khẩu được đề cập là các sản phẩm đã hoàn thiện. Vì nguyên liệu sản xuất dầu nhớt bao gồm dầu gốc và phụ gia đều được nhập khẩu. Các nhãn hiệu quốc tế cũng nhập khẩu dầu nhớt, các sản phẩm đặc biệt không được sản xuất tại Việt nam. Đó là các loại dầu phục vụ trong công nghiệp, dầu động cơ cao cấp, mỡ… Ngược lại một số công ty Việt Nam nhập khẩu các sản phẩm dầu động cơ, thuỷ lực thông dụng!
Thị phần dầu nhớt nhập khẩu.
“Việt nam vẫn nhập khẩu 100% dầu gốc và phụ gia để sản xuất trong nước. Tuy nhiên, vì các Hiệp định thương mại ưu đãi thuế xuất trong ASEAN, Hàn Quốc, Châu Âu,..nên Việt nam vẫn nhập khẩu một lượng lớn dầu nhớt thành phẩm. Một phần, năng lực sản xuất nội địa ở Việt nam thiếu đầu tư về R&D (nghiên cứu và phát triển) về ngành khoa học dầu nhớt hay bôi trơn (tribology) nên các sản phẩm về chuyên dụng cho các ngành công nghiệp: thực phẩm, thép, xi măng,..phải nhập khẩu. Thêm nữa, chi phí sản xuất tại nhà máy Việt nam có phần cao hơn ở các nước xung quanh. Chi phí logistic và nhiều chi phí “lo lót” không tên khác. Nên có vẻ như giá sản phẩm dầu nhớt tại Việt nam cao hơn một số nước trong khu vực.
Năm 2020, Việt nam nhập khẩu xấp xỉ 117 kT (ngàn tấn) sản phẩm dầu nhớt thành phẩm, thấp hơn 3 kT năm 2019.
Dầu vận tải nhập khẩu vẫn chiếm ưu thế với 60%, còn tất cả các sản phẩm phi vận tải khác chiếm 40%. Đều này dễ hiểu vì các sản phẩm dầu nhớt vận tải chiếm đa số tại thị trường Việt nam, dễ có hệ thống phân phối, nhưng lợi nhuận mảng này không tốt, ngoại trừ dầu cho xe máy và mô tô (MCO)
Việt nam cũng dựng lên các hàng rào về kỹ thuật để ngăn dầu nhập khẩu, nhất là đối với dầu động cơ đốt trong, như QCVN 14:2018/BKHCN là Quy chuẩn quốc gia về dầu động cơ đốt trong sản xuất tại Việt nam và nhập khẩu.
Ngoài ra, một số công ty sản xuất trong ngành: điện tử, nhựa, may mặc, và giày da cũng nhập khẩu trực tiếp, chiếm 40%. Trong khi đó, các công ty dầu nhớt, thương nhân, nhà phân phối uỷ quyền nhập khẩu 60% lượng hàng hoá thành phẩm nhập khẩu.”
Nền kinh tế Việt nam năm 2023
Năm 2023, nền kinh tế Việt nam tăng trưởng 5,02% thấp hơn mục tiêu đề ra. Nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi sự thiếu hụt đơn hàng do tình trạng tồn kho, dư thừa hàng hoá. Trong khu vực công nghiệp và xây dựng, ngành công nghiệp đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức trong bối cảnh tổng cầu thế giới suy giảm. Giá trị tăng thêm toàn ngành công nghiệp năm 2023 chỉ tăng 3,02% so với năm trước. Là mức tăng thấp nhất của các năm trong giai đoạn 2011-2023.
Trong đó, công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 3,62%, là mức tăng thấp nhất trong giai đoạn trên. Ngoài sự tăng trưởng thấp của công nghiệp, lĩnh vực vận tải trong 11 tháng đầu năm, nhất là vận tải hàng hóa tăng cao (12,9%), đã tạo đà cho nền kinh tế phát triển, ổn định kinh tế vĩ mô. Đặc biệt là sau đại dịch Covid-19, ngành vận tải nói chung đã tăng trưởng trở lại. (theo Bộ GTVT)
Mức tăng trưởng thấp nền kinh tế có ảnh hưởng đến dầu nhớt nhập khẩu?
Theo báo cáo của Eska Singapore, nghiên cứu của IHS Markit, năm 2020 là năm có ảnh hưởng dịch Covid. Nhưng tác động dịch bệnh ảnh hưởng những tháng cuối năm, thấp. Trước đó, năm 2019, Việt nam đã có sự phát triển kinh tế xã hội vượt bậc, GDP tăng 7,02%. Cho đến hết năm 2023, sau giai đoạn bùng nổ kinh tế hậu dịch bệnh (2022), kinh tế Việt nam chững lại vì các lý do đã nêu trên. Mức tăng trưởng kinh tế thấp tất nhiên có sự ảnh hưởng đến dầu nhớt nhập khẩu.
Dầu nhớt nhập khẩu, năm 2023 bị tác động trong phân khúc dầu công nghiệp. Nhưng các sản phẩm phục vụ cho ngành vận tải vẫn tăng trưởng tốt. Có thể thấy, các Hiệp định tự do thương mại (FTA) của Việt nam và các nước, mở ra dòng chảy giao thương trong nhập khẩu nhất là các sản phẩm dầu nhớt từ khắp thế giới. Bằng chứng là xuất hiện nhiều nhãn hiệu nhập khẩu sản phẩm từ Châu Âu, Châu Á. Tuy nhiên, cũng vì sự khó khăn của thị trường, nhiều nhãn hiệu dầu nhớt nhập khẩu cũng biến mất. Nhiều nhất là từ U.A.E, Trung đông.
Theo Eska Singapore, năm 2023, dầu nhớt nhập khẩu không ít hơn sản lượng nhập năm 2020, 120 ngàn tấn.
Triển vọng nào cho dầu nhớt nhập khẩu, năm 2024?
Dầu nhớt nhập khẩu bị ảnh hưởng đến tỷ giá (USD/VND). Nguồn cung ngoại tệ được dự báo tiếp tục dồi dào, Việt nam xuất siêu 25 tỷ USD, năm 2023. Chưa kể khoảng 17-18 tỷ USD kiều hối. Nhưng Việt nam vẫn cạnh tranh với Trung Quốc trong hoạt động thương mại, nên buộc nhà nước điều hành tỷ giá theo hướng có lợi cho xuất khẩu. Như vậy có thể thấy tỷ giá sẽ không giảm, điều này tác động tiêu cực về giá cho dầu nhập khẩu.
Nguồn cung dầu gốc trên thế giới khá dồi dào và ổn định. Nhiều nhà máy lọc dầu đang sản xuất nhiều dầu gốc vì tỷ suất lợi nhuận cao hơn so với nhiên liệu. Các nền kinh tế nổi bật như Trung quốc, Ấn độ đang gặp khó khăn trong động lực tăng trưởng. Nhu cầu tiêu thụ dầu gốc trên toàn cầu dự báo tiếp tục thấp trong cả năm 2024. Dự báo giá dầu gốc tại Đông á, Singapore, và Trung Đông tiếp tục ở mức ổn định. Giá dầu nhớt sẽ ổn định như hiện tại trong năm 2024.
Triển vọng từ nền kinh tế Việt nam?
Việt nam đã vượt qua đáy của sự “chững lại” nền kinh tế trong giai đoạn cuối năm 2022-2023. Các chính sách thắt chặt tiền tệ nay chuyển sang thả lỏng để hỗ trợ phục hồi kinh tế. Nhưng sự hồi phục sẽ diễn ra “dần dần” khi thị trường nhà đất- BĐS, xây dựng hồi phục. Mặc dù, nhà nước thúc đẩy đầu tư công, nhưng khó khăn ở doanh nghiệp tư nhân vẫn còn nguyên. Có thể thấy, động lực phục hồi kinh tế trông cậy vào lĩnh vực FDI (đầu tư nước ngoài) rất cao. Đây cũng là điểm sáng cho hoạt động nhập khẩu sản phẩm phục vụ trong lĩnh vực công nghiệp như dầu gia công cắt gọt kim loại, mỡ và các loại dầu đặc biệt khác.
Lĩnh vực vận tải hàng hoá sẽ tiếp tục là điểm sáng trong nền kinh tế năm 2024. Vận tải hành khách đường bộ bị cạnh tranh vì phương tiện di chuyển cá nhân. Dầu MCO cho xe máy và mô tô vẫn tiếp tục tăng trưởng, nhất là với dầu nhớt nhập khẩu. Nông nghiệp sẽ tiếp tục là trụ đỡ cho kinh tế Việt nam. Dầu nhớt nhập khẩu phục vụ cho máy móc nông nghiệp cũng sẽ tăng trưởng như năm 2023.
Theo ESKA Singapore, 31-12-2023
Dầu nhớt của Chuyên gia.
