Tại sao chúng ta không dám mở cửa xã hội, đưa cuộc sống về trở lại bình thường?

Đó là nỗi sợ hãi.

“Sợ hãi là một cảm xúc tự nhiên, mạnh mẽ và nguyên thủy của con người. Nó liên quan đến phản ứng sinh hóa phổ quát cũng như phản ứng cảm xúc cá nhân. Nỗi sợ hãi sẽ cảnh báo chúng ta về sự xuất hiện của nguy hiểm hoặc mối đe dọa có thể gây tổn hại, cho dù mối nguy hiểm đó là thể chất hay tâm lý.”

Vô thức. Sáng Chúa nhật, 23-5, Linh thức giấc sớm, bé Na còn ôm Thanh say ngủ…. Sài Gòn mùa hè trời mau sáng. Từ trong hẻm, sát vách sân bay, đi ra đường Quang Trung nơi nhà thờ Xóm Thuốc, cũng hơn 15 phút, như một thói quen trước đây, Linh thích rảo bộ đi lễ sớm. Bé Na là kết quả của mối tình “cổ tích” với Duy, mối tình nảy nở trong thế giới ảo của mạng internet. Hai năm quen nhau, vài ba lần gặp “off-line” rồi Linh có bé Na. Giáo họ ở phố thị Plei-ku lời ra tiếng vào, Linh bồng bé Na xuống Sài Gòn tá túc nhà dì Nguyện. Gặp Thanh, đồng cảm, người hay ngồi cà phê tư lự một mình trong góc cửa hàng tiện lợi mà Linh làm nhân viên, cả 2 dắt nhau về sống ở xóm trọ này. Thanh mắc hội chứng lưỡng giới giả nam!

“Trong sáu ngày, con đã lao động và làm mọi việc …nên ngày thứ 7 là hưu lễ kính Thiên Chúa. Trong sáu ngày, Thiên Chúa đã làm nên trời đất, biển và tất cả mọi sự trong các nơi ấy, nhưng Người đã nghỉ ngơi ngày thứ bảy, bởi thế, Thiên Chúa đã chúc lành cho ngày thứ bảy và tác thành nó”..Lời kinh lại vang lên…Linh thích Lễ sớm Chúa Nhật, thường đa số là người lớn tuổi như ba như mẹ, thấy thật gần gũi…Nhà thờ hôm nay thật đông!

Nỗi sợ hãi đến từ truyền thông!

Dịch Covid-19, ai cũng nghe thấy và biết là đáng sợ. Cho đến ngày nay, nhân loại đã thấu hiểu tường tận cấu trúc và hoạt động của Coronavirus, cũng như phản ứng của cơ thể con người đối với loại virus này. Thế nhưng, tại sao chúng ta lại sợ hãi Coronavirus? Lý do, một phần chúng ta tiếp nhận thông tin quá nhiều về con virus này cũng như bệnh dịch Covid-19 lan tràn khắp nơi trên thế giới thông qua phương tiện truyền thông như báo chí, internet và cả trong câu chuyện …phiếm. Truyền thông Việt nam liên tục đưa tin về bệnh dịch Covid-19 tại nhiều điểm nóng trên thế giới, đôi khi, một hình ảnh tụ tập đông đúc tại Ấn Độ cũng được gán cho nguyên nhân bùng phát bệnh dịch trên báo chí hay trên các trang mạng xã hội.
Cho nên, nỗi sợ hãi đó hiện đang bao trùm lên toàn bộ Việt nam không chỉ bởi sự bùng phát bệnh dịch, nhưng so với các nước vẫn chưa đến mức độ hoảng loạn, mà còn là tự bản thân chúng ta quá sợ hãi.

Nỗi sợ hãi đến từ sự thật!

Theo hiểu biết của rất nhiều chuyên gia, đối với Coronavirus biến thể Delta, sự lây lan nhanh chóng và tùy theo sức khỏe vật chủ (người) độc lực dẫn đến triệu chứng nặng hay nhẹ. Và theo thống kê thì có đến 80% là người nhiễm bệnh không có triệu chứng. Còn lại, thì chỉ 5% là có tình trạng diễn biến trở nên nặng. Trong suốt gần 1,5 năm qua, trên thế giới, tỷ lệ tử vong trung bình khoảng 2% số ca nhiễm bệnh. Như vậy, càng nhiều người nhiễm bệnh thì càng nhiều người tử vong.

Nhiều chuyên gia về dịch tễ trên thế giới đã chỉ ra rằng, Coronavirus sẽ tồn tại tiếp tục trong tương lai, không có chuyện sẽ “triệt tiêu” hết virus cũng như đưa xã hội, cộng đồng về trạng thái bình thường như trước kia. Vậy cho nên, thế giới khuyên nên “sống chung với coronavirus” nhưng sống chung bằng cách nào?

Tỉnh thức. Ngày 31-5, Gò Vấp bắt đầu áp dụng Chỉ thị 16, Linh dửng dưng, mặc dù từ Quang Trung qua Bình Thạnh phải qua 2 chốt kiểm tra khai báo y tế. Linh thấy cuộc đời phi lý, biết bao bệnh tật không sợ lại phải sợ con virus nhỏ bé kia. Mà cuộc đời Linh có gì mà phải đáng sợ nữa chứ, bao nhiêu hờn tủi Linh đã trải qua, chỉ lo cho Bé Na, Linh suy nghĩ miên man trên đường. Đêm đó Linh bắt đầu sốt, mua thuốc uống, qua hôm sau lại bắt đầu ho và không còn cảm được vị thức ăn. Đồng nghiệp bên cửa hàng đã nhập viện vì Covid, cửa hàng bị đóng cửa và giăng dây. Giọng người đàn ông xưng từ trung tâm y tế quận gọi vào điện thoại, yêu cầu chuẩn bị đồ đạt cả phòng để đi cách ly vì Linh là F1. Trời đất như sụp xuống dưới chân Linh. Bé Na thì hồn nhiên chị chị, em em với con búp bê bé xíu. Thanh gục đầu lên gối, hàng ria mép lún phún động đậy, khẻ nhếch mép buông tiếng “Ừhm” ra vẻ bắt cần. Lần đó, Thanh đi luôn…không về!

Theo như nhiều quốc gia khi độ phủ vaccine đến mức có thể coi “miễn dịch cộng đồng” như mặc định trước đây là mức 70%, nay nâng lên 80%, 90%,..cho người trưởng thành thì có thể mở cửa xã hội. Trớ trêu thay, “miễn dịch cộng đồng” có thể là khái niệm về lý thuyết khi khoa học chứng minh những người đã tiêm 2 liều vaccine vẫn bị nhiễm Coronavirus như thường. Nay các nước lại tiếp tục khuyến cáo nên có mũi “tăng cường”, tức liều thứ 3 để tăng cường miễn dịch. Liệu có liều thứ 4, thứ 5,…? Chắc chắn có vì kháng thể sẽ giảm dần theo thời gian.

Trong khi đó, Việt nam đang quay cuồng trong lệnh phong tỏa nhiều nơi, và vật vã vì thiếu…vaccine. Sài Gòn là địa phương bị ảnh hưởng nặng nề số ca nhiễm nhiều, tỷ lệ tử vong cao, thời gian phong tỏa dài và kinh tế ngày càng khó khăn, có thể dẫn đến kiệt quệ về tinh thần và sinh kế cho người dân. Tuy vậy, Sài Gòn có được may mắn là người dân được tiêm vaccine trên 85% cho mũi đầu tiên đối với người trưởng thành.

Linh vật vã trong bệnh viện dã chiến ở Tham Lương hơn 20 ngày, may mà Bé Na không sao. Sau ngày xét nghiệm âm tính, bệnh viện cho xe cứu thương chở về…Cả con hẻm hắt hiu, phòng đóng cửa im lìm, khu nhà trọ quy định không cho ai ra vào, Linh năn nỉ vì không biết đi đâu. “Thằng Đạt”, quản lý, nhìn cả 2 mẹ con tỏ ra thương cảm, nhưng Linh biết cũng cái nhìn đó hàng ngày là một ý khác!. Khu trọ Linh ở đâu đó hơn hai chục gia đình. Những ngày giữa tháng 7, cả sài Gòn bị phong tỏa. Gạo mắm, muối và sữa cho bé Na bắt đầu vơi; may mà dì Nguyện tiếp tế cho được ít rau và thịt…Nhưng không thể ở mãi như thế này được, 2 mẹ con cứ thui thủi trong phòng chỉ với cái điện thoại, không ti vi,…Thức ăn thì vơi dần, nhưng quan trọng là tới kỳ đóng tiền…và bao nhiêu thứ cần thiết cho con, mà có tiền cũng không mua được. Mấy lần, Linh tính đèo theo Bé Na đi theo đoàn trốn về Pleiku, nhưng liệu có đi nổi không? Con còn nhỏ…

Cả phường chỗ khu trọ giờ là “vùng đỏ”, mọi người được đi tiêm vaccine. Linh thì không cần,…

Mọi chuyện sẽ đơn giản khi có đầy đủ vaccine để chủng ngừa cho toàn thể người dân. Nhưng đó là điều KHÔNG THỂ trong giai đoạn này và có thể kéo dài đến hết năm sau, 2022. Vậy trong thời gian chờ đợi đến khi chúng ta có tiêm đủ vaccine cho gần 90 triệu dân trưởng thành, thì liệu có các biến thể coronavirus nào khác có thể kháng vaccine hay không? Nếu có, thì thế giới vẫn quay cuồng trong sự thiếu hụt vaccine mới tạo ra, như vậy, Việt nam không thể nào trở lại trạng thái cuộc sống dễ thở hơn về một số mặt tối thiểu. Liệu có ai đặt câu hỏi, bây giờ chúng ta phải ứng xử như thế nào với đại dịch trong tình hình hiện nay và tương lai? Chắc chắn là Có! Các chuyên gia đã viết nhiều và đưa ra nhiều khuyến nghị, nhưng trong tất cả, cuối cùng vẫn là câu chuyện phải phủ vaccine cho toàn bộ người dân trước tiên!

Bỏ qua nỗi sợ hãi,các nước xung quanh chúng ta mở cửa lại xã hội.

Singapore đã mở cửa trở lại vào ngày Quốc khánh 9-8, họ xác định sống chung với dịch bệnh và bắt đầu không đếm ca lây nhiễm hàng ngày. Nhưng Singapore đã có tỷ lệ chủng ngừa đầy đủ cao nhất thế giới, trên 80%, vào ngày 29-8.

Kể từ ngày 24-8, các địa điểm tại Indonesia theo quy định sẽ được cho phép mở cửa một phần, trong đó nhà hàng sẽ được đón 25% sức chứa, còn trung tâm mua sắm được tiếp 50% lượng khách bình thường. Số liệu ngày 23-8, lần đầu tiên kể từ giữa tháng 6 qua, Indonesia ghi nhận ít hơn 10.000 ca/ngày. Jakarta là nơi được tiêm chủng cao nhất, gần như miễn dịch cộng đồng. Tuy nhiên , cả nước Indonesia, chỉ 11% đã tiêm đầy đủ kể từ lúc khởi động chiến dịch tiêm chủng hồi tháng 1.”
Ngày 1-9, Thái Lan đã mở cửa trở lại các hoạt động thường nhật, nhưng có giới hạn như về vận tải hành khách liên tỉnh, hay về khoảng cách của thực khách trong quán xá, và cả thời gian mở cửa hay đóng cửa các hoạt động xã hội,…Sáng ngày đó, thủ đô Bangkok lại bị kẹt xe,…

Trong khi đó, tỷ lệ lây nhiễm của Thái Lan, Indonesia vẫn còn tương đương Việt nam, tính theo ngày, nhưng tỷ lệ tử vong thấp hơn…Làm được như vậy, Thái Lan, Indonesia đã bước qua nỗi sợ hãi về bệnh dịch.

Trách nhiệm về quản lý xã hội.

Chuẩn bị tâm lý và kiến thức ứng phó với bệnh tật cho người dân. Bệnh tật có thể chữa trị được như ai cũng đã biết hiện nay, sự mất mát là phải chất nhận như bao loại bệnh tật khác, nhưng đề cao sự cảnh giác của mỗi cá nhân. Trong đó, các hành động ứng xử trong gia đình, xã hội sẽ tác động trực tiếp đến bản thân và người xung quanh, cho nên, cần ý thức sự chuẩn mực trong đời sống sinh hoạt phù hợp với tình hình hiện tại. Đây là điều như ai cũng đã biết và hiểu, nhưng cũng khó thực hiện vì trình độ và nhận thức khác nhau.

Về mặt chính quyền cơ sở như phường (xã, thị trấn) đề cao vai trò người đứng đầu. Mọi thành công hay thất bại phụ thuộc vào trách nhiệm và sự tận tâm của người đứng đầu cấp cơ sở này. Người đứng đầu đơn vị hành chánh như vậy PHẢI có đầy đủ quyền hạn và nguồn lực về điều phối an sinh, an ninh trật tự và cả chăm lo dịch vụ y tế cho người dân. Về Y tế, có thể chăm lo chữa trị tại nhà cho mỗi người dân thông qua y tế địa phương. Mỗi bác sĩ (như bác sỹ gia đình) phụ trách theo từng tổ, khu phố theo tỷ lệ bao nhiêu người dân/ bác sỹ, y tá và điều dưỡng? Tất nhiên, sự can thiệp về y khoa có nhiều tuyến để hỗ trợ chuyên sâu, nhưng chăm sóc ban đầu phải từ địa phương! Có như vậy mới làm hệ thống không bị quá tải!

Về chính quyền cấp cao hơn thì có cách quản lý cấp cao, đó là vạch ra các phương án hay bổ sung nguồn lực để chính quyền cấp cơ sở hoạt động thông suốt không vướng mắc cơ chế. Như vậy, hoạt động chống dịch của một thành phố như Sài Gòn hay các tỉnh khác sẽ không nhẹ nhàng nhưng trơn tru, chứ không phải tất cả đều …chống dịch bằng “Chỉ thị” để rồi người dân không biết trông cậy vào đâu để sinh kế và không biết kêu ai khi ốm đau bệnh tật. Vì tất cả đều sợ!

Nổi loạn. Mọi sự việc ở đời đều vô nghĩa, và con người chỉ còn một cách chống lại sự phi lý của đời người là nổi loạn. Đầu tháng 8, Linh và Bé Na hết tiền, chỉ còn gạo. Sữa không có, trái cây cũng không… Người Bé Na xanh xao, yếu hơn vì thiếu ánh nắng mặt trời. Linh cũng yếu hơn vì thiếu dinh dưỡng, nhưng có thể thức cả đêm không ngủ…Cả khu trọ tiêu điều, người bị bệnh lai rai hết phòng này đến phòng kia cũng vài ba chục người; dường như con vi rút ấy từ không khí? Biết là không khoa học nhưng cũng không thể lý giải được nguồn lây. Những tuần đầu tiên, y tế phường còn xuống lấy mẫu xét nghiệm, mỗi lần vậy đều phát hiện ra năm bảy ca … Sợi dây giăng bắt chéo vội vàng ngang cổng, mưa nắng cũng ngã màu, rách te tua, lơ phơ theo gió.

Kể từ lúc “thành phố” quá tải, cũng cả tháng nay, không y tế nào xuống nữa. Ai ho, sốt, cứ đóng cửa trong phòng, công an khu vực để “bịch thuốc” trước cửa; vài ba bữa có đoàn từ thiện đem tới rau, củ, không có thịt cá,…! Thằng Đạt nói:” Nhìn…mún khóc!”. Mà đêm nào bé Na cũng khóc, khóc vì sợ. Cái hũ tro của Thanh không có người nhà ở Sài Gòn nhận nên Linh phải nhận giùm, để cạnh bên tấm nệm ngủ. Linh cũng sợ!

Ngày 23-8, Sài Gòn lại tiếp tục phong tỏa thêm 1 tháng, chính quyền lệnh “ở yên”. Đêm, Linh dọn đồ chất sẵn lên chiếc xe ga, mai chạy về Pleiku, tới đâu hay tới đó.Trời chưa sáng, bồng bé Na dậy, nịt trước bụng. Na vẫn còn ngủ, Linh lén mở cửa cổng, chạy vòng vo vài con hẻm theo đường Nguyễn Oanh ra xa lộ Đại Hàn để qua Bình Dương. Ngã tư Bình Phước tắt nghẽn bởi hàng ngàn chiếc xe máy bị bao vây bởi lực lượng vừa công an, vừa cảnh sát cơ động. Tiếng loa phát ra kêu gọi mọi người qua trở lại…Cảnh tượng hỗn loạn, cũng có va quẹt, cũng có người té xuống đường…Linh cũng gục xuống, khóc tức tưởi, bé Na choàng tỉnh giấc khóc ngất lên vì sợ.

Xe bên công an giao thông đưa hai mẹ con về tận phòng trọ. Thằng Đạt hả hê,…Linh còn nợ tiền trọ 2 tháng, may có công an can thiệp, nhưng tiền đâu để trả cho nó? Chiều, bên từ thiện của nhà thờ xuống, mang cho Linh bao gạo, thực phẩm và có 6 hộp sữa đậu nành Fami, dặn…nhớ cầu nguyện!.

Vậy bước qua nỗi sợ hãi, Sài Gòn mở cửa lại xã hội được không?

Tỷ lệ chủng ngừa Vaccine mũi 1 ở Sài Gòn khá cao, có thể trên 85% , và theo các chuyên gia thì khả năng bảo vệ được đối với biến chủng Delta trong khoảng từ 40-50%. Vậy liệu những người đã tiêm phòng mũi 1 thì khi bị nhiễm bệnh các triệu chứng có trở nên nặng hay không? Có ai đã nghiên cứu hay chưa? Nếu như đối tượng người dân cần được bảo vệ đã được bảo vệ thì khi trả lời câu hỏi trên với mức độ diễn tiến bệnh tật nhẹ nhàng thì đó là điều may mắn và chúng ta cần phải mở cửa. Theo bác sỹ Trương Hữu Khanh, BV Nhi Đồng 1, người trưởng thành sau khi tiêm 1 mũi vaccine, ai bệnh thì tự hết, con nít ai bệnh thì tự hết và ai có bệnh nặng thì cần chữa trị. Cần phải biết chấp nhận trong “hoàn cảnh mới” trong đó sự mất mát là có, cho nên tập trung tuyến cuối chữa trị cho thật tốt, chăm sóc cho người bệnh nặng cho thật chu đáo thì mới mong giảm được số người tử vong.

Thế nhưng, như hiện tại mà Sài Gòn mở cửa thì sẽ… vỡ trận. Liệu có chấp nhận?

Đúng vậy, chỉ có Sài Gòn may mắn được phủ vaccine tương đối cho toàn thể người dân, dù chưa hoàn thành. Nhưng như đã đề cập, không thể dùng rào cản về địa lý hay vùng miền đối với bệnh dịch Covid -19. Dù Sài Gòn có tiêm đủ 100% 2 liều vaccine cho người dân thì dịch bệnh vẫn cứ diễn ra nhưng sẽ đỡ vất vả hơn cho hệ thống y tế vì tỷ lệ nhiễm và tử vong thấp hơn, vì các vùng miền xung quanh, giáp ranh có phủ hết vaccine chưa? Đó là cái khó khi Long An, Tây Ninh, Bình Dương, Đồng Nai,..v.v có độ phủ vaccine rất thấp, và cả các tỉnh, thành thuộc đồng bằng Mekong cũng vậy. Cho nên, có nhiều phương án để ưu tiên, hoặc ưu tiên cho tỉnh/thành có mức độ quan trọng về mật độ dân cư và kinh tế, hoặc toàn bộ đối tượng cần bảo vệ trước, hay chỉ cần tiêm 1 mũi cho toàn bộ người dân? Lựa chọn là quyết định khó khăn cho chính quyền Việt nam trong hoàn cảnh hiện tại. Nhưng có thể thấy rằng, phải biết chấp nhận sự hy sinh để bảo toàn được kinh tế cho cả nước, đó là tập trung cho Sài Gòn và các tỉnh trọng yếu.

Sự sợ hãi của chúng ta là có thật chứ không mơ hồ, nhưng trả giá cho sự sợ hãi đó là cái giá quá đắt về thiệt hại cả con người, tâm lý và kinh tế, xã hội. Liệu chúng ta dám bước qua nỗi sợ hãi và đương đầu với đại dịch hay không?

Dân số Ấn Độ tương đương 1,4 tỷ người, cho đến hiện tại, Ấn Độ báo cáo có 32,9 triệu ca nhiễm Covid- 19 và 440 ngàn người tử vong, chiếm 1,3% người nhiễm bệnh. Trong khi tỷ lệ tử vong tại Việt nam khoảng 2,2%, là mức trung bình trên thế giới. Nhưng theo khảo sát thì 2/3 dân số Ấn Độ có kháng thể với coronavirus làm ngạc nhiên giới khoa học, trong khi tỷ lệ tiêm chủng không cao. Theo số liệu thống kê từ trang Our World in Data, Ấn Độ đã tiến hành tiêm hơn 670 triệu liều vaccine cho người dân, với chỉ hơn 154 triệu người được tiêm đủ hai mũi, chiếm 11,3% dân số nước này. Thế thì Ấn Độ khống chế thành công bệnh dịch (hiện tại vẫn tồn tại nhiễm bệnh, nhưng mức thấp) là do giãn cách xã hội kéo dài?
Không! Ấn Độ ban bố tình trạng phong tỏa toàn quốc đối diện với làn sóng lây nhiễm thứ 2 trong năm 2021 vào ngày 1-4 và kéo dài đến 30-4, sau đó gia hạn từ 1-5 đến 15-5, 45 ngày. Trong khi đó tại Sài Gòn tình trạng giãn cách đã tương đương 3 tháng, 90 ngày, và sẽ còn tiếp tục kéo dài…

Đại dịch sẽ kết thúc như thế nào?

Lý thuyết “bàn tay vô hình” của Alan Smith cho rằng mỗi cá nhân theo đuổi một mối quan tâm và xu hướng lợi ích riêng cho cá nhân mình, và chính các hành động của những cá nhân này lại có xu hướng thúc đẩy nhiều hơn và củng cố lợi ích cho toàn cộng đồng thông qua một “bàn tay vô hình”! Đó là lý thuyết về kinh tế. Nhưng sẽ có một “bàn tay vô hình” có thể sắp xếp trật tự xã hội hiện nay trở về trạng thái như trước đại dịch. Làm cho dịch bệnh sẽ tự “diễn biến” bằng cách qua mỗi thời kỳ lây nhiễm coronavirus sẽ “tiến hóa lùi” khi “độc lực giảm” để nhân loại có thể chống chọi bằng cơ chế bình thường như nhiễm bệnh cảm cúm?. Tùy thuộc vào nhận thức của mỗi người có chấp nhận xem nó là “cúm” như vậy hay không.
Đã có “bàn tay vô hình” sắp xếp như vậy vào giai đoạn năm 1918, dịch cúm Tây Ban Nha xảy ra, lúc đó con người chưa biết cúm do virus gây ra, và thế giới chưa có vaccine. Virus gây cúm Tây Ban Nha cũng không biến mất, nó tiến hóa sản sinh ra hậu duệ là virus H1N1 ngày nay. Con người lúc đó cũng chưa đạt ngưỡng miễn dịch cộng đồng, nhưng đã có nhiều người mắc bệnh rồi bình phục, được miễn nhiễm nên hình thành rào chắn dịch bệnh lan rộng ra trong cộng đồng.

Vậy rũ bỏ sợ hãi, chúng ta hãy bước ra! Được không?

Nghịch lý của phi lý. Trong tất cả những lần cầu nguyện, Linh tin rằng Chúa thấu hiểu nỗi đau, nhưng lại cản trở Linh đến gần hơn với Người một cách thuần lý, dường như sự trừng phạt của Người với Linh được ví như người lăn một tảng đá lên dốc mà Thượng đế cũng biết rằng tảng đá ấy sẽ lăn ngược trở lại. Tất cả nỗi đau dày vò Linh như vậy…Đêm. Linh đắm mình, sám nguyện trong bài kinh “Vực Sâu” để cứu vớt linh hồn Thanh cũng như cuộc đời mình… Giật mình. Tiếng gõ cửa của “Thằng” Đạt như mọi khi.!

Ngày 6/9, Sài Gòn chuẩn bị phong tỏa… tiếp theo.

Theo ESKA, Made in Singapore
Bài viết theo quan điểm cá nhân và có dùng số liệu, tư liệu từ internet.
Chuyện của Linh là câu chuyện có thật, được viết lại theo cấu trúc của tiểu thuyết :”L’Étranger– Người xa lạ” của nhà văn Albert Camus, do Thanh Thư dịch, NXB Hội Nhà văn, 2017.

Vào giữa thế kỷ 19, Nhật Bản là một nước phong kiến, bế quan tỏa cảng, xã hội phân chia thành các giai cấp sĩ, nông, công, thương và chịu ảnh hưởng của Nho giáo. Nhưng chỉ có 15 năm (Minh Trị duy tân bắt đầu năm 1868), các sĩ phu, các lãnh đạo của Nhật đã biến một đất nước phong kiến bảo thủ trở thành một nhà nước tiếp thu toàn diện thế giới văn minh để tiến lên hàng các quốc gia thượng đẳng. Ý chí, trí tuệ và sự chuyển dịch tư tưởng rất nhanh của những lãnh đạo thời đó đã xoay chuyển đất nước một cách ngoạn mục với một tốc độ có thể nói là kỳ diệu.

Nàng tên Tomoe…, Yukishiro Tomoe!

Đôi mắt to tròn, sáng rực nhưng buồn rười rượi, cảm giác lúc nào cũng ngấn lệ như vận vào cuộc đời của người thiếu nữ Edo. Tomoe đính hôn với Kiyosato, một sumurai cấp thấp, là người bạn thanh mai trúc mã. Kiyosato đến Kyoto để gia nhập đội lích gác vì sự nghiệp và hơn hết với mục đích làm Tomoe tự hào, …rồi bị giết bởi lưỡi kiếm của sát thủ Hitokiri Battōsai vào đêm trước của ngày hôn lễ.

Tomoe rất yêu Kiyosato… hối hận, dằn vặt vì không ngăn cản Kiyosato lên Kyodo, để rồi bị giết…Cho đến khi Tomoe gặp Himura Kenshin, chính là Battosai, người giết chồng mình.

Thời đại Edo ở Nhật kéo dài từ năm 1603 đến năm 1867. Quyền cai trị đất nước tập trung vào chính quyền Mạc Phủ đóng tại Edo (Tokyo ngày nay) do các tướng quân của dòng họ Tokugawa nối tiếp nhau lãnh đạo. Thiên hoàng (đóng đô ở Kyoto) chỉ có vai trò tượng trưng.

Cả nước chia thành 277 phiên (han), mỗi phiên có một lãnh chúa (daimyo) đứng đầu.  Tuy nhiên từ đầu thế kỷ 19, một số phiên ở phía tây nam mạnh lên về kinh tế và quân sự nên sự gắn bó với Mạc Phủ yếu đi. Hai phiên mạnh nhất thời đó là Satsuma (Kagoshima ngày nay) và Choshu (Yamaguchi). Satsuma ủng hộ Mạc Phủ trong khi Choshu thì tôn vương. Đặc biệt cả hai phiên lúc đầu có tư tưởng bài ngoại, quyết chống phương Tây bằng vũ lực…Satsuma và Chosun đều gây chiến với các nước phương Tây và thất bại nên nhận ra rằng: “Phải học tập nước ngoài mới có ngày thắng được nước ngoài!”

Cả Tomoe và Kenshin đều giữ khuôn mặt lạnh lùng, đối xử với nhau như hai người xa lạ, nhưng từng cử chỉ Tomoe chăm sóc Kenshin và từng dòng nhật ký Tomoe ghi lại cảm nghĩ của mình dẫn dắt người xem đến viễn cảnh kết thúc tốt đẹp dành cho hai nhân vật. Muốn trả thù cho chồng nên Tomoe phải theo dấu vết và chăm sóc Kenshin. Chuyển biến tình cảm của người con gái khi “lửa gần rơm”, Tomoe cảm nhận được sự “trong sáng” trong hành vi giết người của Kenshin khi tin rằng giết một người để cứu nhiều sinh mạng khác…

Trớ trêu thay chính Tomoe cũng chết dưới lưỡi kiếm của đó vì muốn bảo vệ Kenshin…

Là nội dung của phim đang chiếu trên Netflix với tựa đề: “Rurouni Kenshin: Beginning”, nằm trong series phim dựa trên các ấn bản truyện tranh (manga) của Nhật Bản: Himura Kenshin của tác giả Nobuhiro Watsuki. Đây là phần tiền truyện về cuộc đời của một Hitokiri (sát thủ) huyền thoại cuối đời Mạc Phủ Tokugawa, được mệnh danh là Hitokiri Battousai, với môn phái Hitten Mitsuru Ryu (Phi Thiên Ngự Kiếm). Kenshin vung kiếm đấu tranh vũ trang hy vọng có thể xây dựng một thời đại mới, đem lại hạnh phúc và ấm no cho nhân dân.

Phim nói nhiều về Kenshin như là nhân vật chính với mạch phim nhanh, dồn dập, liên tục các màn đấu kiếm theo kiểu truyền thống của thời kỳ tồn tại Samurai, nội dung tôn vinh tính cách anh hùng qua đường kiếm tuyệt kỹ của Kenshin. Đối lập là sự chậm rãi, khoan thai của người con gái Nhật Bản Tomoe với vẻ trong sáng nhẹ nhàng, chịu dựng cuộc sống khắc khổ trong nhẫn nại. Tomoe có khuôn mặt sáng, buồn… không có nổi một nụ cười, ngay cả lúc hạnh phúc nhất thì ánh mắt Tomoe bừng lên lấp lánh.… để ám ảnh người xem vì đôi mắt của nàng rất đẹp. Chuyện đương nhiên khi kể về anh hùng không thể thiếu mỹ nhân, cho nên đan xen, là phức tạp về chuyển biến tâm lý của một sát thủ lạnh lùng và tính “thiện” trong bản ngã khi đối diện với sự thánh thiện của Tomoe . Kenshin luôn luôn tự vấn về con đường và mục đích hành động của mình. Phải chăng vì quá yêu mỹ nhân nên Kenshin muốn sống tốt đẹp hơn với lời thề không giết người? Không! Tất cả điều là giả dối, bao biện sau khi lỡ tay giết người mình yêu thì lương tâm nào còn được phán xử? Tất nhiên Kenshin giết người vì mục đích tốt đẹp thực hiện nghĩa vụ nam nhi, đi theo phong trào Duy tân (ở Nhật bản), lật đổ chế độ Mạc Phủ mở ra giai đoạn lừng lẫy trong lịch sử Nhật bản: Thời kỳ Minh Trị (Meiji)… Đó là chất bi tráng của người chiến sĩ ngày xưa vì đất nước bỏ lại sau lưng tất cả nỗi đau cá nhân!

Phim lấy bối cảnh lịch sử Nhật Bản trong thời kỳ những năm 1860s trước và sau thời kỳ Minh Trị. Kenshin được khắc họa là người chiến sĩ của phái Chosun là sát thủ chống lại chế độ Mạc phủ. Cả bộ phim đâu đó khoảng 6 tập từ : The Beginning cho đến…The Final. Nhưng ngạc nhiên là tập Beginning và Final được sản xuất năm nay (2021) còn 4 tập phần giữa được sản xuất… lai rai từ năm 2012 đến 2016, cũng với những diễn viên đó, không thay đổi. Không như nhiều phim Nhật Bản khác nặng nề vì mạch phim chậm hay cảnh giết chóc rất …đáng sợ, phim được hãng Warner Bros làm nên rất …Mỹ. Giết chóc nhiều, kỹ xảo nhiều nên cảnh đánh đấm, đâm chém bằng kiếm thấy…nhẹ nhàng, hay do chủ yếu quay toàn cảnh nhiều hơn cận cảnh? Phim đậm chất chính kịch như Shakespear nhưng bi hùng kiểu miền viễn Tây của Hoa kỳ!

Không cần phải biết lịch sừ nước Nhật trong giai đoạn này để hiểu phim, nhưng càng xem càng tò mò với bối cảnh lịch sử, văn hóa và con người của Nhật Bản của thời kỳ cận đại.

Sakamoto Ryoma, một chí sĩ thuộc phiên Tosa (Kochi ngày nay), 18 tuổi (năm 1853) trên đường từ Tosa lên Edo để học kiếm thuật, Sakamoto đã tận mắt chứng kiến hạm đội hiện đại của Perry (xuất hiện ở cảng Edo năm 1853), cảm nhận sức mạnh của phương Tây và thấy Nhật phải thay đổi mới thoát được nguy cơ bị thực dân hóa.

Sakamoto nhận thấy Mạc Phủ không còn uy tín và năng lực để lãnh đạo đất nước trong thời đại mới nên đã vận động quy tụ thế lực mới mà bắt đầu bằng việc điều đình để hai phiên mạnh nhất là Satsuma và Choshu làm hòa với nhau và đồng minh Satsuma – Choshu ra đời. Họ đã liên hiệp với hai phiên khác là Tosa và Hizen (Saga ngày nay) tạo thành lực lượng tôn vương mạnh mẽ.

Trước sức mạnh của phe tôn vương, tướng quân đương thời và cũng là tướng quân cuối cùng của Mạc Phủ là Yoshinobu thỏa hiệp bằng cách trả lại thực quyền cho thiên hoàng (tháng 10-1867) với hi vọng tham gia chính phủ mới, trong đó quyền lợi của Tokugawa được duy trì. Tuy nhiên kết cuộc phía Tokugawa thấy mình bị mất quá nhiều quyền lợi, chẳng hạn phải giải tán quân đội đã có từ trước, nên đã đem quân chống lại phía Thiên hoàng.

Cuộc nội chiến kéo dài gần nửa năm, cuối cùng Tokugawa suy yếu phải rút quân về cố thủ thành Edo. Tướng giữ thành lúc đó là tổng đốc lục quân Katsu Kaishu. Quân đội phía Thiên hoàng do Saigo Takamori chỉ huy tiến về Edo chuẩn bị vây thành.

Trước khả năng nước ngoài tìm cách thôn tính Nhật, những nhà lãnh đạo hai bên Mạc Phủ và Thiên hoàng phải có quyết định để tránh tổn thất lớn cho đất nước. Suy nghĩ về tương lai đất nước, tướng Katsu đã quyết định là phải đầu hàng quân đội Thiên hoàng mới cứu được nước Nhật ra khỏi thảm họa. Ông thuyết phục phe chủ chiến trong thành và hứa sẽ đưa ra các điều kiện đầu hàng không phương hại đến tính mạng và tài sản tối thiểu của gia đình, thân tộc và quan lại của Mạc Phủ.

Cuộc đàm phán giữa hai tướng Saigo và Katsu đã diễn ra thuận lợi ngoài dự tưởng của Katsu, nhất là thái độ rất hòa nhã và khiêm tốn của Saigo đối với người thế yếu đã làm phía Tokugawa thấy yên tâm và không hề có mặc cảm của người thất thế. Phía tướng Katsu cũng trình bày nội tình của phe Tokugawa với thái độ chân thành.

Saigo đã đồng ý các điều kiện đầu hàng. Ông về thuyết phục những người chủ chiến phía Thiên hoàng. Với uy tín của Saigo, mọi người đã chấp nhận chấm dứt chiến tranh theo kết quả cuộc hội đàm của Saigo và Katsu. Lịch sử đã ghi lại sự kiện này bằng bốn chữ Vô huyết khai thành (mở cửa thành đầu hàng để tránh đổ máu).

Vài tháng sau sự kiện vô huyết khai thành, Edo được đổi tên là Tokyo (tháng 7-1868) và sau đó ít lâu Minh Trị thiên hoàng dời đô từ Kyoto về Tokyo (tháng 10-1868), đánh dấu một thời đại mới. 

Như vậy chỉ trong vòng 15 năm, Nhật Bản đã làm được cuộc cách mạng đưa đất nước vào kỷ nguyên mới với các điểm then chốt như sau:

Thứ nhất, các sĩ phu, các lãnh đạo thời đó đã đặt tiền đồ, vận mệnh đất nước lên trên hết nên thỏa hiệp nhanh chóng. Họ khôn khéo dùng Thiên hoàng làm biểu tượng để dễ thống nhất các lực lượng vốn đã phân tán do chế độ phiên trấn thời Mạc Phủ. Trước nguy cơ bị nước ngoài thống trị, dù với lập trường nào, họ cũng cảm thấy trách nhiệm với đất nước nên đã giải quyết các tranh chấp nội bộ rất nhanh, không kéo dài các cuộc nội chiến làm hao tổn nội lực.

Thứ hai, những sĩ phu, những lãnh đạo của Nhật thời đó thức thời nhanh chóng nên đã thay đổi chiến lược một cách ngoạn mục. Mới đánh một trận họ đã nhận ngay ra được sức mạnh quân sự của Âu Mỹ, mới đọc một số sách vở đã ngộ ra được sức mạnh của văn minh phương Tây và thấy mình phải học hỏi để canh tân đất nước. Đằng sau những phán đoán chính xác và thay đổi chiến lược kịp thời này là tinh thần và nỗ lực học hỏi, tìm hiểu nguồn gốc sức mạnh của những người, những thế lực mới lạ đến từ phương Tây.

Ngày nay với tiến bộ của khoa học về phương tiện đi lại và liên lạc, việc tiếp xúc học hỏi với bên ngoài quá dễ dàng. Tuy nhiên không ít trường hợp lãnh đạo của nhiều nước phải mất hàng chục năm mới thực hiện được vài cải cách, mất hàng nửa thế kỷ hay lâu hơn mới thay đổi được tư duy, chiến lược cần thiết để đất nước phát triển.

Trước khúc ngoặt của lịch sử, vận mệnh đất nước và dân tộc tùy thuộc vào hành động của những người có trách nhiệm. Dĩ nhiên để đạt tới những quyết định đúng đắn, người có trách nhiệm phải có tinh thần yêu nước, có ý chí, có ý thức trách nhiệm, nhưng nếu không đủ trí tuệ, không có đầu óc linh hoạt sẽ đưa ra những quyết định sai lầm hoặc bỏ mất thời cơ.

Hết tập “Rurouni Kenshin: The Beginning” thì Tomoe…chết! Thế nhưng cái chết của Tomoe là sợi dây nguyên nhân nối dài câu chuyện của một Battosai (sát thủ) chiến đấu, hy sinh cho Thời đại mới, cũng là một Rurouni (lãng khách) với thanh kiếm lưỡi ngược Kenshin (Kiếm Tâm), mười năm bôn ba mọi miền, trừ khử thế lực gian ác mang lại thái bình cho dân chúng.

Kết thúc phim với phần “Rurouni Kenshin: The Final” hạnh phúc được trao cho một người con gái khác: Kaoru! Người con gái theo suốt hành trình của Kenshin kể từ Tomoe chết đi! Kaoru không đẹp như Tomoe…nhưng tâm rất thiện! Kaoru là con của một chí sĩ Satsuma!

Người thiện tâm lúc nào cũng xứng đáng hạnh phúc!

Ngày 8/8/2021, Kết thúc Olympic Tokyo 2020! Ngày dài giãn cách….chỉ để xem phim!

Theo ESKA, Made in Singapore

Bài viết sử dụng tư liệu từ internet và “Kỳ tích của các anh hùng thời Minh Trị duy tân” của GS Trần Văn Thọ, tuổi trẻ Xuân 2015. 

… Bươm bướm luồn hoa lơ lửng lượn,
Chuồn chuồn đạp nước ngẩn ngơ bay…

Khúc Giang, Đỗ Phủ
(trích trong Đỗ Phủ, của nhà thơ Phan Ngọc)

 “Một con bướm vỗ cánh ở Brazil có thể gây ra chăng gió lốc tại Texas?”

Được nhà khí tượng học người Mỹ Edward Lorenz tuyên bố tại Washington về “khả năng dự báo”, ngày 29.12.1979, tức cách đây hơn 40 năm.

Từ cổ đến kim, cánh bướm đại diện cho hình hài mong manh, chập chờn…thoáng chốc. Trang Tử có giấc “mộng hồ điệp” không biết mình hóa bướm hay bướm hóa mình? Đỗ Phủ với cuộc đời đầy đau khổ cũng thưởng ngoạn “bướm với hoa” như một cảnh đẹp chóng qua…trong bối cảnh nhân tình thế thái thay đổi. Thế nhưng, cánh bướm vỗ của Lozenz khởi đầu một ngành khoa học mới ra đời: lý thuyết của sự hỗn loạn, mà Lorenz đi tiên phong khoảng đầu những năm 1960.

Thế nào là hỗn loạn? Đứng trước hỗn loạn người ta cảm thấy bất lực vì không biết tình hình sẽ diễn biến ra sao! Không biết tại sao, thế nào và có thể làm gì? Một tình hình như vậy dĩ nhiên có nhiều yếu tố, nhiều tham số có thể nhận biết, nhưng cái khó là làm chủ được sự biến thiên của một tổng thể hỗn loạn. Người làm khoa học từ trước tới nay nói chung vẫn theo một bài bản: quan sát, lập mô hình, dự báo, thí nghiệm hay/và kiểm nghiệm. Dự báo một cách chính xác (có thể) có nghĩa là lập ra các hàm số biến thiên theo thời gian để tính toán cái sẽ xảy ra trong tương lai, trong điều kiện biết rõ những điều kiện khởi đầu. Nhưng có đơn giản vậy không?

Bài học sau “hỗn loạn” ngành công nghiệp Dầu nhớt.

Trong kinh doanh việc lập kế hoạch hay kịch bản cần phải biết nguyên lý kinh doanh cơ bản, giờ đây sẽ được coi trọng hơn nếu dựa trên những bài học kinh nghiệm từ COVID-19 và những yếu tố ngoại biên khác. Có ai nghĩ rằng hệ lụy của việc phong tỏa trên phạm vi toàn cầu, năm 2020, đẩy nhu cầu đi lại của nhân loại xuống mức thấp nhất đã ảnh hưởng đến ngành công nghiệp dầu mỏ cả thượng nguồn (khai thác) và hạ nguồn (chế biến sản phẩm)?  Nguồn dầu thô dư thừa, thiếu kho để dự trữ, các nhà máy lọc dầu phải đóng cửa vì nhiêu liệu không được tiêu thụ hết. Kéo theo đó, nguồn nguyên liệu (feedstock) sản xuất dầu gốc, là thành phần nguyên liệu chính của ngành công nghiệp Dầu nhớt, bị thiếu hụt.  Các tác động khác như bão “Frankenstorms” là hình thái pha trộn các cơn bão và lốc xoáy mùa đông vào năm ngoái ở phía tây nam Hoa Kỳ (Taxas), khủng hoảng tắc nghẽn kênh đào Suez vào đầu năm nay, hay hỏa hoạn cũng như sự cố nổ tại một số nhà máy lọc và hóa dầu tại Nhật bản, châu Âu…

Các công ty bắt đầu xem xét việc chuẩn bị tốt hơn cho các trường hợp khẩn cấp và dự phòng, thông qua phân tích và đánh giá lại chuỗi cung ứng. Do đó, nhiều vấn đề do đại dịch gây ra cho thấy những người hoạt động trong ngành Dầu nhớt không thể trông đợi vào các nguồn nguyên liệu đến từ xa, sẽ không trung thành nhà cung cấp nào cả, và có thể phải xem xét ưu tiên nguồn cung trong phạm vi địa lý gần hơn, để có thể tiếp tục quản lý chuỗi cung ứng mà không có quá nhiều gián đoạn về vận chuyển.

Sự bất ổn về nguồn và giá dầu gốc bắt buộc các nhà sản xuất tại Trung quốc ưu tiên sử dụng nguồn dầu gốc trong nước sản xuất trong nước bắt đầu từ tháng 4/2021, mặc dù, chất lượng dầu gốc nội địa của Trung quốc chưa theo kịp chất lượng trong khu vực và cả trên thế giới, Sinopec là một ví dụ…

Đại dịch Covid-19 nhận ra bài học về cách quản lý vấn đề tốt hơn hay cách có thể làm những gì thông qua kinh nghiệm/ sự hiểu biết đạt được để mang lại lợi ích. Như các nhà máy, văn phòng sẽ giảm nhân viên và nhân sự nhưng vẫn hoạt động trơn tru ở tương lai mà không gặp nhiều gián đoạn bởi các tác động không lường trước. Nên phải dự báo…

Khó khăn của Việt nam…

Việt nam đã kiểm soát tốt trong cả 3 đợt bùng phát dịch bệnh Covid-19 kể từ tháng 1/2020. Nhưng từ tháng 4/2021, với biến thể Delta, chu kỳ lây lan của virus nhanh hơn…Việt nam phải đối mặt với đợt lây nhiễm thứ 4 lan rộng…bắt đầu ở phía Bắc với Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội. Sau đó, lan đến phía Nam với Sài Gòn, Bình Dương, Long An,…kể từ trung tuần tháng 5/2021. Cho đến nay, hầu như tất cả các tỉnh/thành phía Nam đều có dịch lây lan trong cộng đồng, nhất là các địa phương có mật độ dân số cao và các Khu công nghiệp (KCN) với lượng công nhân đông đúc…

TP HCM có 1,6 triệu công nhân làm việc trong các khu công nghiệp, chế xuất. Đồng Nai có 1,2 triệu và Bình Dương 1 triệu lao động. Ba tỉnh thành chiếm khoảng 1/4 tổng số công nhân cả nước. Chưa kể Long An, BR-VT,..cả khu vực phía Nam. Nhưng theo thống kê có 30 triệu người lao động ảnh hưởng do dịch bệnh.

Các tỉnh/thành bắt đầu nhận ra sự “nguy hiểm” của người đến từ Sài Gòn nên có nhiều cách để ngăn chặn…Nhưng sẽ thất bại nếu chỉ đứng trên cách nhìn địa phương để cấm sự dịch chuyển qua làn ranh địa giới. Cần có cái nhìn tổng thể hơn khi biết rằng biến thể Delta dễ dàng lây nhiễm không cần phải có sự tiếp xúc…Cho nên, không sớm thì muộn, tất cả địa phương sẽ rơi vào việc chống đỡ bệnh dịch. Giới khoa học đã phân tích và có những khuyến nghị cần thiết để dần dần …sống an toàn với bệnh dịch như các nước khác đã làm. Nhưng, Việt nam với dân số xấp xỉ 100 triệu dân, cho thấy khó khăn của Chính quyền khi bảo vệ hết tất cả mục tiêu về sức khỏe và kinh tế của đất nước…

Chỉ số đơn hàng sản xuất PMI (44,1) giảm mạnh kể từ tháng 6/2021

“Các biện pháp phong tỏa và tình trạng đóng cửa công ty tạm thời như là những nhân tố làm giảm mạnh cả sản lượng và số lượng đơn đặt hàng mới trong tháng 6. Trong khi đó, số lượng đơn đặt hàng mới từ nước ngoài cũng giảm khi những khó khăn trong khâu vận tải và tình trạng khan hiếm container đã làm trầm trọng hơn ảnh hưởng của đợt bùng phát các ca nhiễm virus.

Những khó khăn trong hoạt động vận tải, cộng với tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu và những hạn chế liên quan đến đại dịch, đã làm kéo dài đáng kể thời gian giao hàng của nhà cung cấp. Các nhà sản xuất Việt Nam đã cắt giảm số lượng nhân viên và hoạt động mua hàng trước tình trạng khối lượng công việc giảm vào cuối quý 2. Việc làm đã giảm lần đầu tiên trong năm tháng, và với mức giảm mạnh và là nhanh thứ nhì kể từ khi khảo sát bắt đầu vào tháng 3/2011.” (Theo IHS Markit)

Đi tìm trật tự trong…hỗn loạn.

Lorenz là người nhận thấy rằng các phương trình biến thiên của khí tượng thuộc vào loại các phương trình rất “nhạy cảm”; đến nỗi nếu thay đổi tham số ban đầu một chút thôi, bằng cái vỗ cánh của con bươm bướm, thì mô hình dự báo một tuần, một tháng… sau sẽ khác hẳn. Gió lốc có thể xảy ra!

Tóm lại đây vẫn là con bươm bướm mộng ảo! Cả cánh vỗ và bão tố đều nằm trong mô hình chứ không phải trong cuộc đời. Bước đầu của “hỗn loạn học” là sự ghi nhận dứt khoát, một bản án cuối cùng về sự bất lực của khoa học chính xác trước một số hiện tượng. Khi dự báo được thì có thể “tránh hỗn loạn”… tiêu cực (trong vận hành turbine, hệ thống điều khiển tự động) hay “gây hỗn loạn”… tích cực (sự trộn lẫn nhiên liệu và không khí cưỡng bức bởi turbocharger trong buồng đốt để tăng công suất động cơ)!

Việt nam có sự chậm trễ trong việc dự đoán “làm sao để có thể sống trong đại dịch Covid-19” mặc dù thành công trong việc ngăn chặn năm 2020. Theo Tiến sĩ Vũ Thành Tự An (ĐH Fulbright VN) khoảng 25.000 tỷ Đồng dự kiến cho Vaccine không có trong ngân sách của Việt nam, năm 2021, cho đến khi có nghị quyết của Quốc hội thì số tiền này được trích từ Quỹ dự phòng và tiết kiệm chi thường xuyên. Nay người dân và doanh nghiệp đã đóng góp cho Quỹ Vaccine đã hơn số tiền trên. Nhưng thiệt hại về kinh tế nói chung là con số không thể đo đếm được!

Thế giới cho thấy để tồn tại cần phải có công nghệ và nguồn lực chứ không chỉ ý chí và tinh thần. Cho đến nay ai cũng hiểu cần có vaccine để sống chung với đại dịch và đó là điều chưa chắc chắn bởi các biến thể có thể kháng Vaccine,nhưng, “có còn hơn không”!

Sài Gòn lúc nào cũng tiên phong, kể cả tiên phong…bệnh dịch!

Nhưng đó là cái may mắn của Sài Gòn!

Đêm rạng, ngày 19/7/2021. Sài Gòn tiếp tục giãn cách cùng 18 Tỉnh/Thành phía Nam!

Theo ESKA, Made in Singapore

Bài viết có sử dụng tư liệu và số liệu từ internet.

Bối cảnh dịch Covid lan nhanh tại Sài gòn và các tỉnh, thành.

Sài gòn có lịch sử hình thành và phát triển hơn 300 năm, từ những ngày đầu khai hoang, lập ấp của người dân vùng duyên hải miền Trung đi theo nhánh sông Xoài Rạp lên vùng cù lao Phố (nay thuộc Biên Hòa) sinh sống. Nhưng chính thức sử sách ghi: năm 1698, Nguyễn Hữu Cảnh cho lập phủ Gia Định, khi đó bao gồm Sài Gòn và các tỉnh xung quanh hiện nay (Tây Ninh, Long An…), trong đó huyện Tân Bình là chỉ vùng đất Sài Gòn.

Vùng đất này ban đầu được gọi là Prey Nokor theo tiếng Khmer của người dân bản địa, có nghĩa là “thành trong rừng”. Vì sự sụp đổ của đế chế Khmer, vùng Nam Bộ trở thành đất vô chủ bị người Việt lấn dần, về sau đã sáp nhập vào Đại Việt nhờ công cuộc khai phá miền Nam của chúa Nguyễn.

Trải qua nhiều cuộc binh biến “bể dâu” Sài Gòn từng là thành đô, và là hòn ngọc vùng Viễn Đông với sự phát triển vượt bậc về văn hóa, giáo dục và hạ tầng,.. Sau 1975, Sài Gòn được đổi tên thành Tp.Hồ Chí Minh, nhưng người dân vẫn thích gọi “Sài Gòn” vì sự gần gũi và đơn giản.
Giữ chặt sợi dây quá khứ nên “người Sài Gòn” hay …hoài cổ! Thích nói đến chuyện xưa, chuyện cũ. Có những người trẻ cũng thao thao bất tuyệt: “Hồi xưa tao đi lính…!” Nhưng mà có đi đâu? Vì “người Sài Gòn” thích nghe nhạc Bolero, “Sến” theo giai điệu dìu dặt mang hồn phố thị phảng phất nỗi buồn chiến chinh. Có những địa danh, tên đường làm “người Sài Gòn” không quên: dốc Sương mù, đường Duy Tân, Yên Đỗ,..và nhiều nữa. Có những địa danh thay đổi nhưng vẫn quen miệng khi có người hỏi đường vô…Chợ Lớn, Mã Lạng, hay Đại Thế giới hả? …Nhưng có một nơi nghe là …không muốn vô: “Chí Hòa”! Khu Hòa Hưng!

“Người Sài Gòn” vui tính đến lảng …nhách! Coi tuồng “Tiếng trống Mê Linh”, khi Thi Sách bị Thái thú Tô Định giết… Trong giây phút hấp hối, tài tử Thanh Sang (Thi Sách) còn lên… vọng cổ, trong đoạn diễn ca “Mê Linh biệt khúc”, rồi mới …nghẻo! Khán giả cũng vỗ tay …rần rần, chẳng ai bi khóc. Đó là cái…hồn nhiên của người Sài Gòn!
Nhưng “Người Sài Gòn” cũng rất…lãng mạn. Thích những chuyện tình éo le cỡ “trong một đêm duyên kiếp, em đã mang giọt máu oan cừu!”, hay lâm ly như “Nữa đời hương phấn” nhưng cũng thương tâm như bài hát “Chuyện tình Mộng Thường”…

Tại sao lại viết “Người Sài Gòn”? Vì đây là vùng đất hội tụ người khắp các vùng miền trên cả nước. Như đề cập lịch sử Sài Gòn ngót nghét hơn 300 năm, nên người gốc Sài Gòn cũng ít. Mà cũng gốc gác gì có xa? Cũng vài ba đời cụ nội hay cụ Cố di cư tìm vùng “đất lành” so với cái khắt nghiệt của vùng miền Trung nắng cát. Dân Sài Gòn là tứ xứ. Vài ba năm ở Sài Gòn, ai hỏi:”Mày người ở đâu?”, không ngại ngần đáp: ”Sài Gòn!”. Nghe trong cuống họng pha lẫn chút tự hào, thì đó, người Sài Gòn rộng lượng và hào sảng vậy!

Đến năm 2019, dân số Sài Gòn gần 9 triệu người và cũng là nơi có mật độ dân số cao nhất Việt Nam.Tuy nhiên, nếu tính những người cư trú không đăng ký thì dân số thực tế của Sài Gòn, năm 2018 là gần 14 triệu người. Năm nay chắc cũng hơn tầm đó chút vì “Đi Bình Dương” cũng nhiều.
Người Sài Gòn giản dị, không nhìn bề ngoài để đánh giá. Làm ăn vài ba năm, tùy người, tích cóp mua đất vùng ven rồi xây “căn nhà ngoại ô”, dần dần, đô thị lan ra cũng thành nhà quận…trung tâm Sài Gòn. Người đến từ miền Tây thì ít chăm chút hơn nên thôi thì cũng căn gác trọ cũng qua ngày “ăn nhiều chứ ở bao nhiêu?” đó là câu cửa miệng của người Sài Gòn. Sài Gòn đông đúc, chật chội trong những con hẻm, những khu nhà trọ,…tìm số nhà muốn xỉu!

Nền kinh tế Sài Gòn đến từ đâu?

Nói không ngoa, kinh tế Sài Gòn đến từ mọi ngóc ngách, từ đường lớn, đường nhỏ, mặt tiền cho đến mặt hẻm đủ lọt …một người qua. Ở Sài Gòn chỉ cần sức khỏe, cần cù siêng năng. Trước đây còng lưng với xích lô đạp, rồi xe ôm, sau thì Uber, Grap, ..rồi làm shipper, nói chung, ở Sài Gòn hễ ra đường là có thể kiếm tiền sống…trừ trộm cướp. Nền kinh tế Sài Gòn theo dân gian nói là …chợ búa! Nên 62% hướng về dịch vụ, theo thống kê năm 2020, nên dịch bệnh, hết Chỉ thị 15 đến 10 rồi 16…nền kinh tế này còn lại những gì? Bao nhiêu là người…trắng tay. Mà Sài Gòn có …bệnh thì chắc chắn cả nước cũng sẽ …đau. Không phải đau thương cho Sài Gòn mà đau vì …thiếu dưỡng chất để nuôi cả cơ thể. Thật vậy! Sài Gòn đóng góp khoảng 27% về ngân sách cả nước và 22% GDP (năm 2019). Trong đó, mỗi người Sài Gòn cũng đóng góp không nhỏ thông qua …thuế sản phẩm, thuế thu nhập cá nhân và cả thuế doanh nghiệp. Nên có thể nói người Sài Gòn rất…phóng khoáng trong chi tiêu là vậy, vì đây là đất của những con người hào sảng, ít ky bo và tính toán chuyện nhỏ nhặt.

Nói hẹp hơn chút, nền kinh tế Sài Gòn tác động lớn đến nền kinh tế các tỉnh thành phía Nam, và đặc biệt là các tỉnh thành lân cận như Đồng Nai, Bình Dương, Long An, BR-VT,…Có thể nói khu công nghiệp (KCN) đầu tiên của Việt nam là Khu Kỹ nghệ Biên Hòa – Sonadezi (KCN Biên Hòa 1) là của người Sài Gòn đầu tư xây dựng năm 1963. Thị trường Sài Gòn tiêu thụ hàng hóa dường như tất cả nông-lâm-thủy và súc sản từ miền Trung cho đến mũi Cà Mau…

Sài Gòn đã bao dung che chở, nuôi dưỡng biết bao người con trên cả nước. Sài Gòn là cái nôi của giáo dục cả nước, là nơi hội tụ những cá nhân kiệt xuất, nơi lĩnh hội những tinh hoa học thuật hay đơn giản là muốn tìm cái mới thì tìm đến đất Sài Gòn.
Tất cả những điều đó tạo nên con người Sài Gòn: khí khái, trọng tình trọng nghĩa…

Năm nay, 2021, ở đất Sài Gòn:
Người Sài Gòn …nghèo đi. Có thể một số người con của Sài Gòn …quy cố hương, khi mảnh đất này không còn dễ dàng tìm kiếm việc làm vì mảng dịch vụ gần như đóng băng.
Mảng vận tải chỉ còn lây lất phục vụ xuất nhập khẩu, lượng hàng hóa qua các Cảng biển ở Sài Gòn, nhất là hàng container xuất khẩu tăng 17%, nhập khẩu tăng 26%, tính chung tổng lượng hàng hóa tăng 22% so với 6 tháng cùng kỳ năm 2020. Vận tải hành khách thì đang kêu cứu vì tất cả giao thông công cộng và liên tỉnh dừng liên hồi.
Các nhà máy, xí nghiệp vẫn sản xuất trong nơm nớp lo sợ…chống dịch và chi phí vận hành và cả nguyên vật liệu, nhiên liệu xăng dầu… tăng quá xá!

Đi tìm thương hiệu Dầu nhớt Sài Gòn giờ …khó. Vì Sài Gòn là đầu mối giao thương và cởi mở. Thị trường Sài Gòn dầu nhớt nhập khẩu nhiều nhãn hiệu. Đa số tìm kiếm thương hiệu có sẵn, có bề dày lịch sử hay có …hình ảnh mang tính quốc tế là có thể … kiếm cơm. Hay cũng theo xu hướng chuộng giá…vừa tầm (không giá nói là rẻ) từ một số nước vùng Vịnh.

Thật ra thương hiệu dầu nhớt Sài Gòn đầu tiên là Vilube với nhà máy pha chế đầu tiên tại ICD Sotrans (Thủ Đức) năm 1995, cũng một thời nổi tiếng cả nước, sau này bán hết cho Motul. Theo sau đó là Nikko (Phúc Thành), chỗ dốc Thiên thu (xa lộ Hà nội), Thủ Đức, nhưng nhà máy chính tại Cần Thơ. Cùng thời đó có Indo Petrol (Đông Dương) ở Long An và Mekonglube (MêKông, nhà máy tại Vĩnh Long), Lâm Tài Chánh (LaTaCa) ở Bình Chánh. Tất nhiên ở Nhà Bè có PLC (kho A, trước 1975 là của Esso) và BP Petco (lúc chưa mua Castrol, liên doanh với Petrolimex, nhà máy tại Kho B, trước 1975 là của Shell); nhưng PLC thuộc về phía Bắc, còn BP thuộc về ..đại gia BP ai cũng biết!
Chung quy lại, thương hiệu dầu nhớt Sài Gòn trước đây chỉ có Vilube.

Năm 2010, ESKA thành lập tại Sài Gòn, lấy thương hiệu của Nhóm Blackgold (Singapore). Năm 2017, ESKA lấy luôn thương hiệu ESKA Singapore vì có văn phòng tại Singapore và nhà máy sản xuất tại Singapore.
Nhưng ESKA Singapore là thương hiệu Dầu nhớt Sài Gòn chính hiệu! Đó là lời khẳng định đi ngược với xu hướng lấy thương hiệu quốc tế như Mỹ, Châu Âu, Châu Úc hay Châu Á,..nhưng sản xuất ở…đâu đâu á!
Cũng như Cố nhà lập quốc Singapore Lý Quang Diệu là người …Sài Gòn vậy!
“Trong số ra ngày 29/8/1992, báo Straits Times của Singapore đã đưa ra một thông tin khiến độc giả nước này ngạc nhiên về cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu. Đó là bài viết mang tựa đề “Cựu Thủ tướng Lý là người Việt Nam?” (Senior Minister Lee is a Vietnamese?) xuất hiện ở trang 28 của số báo (hiện lưu trữ trên trang web của Thư viện Quốc gia Singapore).

Bài báo đã đặt ra nghi vấn rằng, phải chăng ông Lý Quang Diệu là một người Việt gốc Hoa, sinh ra ở Biên Hòa và sống những ngày thơ ấu cùng anh trai tại vùng đất cách Sài Gòn 30km.
Nghi vấn này dựa trên những tin đồn từ cộng đồng Hoa kiều, theo đó gia tộc của ông Lý Quang Diệu đã đến Biên Hòa lập nghiệp từ nhiều thế hệ trước khi ông ra đời.

Cha đẻ của ông Lý Quang Diệu là một người nông phu ở ấp Tân Thành, Biên Hoà. Cuộc sống của gia đình ông tại Việt Nam khá khó khăn. Khi 5 tuổi, ông Lý Quang Diệu được một cặp vợ chồng Hoa kiều Singapore giàu có nhận làm con nuôi và đưa về Singapore ăn học. Sau này, khi đã lên làm Thủ tướng, ông Lý có gửi đặc sứ về Việt Nam tìm người anh ruột, được cho là đang hành nghề đạp xích lô để giúp đỡ…

Cho đến nay, những thông tin trên vẫn chưa được xác thực và chỉ lưu truyền như một trong nhiều giai thoại về nhà lãnh đạo huyền thoại của đảo quốc Sư tử”

Vậy đó! Sài Gòn là đất của người …tứ xứ. Nếu Cố Thủ tướng Lý Quang Diệu là “người Sài Gòn” cũng có sao đâu? Không phải “thấy sang bắt quàng làm họ”, nhưng để nhấn mạnh đây là đất hội tụ của nhiều dân tộc Khmer, Hoa, Việt, Chăm,… cùng một lịch sử! Năm 1960, sau chuyến thăm Sài Gòn, TT Lý Quang Diệu đứng trước Quốc hội CH Singapore phát biểu:”Hy vọng một lúc nào đó Singapore phát triển được như Sài Gòn”!

Trong tuồng “Tiếng trống Mê Linh” , có đoạn Trưng Trắc cất lên lời hiệu triệu: “..Hỡi đồng bào trăm họ / Giặc Đông Hán đang xéo giày đất nước / Nhục nào hơn nhục nô lệ ngoại bang / Thà chết mà đứng thẳng / Không cam chịu sống quỳ / Đất nước Nam cẩm tú / Người dân Nam anh hùng / Trước đền thờ Quốc Tổ / Thề hy sinh giết giặc cứu non sông / Xin thề.!
Nay Sài Gòn không cần cất lời hiệu triệu, Sài Gòn vẫn là Sài Gòn: Can trường! Vì Covid không phải là giặc!

Ngày 7/7/2021, viết trong một đêm…say! Sài Gòn lại phong tỏa!
Theo ESKA, thương hiệu dầu nhớt Sài Gòn.
Bài viết có sử dụng tư liệu và số liệu từ Internet