Nhập khẩu và xuất khẩu

Việt nam vẫn nhập khẩu 100% dầu gốc và phụ gia để sản xuất trong nước, tuy nhiên, vì các Hiệp định thương mại ưu đãi thuế xuất trong ASEAN, Hàn Quốc, Châu Âu,..nên Việt nam vẫn nhập khẩu một lượng lớn dầu nhớt thành phẩm. Một phần, năng lực sản xuất nội địa ở Việt nam thiếu đầu tư về R&D (nghiên cứu và phát triển) về ngành khoa học dầu nhớt hay bôi trơn (tribology) nên các sản phẩm về chuyên dụng cho các ngành công nghiệp: thực phẩm, thép, xi măng,..phải nhập khẩu. Thêm nữa, chi phí sản xuất tại nhà máy Việt nam có phần cao hơn ở các nước xung quanh vì chi phí logistic và nhiều chi phí “lo lót” không tên khác…nên có vẻ như giá sản phẩm dầu nhớt tại Việt nam cao hơn một số nước trong khu vực.

Mặc khác, năng lực dư thừa sản xuất của tất cả nhà máy có tại Việt nam, các thương hiệu cố gắng đưa sản phẩm xuất khẩu sang các nước trong khu vực, nhất là các sản phẩm thông dụng (commodity), đa số là các thương hiệu quốc tế.

Năm 2020, Việt nam nhập khẩu xấp xỉ 117 kT (ngàn tấn) sản phẩm dầu nhớt thành phẩm, thấp hơn 3 kT năm 2019.

Dầu vận tải nhập khẩu vẫn chiếm ưu thế với 60%, còn tất cả các sản phẩm phi vận tải khác chiếm 40%. Đều này dễ hiểu vì các sản phẩm dầu nhớt vận tải chiếm đa số tại thị trường Việt nam, dễ có hệ thống phân phối, nhưng lợi nhuận mảng này không tốt, ngoại trừ dầu cho xe máy và mô tô (MCO)

Việt nam cũng dựng lên các hàng rào về kỹ thuật để ngăn dầu nhập khẩu, nhất là đối với dầu động cơ đốt trong, như QCVN 14:2018/BKHCN là Quy chuẩn quốc gia về dầu động cơ đốt trong sản xuất tại Việt nam và nhập khẩu.

Ngoài ra, một số công ty sản xuất trong ngành: điện tử, nhựa, may mặc, và giày da cũng nhập khẩu trực tiếp, chiếm 40%. Trong khi đó, các công ty dầu nhớt, thương nhân, nhà phân phối uỷ quyền nhập khẩu 60% lượng hàng hoá thành phẩm nhập khẩu.

Trong những nhãn hiệu kinh doanh dầu nhớt tại Việt nam, các công ty nội địa nhập khẩu 13 kT, trong khi các thương hiệu quốc tế như GS, ExxonMobil, Sinopec…không có nhà máy tại Việt nam nhập khẩu 29 kT, năm 2020.

Việt nam xuất khẩu 24 kT, năm 2020, giảm so với 27kT năm 2019. Các nhãn hiệu xuất khẩu chính trong đó kể đến Idemitsu, Motul, JX Nippon…sử dụng nhà máy tại Việt nam để xuất khẩu đến các nước châu Á như Malaysia và Nhật Bản.

PLC và Total cũng là nhà xuất khẩu chính, nhất là dầu hàng hải (marine oil).

Thương hiệu nhập khẩu.

Về thương hiệu, thị trường vẫn chia đẳng cấp rõ rệt, thương hiệu quốc tế và thương hiệu gia công nước ngoài. Ngoài ra, một số thương hiệu sản xuất tại Việt nam nhưng vẫn tự nhận là hàng nhập khẩu.

 Người tiêu dùng Việt nam không hẳn là chuộng thương hiệu nhập khẩu hay chính thống, được sản xuất từ một nước văn minh, hiện đại…mà người Việt có tính đa nghi người Việt. Thật vậy, các thương hiệu quốc tế đã tồn tại ở Việt nam như Castrol, Shell, Total,..nhưng vì lợi nhuận và lòng tham một số “nhà pha chế” đã làm giả sản phẩm của các thương hiệu này. Tâm lý, như con chim sợ cành cong, về lâu dài ảnh hưởng đến ưu tín của các thương hiệu quốc tế nói trên. Nhưng phải công nhận các nhãn hiệu quốc tế có cách làm bài bản về thương hiệu tạo nên sự nổi tiếng, thậm chí in sâu vào tiềm thức của người tiêu dùng như :”Khoái ông ba mươi” của Esso, hay “Không chỉ là dầu nhớt mà là tinh hoa của công nghệ” theo Castrol.

Việt nam chuộng hàng hoá của Mỹ, nên sinh ra các thương hiệu dầu nhớt Mỹ tại… Việt nam. Hiện nay, lại chuộng các thương hiệu châu Âu như Đức, Hà Lan, Bỉ, Anh…do người tiêu dùng bị “tẩy não” là “công nghệ đỉnh cao” bởi các tay đua xe tốc độ,..v.v. Đó là do người Việt tin người nước ngoài hơn chính người trong nước. Dầu nhớt nào cũng như nhau cả, cũng có công thức riêng nhưng cũng tương tự nhau. Muốn sản xuất dầu nhớt tốt thì chỉ cần dùng dầu gốc tốt và phụ gia chuẩn là có chất lượng tốt, ngoài ra, cần thêm một chút kinh nghiệm nghiên cứu thị hiếu của người tiêu dùng là được. Dựa vào thương hiệu nước ngoài cũng có cái hay nhưng đa phần là thiếu tự tin vào sản phẩm người Việt làm ra.

 Như các số liệu phân tích, dầu nhớt sản xuất tại Việt nam đều phải nhập khẩu dầu gốc và phụ gia từ nước ngoài. Muốn có dầu nhớt tổng hợp thì phải mua được dầu gốc tổng hợp. Các nhãn hiệu nội địa không có đủ nguồn lực để làm điều này, mặc dù có tiền cũng không mua được. Đôi khi họ mua dầu gốc “thấp cấp” để sản xuất các sản phẩm có tiêu chuẩn cao ngất ngưỡng.

 Không phải là sản xuất dầu nhớt là chỉ cần dựa trên cái công thức “khuyến nghị” của Hãng phụ gia thì có thể sản xuất …tất tần tật! Đó là quan điểm hoàn toàn sai. Cho nên khi người tiêu dùng sử dụng, họ mới có cảm nhận về chất lượng không bằng các thương hiệu lớn, nên dần dần xa rời các nhãn hiệu như vậy. Trên thị trường nhiều nhãn hiệu hiện nay đang “nhập nhằng” về dầu tổng hợp lắm!

 Thương mại toàn cầu là một dòng chảy, chỗ nào có lợi nhuận tốt tự dưng hàng hoá sẽ tấp nập nơi đó. Việt nam vẫn được đánh giá là thị trường “bò sữa” ngành dầu nhớt, như nhìn vào lợi nhuận của BP Castrol hàng năm,..Cho nên hàng hoá nhập khẩu sẽ tiếp tục tăng, thương hiệu dầu nhớt nhập khẩu vẫn tiếp tục tăng hàng năm tại Việt nam, đó là điều tất nhiên. Vấn đề là chọn lựa con đường đi trên thị trường như thế nào cho bền vững, vì tương lai kinh tế mịt mù trước mắt!

…Còn tiếp!

Theo ESKA Singapore, 23/10/2022

 Bài viết được thực hiện bởi ESKA Singapore, dựa trên tài liệu nghiên cứu của nước ngoài. Eska Singapore cố gắng diễn giải và cung cấp thông tin một cách trung thực nhất có thể, tuy nhiên, không thể không chèn vào ý kiến/quan điểm/nhận định cá nhân ở phần in nghiên. Người đọc nên lựa chọn số liệu được trích dẫn ở bài viết và Eska Singapore không chịu trách nhiệm về các ý kiến cũng như số liệu trên.

Giao thông đường bộ

Phương tiện giao thông đường bộ tăng 8% trong suốt thập kỷ trước, ước tính đạt 61 triệu đơn vị cho đến cuối năm 2020, một phần Việt nam tăng trưởng kinh tế vượt bậc và thu nhập của người dân cũng tăng cao.

Dọc đường cái quan, chủ yếu là các đường quốc lộ “xương sống” suốt miền Trung, hay các quốc lộ “xương sườn” nối các tỉnh lỵ ven biển với vùng cao nguyên nắng gió, không thể thiếu các quán cơm ven đường phục vụ cho “bác tài và hành khách đi cùng”. Có thể cách đây khoảng 1-2 thập kỷ, các quán cơm dọc quốc lộ, đặc biệt là đường số 1, gây ám ảnh người ăn và cả người dân vì được báo chí gọi như “cơm tù”. Bây giờ, cách hành xử văn minh hơn, thuận mua vừa bán, nhưng cũng ít được lựa chọn khi đi xe khách. Nhà xe “rúc” vào quán nào thì chịu ăn quán đó, hành khách cũng đã trả tiền đặt cơm trước, phục vụ tương đối tươm tất, nhưng mâm cơm không được ngon như mâm dọn lên cho nhà xe: con gà luộc vàng ươm với xị rượu đựng trong chai nước suối “lavie” để cho hành khách “không hết hồn”! Đó là chuyện của cơm xe đò, nay nói chuyện cơm xe hơi và cơm xe tải.

 Nhưng chuyện cơm nước thấy rõ dọc đường khi di chuyển bằng phương tiện cá nhân (xe hơi). Có những quán cơm chỉ dành cho xe hơi và tải nhẹ. Thật ra không phải quán không bán cho cánh xe tải đường dài, mà đơn giản quán có giá ăn uống mắc với lại không có dịch vụ cho cánh xe tải…Có quán chỉ thấy có xe tải và xe container đường dài ghé vô, nhiều khi xe đậu thành hàng dài cả trăm mét….

Cơm xe hơi.

 Người đi xe hơi thường có ít nhiều điều kiện, thích ăn quán ngon, sạch sẽ nên trả giá cao cho bữa ăn là tất nhiên. Bữa ăn kêu vài ba món, nhiều khi ăn được nửa còn lại bỏ đi. Đa số là gia đình đi du lịch, chi tiêu rộng rãi, hoặc về quê lễ tết cũng tưởng thưởng cảm giác chi tiêu sau một năm làm lụng vất vả quê người. Cũng có những người hay đi công tác bằng xe hơi, cũng ghé quán kiểu này vì đi làm việc chắc là lương cao hay chính sách công ty cho ăn “cơm xe hơi”. Đôi khi, họ cũng vào kêu dĩa cơm ăn vội vàng để kịp chuyến đi, nhưng cũng có khi sau bữa nhậu ê hề rượu thịt thì chuyện cơm trưa, cơm chiều có gì quan trọng? Thường cơm xe hơi ít bán “cơm dĩa”, hay bị chủ quán “gài” món mặn, món canh rồi hỏi ăn rau gì không? Quay tới quay lui cũng dọn lên mâm cơm 3 món mà 2 người ăn ứ hự.

 Sáng sớm khởi hành đi ở Sài gòn dọc quốc lộ 1 hướng miền Trung thì trưa thế nào cũng dừng ăn trưa ở khu vực Bình Thuận/Phan thiết. Cơm xe hơi thường bị mời gọi bởi cơm niêu dọc đường, nhất là qua Tân nghĩa, gần tới ngã ba 46 về Lagi. Cơm niêu thường nóng, ăn ngon nhưng tuỳ quán, cũng vài ba món với cá kho, thịt luộc, canh rau hay canh chua…giá khá “mắc”. Thôi thì bấm bụng xài sang vì đi “mần ăn” bằng xe hơi, áo quần bóng bẩy, người xịt nước hoa thơm phức…thì bửa ăn, quán xá cho xứng đáng. Nhưng lầm thiệt, ăn xong đành ngậm “bồ hòn làm ngọt” vì dĩa gà luộc chín ngoài da nhưng thịt còn đỏ tươi trong xương, gà để tủ đông từ hôm trước rồi. Kinh nghiệm, đi mấy quán cơm niêu đừng kêu thịt gà, nhất là gà luộc.

 Nếu đi mà chưa tới bữa, thì “chạy ráng” qua Phan thiết khoảng 20 cây số tới núi Tà zon, có quán cơm chuyên cho xe hơi cũng ghi bảng “cơm niêu Tà zon”. Mà quán này “chuyên trị xe hơi thiệt”, cơm nóng cá tươi, thịt luộc cuộn tròn xắt mỏng nhìn đẹp mắt không nỡ ăn. Có cái, mùa nắng nhất là thời điểm qua tết, ngồi đây như đổ lửa, mặc cho giàn phun sương chạy hết công suất. Ở đây gió nhiều, nắng nhiều, mấy chậu bông giấy trồng phía sau sân đua sắc nở bông.

 Nếu bỏ qua chuyện cầu kỳ của bữa ăn thì hay nhất là đi thẳng vô thành Phan Thiết, ghé quán cơm gà Hạnh Hương, đường Tuyên Quang, gần mấy cái khách sạn dân “mần ăn, công chuyện” ở. Quán ở đây cũng đông xe hơi, bán đủ món của xứ biển, nhưng cơm gà ở đây “siêu ngon”!. Dĩa cơm giá phải chăng nhưng chỉ vài ba miếng gà, ăn vô thì chỉ có thèm mà kêu thêm thôi. Ừ thường cái chi ít thì sẽ thấy ngon.

Xe ô tô và tải nhẹ vẫn là chiếm ưu thế trong phương tiện 4 bánh, mức tăng liên tục trong 10 năm trung bình ở 12%/năm, đạt 3.7 triệu chiếc cuối năm 2020 hay chiếm 6% phương tiện vận tải đường bộ cả nước. Tuy nhiên, đây là mức thấp trong cộng đồng các nước Châu Á với tỷ lệ 3.8 chiếc/100 cư dân, trong khi đó, Thái lan có mức 22.3 chiếc/100 cư dân và Hàn Quốc 41.5 chiếc/100 cư dân.

Cơm xe tải.

Cơm xe tải “bụi” hơn! Vì quán đầu tư cho sân bãi đậu xe đơn giản, không để bê tông hay tráng xi măng như cơm xe hơi. Cũng có khi là quán ven đường, xe đậu hàng dài xắp lớp. Cơm xe tải thường vô mấy quán chỗ trạm BOT Lương Sơn. Cơm xe tải cũng thường dừng ở quán Thái Bình Dương, nhất là cánh xe tải từ miền Bắc vào, chỗ biển Vĩnh Hảo, nằm bên bờ Thái Bình Dương thiệt! Bãi xe rộng, đầy đủ tiện nghi cho cánh tài đường xa với chuyện ngủ nghỉ, vệ sinh và ăn uống. Mà dân này ăn uống “mạnh”, đơn giản hai người mần hết con gà rồi thêm cơm canh…,nhưng giá “bèo” bằng giá thu phí “trốn hầm” đèo Cù mông, chịu khó “đạp” khoảng 15-20 phút bò qua đèo là có bữa cơm rồi.

 Cánh tài xế xe tải hay xe công (container) hay tiết kiệm tiền phí cầu đường qua trạm BOT hay đi hầm nên cũng thường đi đèo, mới thấy chi phí xe cộ lưu thông trên đường là gánh nặng “lậm” vô bửa ăn thường nhật. Dọc đường, chạy vài ba chục cây số là chặn đường thu tiền. Ai cũng nói BOT làm ra đường tốt hơn để mà dân hưởng, nhưng BOT cũng là rào cản phát triển kinh tế khi chi phí vận tải tăng cao, giá hàng hoá mất cạnh tranh, mà trước đây dân “lô gíc tíc – logistic” than thở chi phí logistic ở Việt nam cao trong hàng tốp đầu của thế giới. vậy sao mà cạnh tranh. Đường BOT bây giờ cũng “nát như tương tàu” qua đoạn Phú Yên, Bình Định.. Chắc BOT sắp hết thời, có lẻ xu hướng mới là “cao tốc” chăng?

 Bữa ăn dân xe tải, xe công đường dài thấy còn ngon. Chứ xe tải đường ngắn hay ở địa phương thì ăn chán phèo! Tấp vô bên quán cơm gà 52 làm hộp cơm cho xong, vừa lái vừa xúc, tranh thủ mấy chú công an đang nghỉ trưa.

 Ờ mà nói chuyện cơm gà 52 thì có nhiều chuyện để nói. Có lẽ đây là thương hiệu bị “xâm phạm bản quyền nhiều nhất trong chuyện ăn uống, cơm bụi. Dọc quốc lộ 1, miền Trung, hay dọc đường 14 lên Bắc Tây nguyên, qua tận phía bên kia Quảng Nam, thương hiệu Cơm gà 52 xuất hiệu dầy đặc ở các tỉnh lỵ đi qua. Nhưng ít ai biết cơm gà 52 gốc chính là quán cơm gà nằm ở EaKar (Đắc Lắc) trên quốc lộ 26 nối Buôn mê Thuộc và Nha Trang (Khánh Hoà), cách trung tâm Buôn mê Thuộc 52 cây số. Ăn cơm gà 52 chính gốc, hít căng buồng ngực hơi thở của cao nguyên mới hiểu cái cảm giác sảng khoái mạnh mẽ của người Tây nguyên. Quán nhỏ, xe hơi nhiều, nhưng lúc nào cũng đông, mặc dù xung quanh đầy rẩy quán “cơm gà 52 chính hiệu”.

 Cánh xe tải hay dừng chân trên đèo Bình đê, địa phận giáp ranh giữa Sa Huỳnh (Quãng Ngãi) và Hoài Nhơn (Bình Định), để nghỉ ngơi. Mà lạ, chỉ cách một cái đèo, dân Quảng Ngãi nói nước ngọt Coca Cola là “ Cô coa Cô loa” còn dân Bình Đinh lại nói “Cô ke Cô le”! Chỗ ngã rẽ, xe hơi hay đi đường tránh Sa Huỳnh, còn xe tải đi thẳng vô thị trấn ăn cái lẩu mực đêm!

 Lượng xe máy và mô tô áp đảo phương tiện giao thông đường bộ với hơn 56 triệu chiếc đăng ký lưu hành, tập trung đông nhất tại Tp HCM và Hà nội.

Lượng xe 4 bánh mới tiêu thụ năm 2020 “ giảm” 4,7%, xấp xỉ 364,000 chiếc. Trong đó, lượng xe tải nặng bán ra “chìm sâu” 24.7%, phản ảnh mức luân chuyển hàng hoá nền kinh tế sụt giảm, nhu cầu đầu tư xe tải vận chuyển ít đi, một phần trong đó lượng hàng hoá vận chuyển xuất khẩu biên giới với Trung Quốc bị đình trệ nhiều tháng vì chính sách chống dịch Covid-19 của Trung Quốc. Lượng ô tô và tải nhẹ giảm nhẹ ở mức -3.6%, do chính sách giảm 50% thuế đăng ký của chính quyền trong 6 tháng cuối năm.

Khuya, chuyến về, dừng chân ở “Quán Nửa Khuya” ở chỗ Ba Tháp, gần Phan Rang, ăn tô cháo đêm. Quán không đông, nhưng ai một lần tới là nhớ bởi ánh mắt ma mị của người con gái xứ Panduranga.

 “Quán nửa khuya bạn tôi chia tay nhé. Nhớ nhau chăng là mỗi lúc đêm về. Xiết chặt tay để ghi giây phút phân kỳ, tiễn người đi…!” Quán phục vụ 24/24.

…Còn tiếp!

Theo ESKA Singapore, 9/10/2022

 Bài viết được thực hiện bởi ESKA Singapore, dựa trên tài liệu nghiên cứu của nước ngoài. Eska Singapore cố gắng diễn giải và cung cấp thông tin một cách trung thực nhất có thể, tuy nhiên, không thể không chèn vào ý kiến/quan điểm/nhận định cá nhân ở phần in nghiên. Người đọc nên lựa chọn số liệu được trích dẫn ở bài viết và Eska Singapore không chịu trách nhiệm về các ý kiến cũng như số liệu trên.

Nhu cầu về nhiên liệu

Việt nam tiêu thụ 21.6 Mt (triệu tấn) các sản phẩm về dầu mỏ, giảm 8.4% so với trung bình các năm trước đó. Mức tiêu thụ này phản ánh bởi tăng trưởng kinh tế thấp do ảnh hưởng bởi Covid-19.

Nhiên liệu cho ngành hàng không ảnh hưởng nghiêm trọng nhất, giảm 61% vì đóng cửa tất cả đường bay quốc tế. Trong khi đó, nhiên liệu cho xe (xăng và dầu diesel) cũng giảm ước tính khoảng 3%. Trước đại dịch, nhu cầu nhiên liệu tăng trung bình trên 5% giai đoạn 2015-2019.

Tiêu thụ nhiên liệu cho động cơ lệch về dầu diesel, sử dụng hầu hết cho xe tải nặng và xăng, sử dụng cho xe máy. Sự tắc nghẽn về hạ tầng cùng với chính sách thuế nhập khẩu và sản xuất của ngành công nghiệp ô tô ngăn cản phương tiện ô tô cá nhân phát triển.

Nhu cầu về diesel cho đường bộ tiếp tục tăng một phần do gia tăng các loại hình vận tải hành khách và vận chuyển hàng hóa nội địa cùng với việc đầu tư của nước ngoài sản xuất hàng hóa định hướng xuất khẩu.

Sản xuất công nghiệp

Các ngành công nghiệp của Việt nam chiếm 30% GDP bao gồm các lĩnh vực then chốt như xây dựng, điện tử, chế biến thực phẩm, dệt may, giày da, cao su, giấy và hóa chất. Năm 2020, sản xuất công nghiệp tăng 3.7% so trung bình hàng năm, tăng chậm hơn so với mức 9% của năm 2019.

Các hoạt động sản xuất của Việt nam dần dần chuyển sang chuỗi giá trị hơn như sản xuất điện thoại thông minh và hàng điện tử khác mang về nhiều ngoại tệ từ xuất khẩu hơn là giá trị mang lại của ngành dệt may như trước đây.

Việt nam cũng đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động có tay nghề cao vận hành các dây chuyền hiện đại trong hãng xưởng đầu tư của nước ngoài, phản ảnh một phần do nền giáo dục thiếu định hướng về dạy nghề chuyên môn. Việt nam dường như thừa cử nhân và kỹ sư nhưng lại thiếu công nhân lành nghề, đòi hỏi phải có sự tuyển dụng và huấn luyện kỹ năng công việc từ lao động trình độ thấp, hay phải huấn luyện lại từ cấp kỹ sư.

Sản xuất xe động cơ

Ngành công nghiệp ô tô đặc biệt tập trung vào sự hỗ trợ của chính quyền bởi các chính sách về công nghiệp hoá. Để thúc đẩy sản xuất nội địa, Việt nam cắt giảm thuế nhập khẩu từ các nước ASEAN về linh kiện ô tô từ năm 2018 còn 5% so với 15% trước năm 2017.

Tổng cộng 400 công ty nước ngoài/nội địa và liên doanh với hơn 100,000 công nhân đang hoạt động sản xuất trong 23 thương hiệu ô tô trong đó có cả: Toyota, Trường Hải Auto, Mazda, Honda, Ford, GM và Daimler. Việt nam sản xuất (lắp ráp) 194,000 chiếc ô tô và tải năm 2020, tăng 5,5% so năm trước.

Các thương hiệu ô tô đến từ Nhật Bản và Hàn Quốc chiếm đa số tại Việt nam. Gộp 2 thương hiệu Hyundai và Kia của Hàn Quốc chiếm đến 45% lượng xe sản xuất, trong khi, các OEMs Nhật Bản nhiều như Toyota, Mazda, Honda và Mitsubishi chiếm tổng cộng 42%.

Sản xuất nội địa với “tỷ phú” VinFast được bắt đầu từ năm 2017, được tổng cộng 8,400 xe năm 2020, chiếm 4% tổng ô tô sản xuất, và đặt mục tiêu đạt 49,000 xe cho đến năm 2024. VinFast sản xuất ô tô dựa trên nền tảng của BMW, Bosch, Itadesign, Pininfarina, Siemens, Torino Design và Zagato cũng như sự hỗ trợ của Văn phòng Thương mại và Công nghiệp CHLB Đức.

Các xe VinFast sản xuất có xu hướng “bình dân hoá hàng cao cấp” như dòng xe sedan nhỏ, cho đến SUV động cơ đốt trong với công nghệ và nền tảng của hãng BMW. Công ty cũng sản xuất xe máy điện, và có kế hoạch xuất khẩu vào năm 2022 với thị trường Hoa Kỳ, Canada và Châu Âu.

Thế nhưng khi báo cáo này được xuất bản (Tháng 12/2021) thì VinFast tuyên bố chấm dứt sản xuất ô tô có động cơ nhiên liệu hoá thạch (xăng và dầu diesel) và tập trung và mảng xe điện cho tương lai. VinFast dường như theo “xu hướng” của thế giới với say mê điên cuồng xe điện. Một phần có thể thấy chiến lược và tầm nhìn của VinFast khi muốn sử dụng tiền của nước ngoài để phục vụ cho thị trường nước ngoài thông qua ý định IPO (niêm yết lần đầu) tại Hoa kỳ với thương hiệu Việt nam, nhà máy Việt nam và có dự án sản xuất tại Hoa kỳ.

 Tầm nhìn VinFast có thể phù hợp nhưng rủi ro với xe điện khi có những dự án về xe điện ngày càng nhiều hãng phá sản. Quan trọng của xe điện là phải sở hữu các nhà máy sản xuất pin nhiên liệu và hạ tầng cũng như công nghệ sạc pin. VinFast từ bỏ tất cả để tập trung vào mảng cốt lõi khi phát triển dự án pin xe điện tại Hà Tĩnh-Việt nam. VinFast dường như muốn độc lập theo đuổi mảng ô tô điện riêng biệt ở nước ngoài để tách hẳn hệ sinh thái của công ty mẹ khởi nguồn VinGroup với nhiều mảng kinh doanh: Bất động sản, chăm sóc y tế, giáo dục và R&D…

 …còn tiếp.

Theo ESKA Singapore, 25/9/2022

 Bài viết được thực hiện bởi ESKA Singapore, dựa trên tài liệu nghiên cứu của nước ngoài. Eska Singapore cố gắng diễn giải và cung cấp thông tin một cách trung thực nhất có thể, tuy nhiên, không thể không chèn vào ý kiến/quan điểm/nhận định cá nhân ở phần in nghiên. Người đọc nên lựa chọn số liệu được trích dẫn ở bài viết và Eska Singapore không chịu trách nhiệm về các ý kiến cũng như số liệu trên.

Bài 1: Việt nam đất nước tôi yêu!

…Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi!
Rừng cọ đồi chè, đồng xanh ngào ngạt
Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát
Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca…

          (Trích Ta đi tới- Tố Hữu)

 Việt Nam, quốc hiệu chính thức (hoặc tên gọi đầy đủ) là Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là một quốc gia nằm ở cực Đông của bán đảo Đông Dương thuộc khu vực Đông Nam Á, giáp với Lào, Campuchia, Trung Quốc, biển Đông và vịnh Thái Lan.

 Vua Gia Long nhà Nguyễn chính thức sử dụng quốc hiệu “Việt Nam” từ năm 1804. Sau đó Nhà Thanh công nhận Việt Nam là quốc hiệu của Nhà Nguyễn. Đặt quốc hiệu là “Việt Nam” không nhầm với nước Nam Việt và thể hiện vị trí địa lý nằm ở phía nam Bách Việt. (Theo Wikipedia).

Tổng quan 2020

Việt nam là một trong những quốc gia hiếm hoi trên thế giới có kinh tế tăng trưởng “dương” năm 2020 với mức GDP tăng 2,9%. Điều này có được một phần từ nỗ lực của chính quyền quyết ngăn chặn sự lây lan của virus Corona hay đại dịch Covid-19 ngay giai đoạn đầu. Thêm vào đó là chính sách về tài khoá hỗ trợ kích cầu thị trường tiêu dùng nội địa một phần làm giảm thiệt hại nền kinh tế sau những đợt giãn cách xã hội ở quy mô nhỏ.

Ngân sách của nhà nước Việt nam hạn hẹp, nguồn thu chủ yếu từ đất đai và các loại thuế, trong khi đó bộ máy vận hành nặng nề của chính quyền và các tổ chức khác, nên thâm hụt ngân sách xảy ra thường xuyên trong các năm tài khoá. Sự hỗ trợ của chính quyền cho người dân/doanh nghiệp trong các trường hợp khẩn cấp như thiên tai dịch bệnh về con số có vẻ “hoành tráng” nhưng thực tế là con số nhỏ khi thực hiện. Điều này cũng dễ hiểu vì chạm vào ngân sách nhà nước thiếu hụt đó là vấn đề nan giải. Cái mấu chốt vấn đề là vận hành nhà nước trên quan điểm hiện nay khi duy trì bộ máy khổng lồ với mức 70% ngân sách chi tiêu “nuôi cán bộ” thì sự phát triển kinh tế có chăng cũng phụ thuộc vào tiền từ nước ngoài đầu tư (FDI), kiều hối, hay vay mượn, hay do nỗ lực của người dân là chính.

Mức tăng trưởng trung bình 8%/năm của phương tiện giao thông “các kiểu” trong suốt một thập kỷ qua (10 năm), với hơn 61 triệu đơn vị vào cuối năm 2020. Tuy vậy, tăng trưởng chậm trong phân khúc xe hai bánh (mô tô, xe máy) vì hạn chế di chuyển do Covid-19 và một phần do chạm ngưỡng nhu cầu khi trung bình 2 người sở hữu 1 xe máy, tính trên cả nước.

Việt nam vẫn đi theo xu hướng của thế giới cũng có tầm nhìn về giao thông với định hướng phát triển các loại phương tiện giao thông công cộng (mass transportation) và các phương tiện xanh (xe điện). Nhưng năng lực quản trị, vận hành cộng với tư duy nhiệm kỳ nên các dự án về công cộng trì hoãn nhiều năm. Điều tất yếu khi người dân tự trang bị cho mình phương tiện di chuyển, về lâu dài không thể sửa chữa được thói quen, nên các quốc sách về giao thông: cấm xe máy, đo khí thải để phân loại xe máy, và lộ trình loại bỏ hay hạn chế xe sử dụng nhiên liệu hoá thạch…bị phản đối cũng như thực hiện không khả thi.

Ngành công nghiệp dầu nhớt cũng chịu ảnh hưởng trong bối cảnh chung như vậy về mức tiêu thụ. Mặt khác là sự quản lý “chặt chẽ” về cấp phép đối với dầu nhớt thành phẩm (dầu động cơ) từ chính quyền thông qua “quy chuẩn quốc gia về dầu động cơ“ bắt buộc để lưu hành trên thị trường.

Trong tất cả cách vận hành nhà nước luôn luôn dựa trên quan điểm thượng tôn luật pháp nhưng theo đó là tạo cho người dân/doanh nghiệp sự tiện lợi trong công việc qua đó đóng góp vào ngân sách nhà nước qua các công cụ thuế má… Quy chuẩn quốc gia về hàng hoá là nền tảng để quản lý chất lượng của hàng hoá lưu thông trên thị trường bất kể sản xuất nội đia hay nhập khẩu. Việc áp dụng quy chuẩn quốc gia về dầu động cơ đốt trong là một trong những nền tảng như vậy, nhưng có vẻ quy chuẩn là hàng rào ngăn cản hàng hoá nhập khẩu vì cách áp dụng rườm rà và quan liêu của các cơ quan quản lý. Quan điểm “quản lý tất cả” không còn đúng khi kiến thức con người quản lý hạn hẹp trong khi đó sự tiến bộ về khoa học kỹ thuật của nhân loại là khổng lồ. Chính sách “tiền kiểm” thay vì “hậu kiểm” làm doanh nghiệp tốn kém về của cải, thời gian cho việc kiểm tra dầu nhớt theo quy chuẩn là vô ích…

Thị trường dầu nhớt

Trước Covid, lượng tiêu thụ dầu nhớt của Việt nam tăng trưởng “mạnh mẽ” trong suốt 2 thập kỷ với mức trung bình 5,1%/năm (CAGR) từ năm 2001 cho đến 2019, đứng vị trí thứ 3 trong khu vực Đông nam Á chỉ sau Indonesia và Thái Lan về mức tiêu thụ dầu nhớt.

Năm 2020, nhu cầu tiêu thụ dầu nhớt nội địa (ngoại trừ dầu nhớt hàng hải quốc tế) suy giảm ước lượng khoảng 3,9% với sản lượng đạt 424 kt (ngàn tấn), trong đó, phân khúc dầu nhớt giao thông/vận tải chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do chính sách ngăn chặn dịch chuyển của chính quyền.

Nhìn ở tương lai, nhu cầu dầu nhớt có lẽ tăng trưởng ở mức mục tiêu 1,6%/năm trong vòng 5 năm tiếp theo, sẽ đạt kỳ vọng 460 kt vào năm 2025, khi tăng trưởng kinh tế trung bình GDP mức 5,8%/năm và mức tăng trưởng về công nghiệp khoảng 6,8%/năm.

Chuỗi cung ứng nguyên liệu và thành phẩm

Việt nam không có nhà máy sản xuất dầu gốc, là thành phần chính trong nguyên liệu cho dầu nhớt thành phẩm. Các dự án hay nhà máy về hoá lọc dầu đang vận hành không có kế hoạch sản xuất dầu gốc.

Pha chế nội địa bao gồm cả các thương hiệu quốc tế hoàn toàn phụ thuộc vào nguyên liệu dầu gốc nhập khẩu. Năm 2020, Việt nam nhập khẩu 273 kt dầu gốc, trong đó là 86% có nguồn gốc từ Singapore và Hàn quốc.

Năng lực sản xuất nội địa về dầu nhớt của các nhà máy tại việt nam tương đương 540 kt, bao gồm 18 nhà máy tập trung ở Đồng bằng Sông Hồng (phía Bắc và đông Bắc), trong khi đó ở phía Nam tập trung quanh Tp. HCM và các tỉnh lân cận như Đồng Nai, Long An… Một số nhà máy có sản phẩm xuất khẩu sang các nước thuộc Châu á- Thái Bình Dương (APAC).

Môi trường cạnh tranh

Dung lượng thị trường dầu nhớt tăng 39% trong suốt thập kỷ qua, tỷ lệ tập trung ngành công nghiệp dầu nhớt có xu hướng tăng thấp với thị trường cạnh tranh được tính toán kỳ vọng là một trong 10 thị trường sẽ có mức tăng 52% năm 2020 và 74% vào thập kỷ trước đó (2000-2010).

Phân khúc dầu nhớt vận tải chiếm ưu thế bởi các “tay chơi” quốc tế với năm nhãn hiệu dẫn đầu bao gồm: Castrol (vận hành bởi BP-Castrol), Shell, Chevron, Idemitsu và Total (Totalenergies) chiếm 40% tổng sản lượng dầu nhớt bán trong phân khúc này.

Castrol BP Petco (liên doanh giữa BP và Petrolimex) vẫn duy trì thương hiệu dẫn đầu về thị phần mặc dù chịu áp lực cạnh tranh gay gắt của thị trường.  Năm 2020, Castrol chiếm thị phần 12% so với 24% của năm 2011. PLC ( Cty Cp thuộc Petrolimex) là thương hiệu nội địa dẫn đầu cũng đối mặt với sự bào mòn thị phần từ 14% thập kỷ trước về mức 6% vào năm 2020.

Sau nhiều năm, Eska tiếp cận nhiều báo cáo nghiên cứu thị trường dầu nhớt Việt nam, đây là báo cáo có tính chính xác nhất về số liệu thị phần của các nhãn hiệu lớn như Castrol hay PLC. Các báo cáo trước đây đều nhận định thị phần của Castrol trong khoảng từ 22-25% duy trì trong suốt thập kỷ qua, trong khi đó năng lực sản xuất của nhà máy Castrol và nhập khẩu trong khoảng 55 KT. Khi dung lượng thị trường tăng lên các nhãn hiệu lớn vẫn duy trì sản lượng hay tăng không đáng kể thì mức tăng là do các nhãn hiệu khác. Eska sẽ phân tích vấn đề này ở phần “Dầu nhớt nhập khẩu và Dầu nhớt thương hiệu nội địa”.

…còn tiếp.

Theo ESKA Singapore, 25/9/2022

Bài viết được thực hiện bởi ESKA Singapore, dựa trên tài liệu nghiên cứu của nước ngoài. Eska Singapore cố gắng diễn giải và cung cấp thông tin một cách trung thực nhất có thể, tuy nhiên, không thể không chèn vào ý kiến/quan điểm/nhận định cá nhân ở phần in nghiên. Người đọc nên lựa chọn số liệu được trích dẫn ở bài viết và Eska Singapore không chịu trách nhiệm về các ý kiến cũng như số liệu trên.

Định nghĩa: CCS – Cold Cranking Stimulator, độ nhớt “biểu kiến” của dầu động cơ ở nhiệt độ thấp khi sử dụng thiết bị mô phỏng khởi động lạnh. Còn gọi là độ nhớt động lực, đơn vị cP (centiPoise)

+ Theo phân loại độ nhớt động cơ SAE J300, dầu động cơ:

SAE 5W có CCS tối đa là 6600 cP ở -30^oC (âm 30^oC)

+ Trong khi đó: SAE 10W có CCS tối đa là 7000 cP ở -25^oC (âm 25^oC)

Tóm lại: nếu SAE 5W sẽ “lỏng- loãng” hơn SAE 10W ở cùng một điều kiện nhiệt độ, cho nên SAE 5W sẽ dễ dàng khởi động động cơ hơn SAE 10W ở điều kiện nhiệt độ bình thường và nhiệt độ thấp (lạnh).

Độ nhớt SAE chỉ để phân biệt dầu nhớt “đặc hoặc loãng”, thế nhưng nếu sử dụng phù hợp thì có vẻ “tốt hơn” cho động cơ. Dầu nhớt có độ nhớt thấp được chọn để có thể khởi động được một động cơ nguội, thậm chí ở nhiệt độ thấp với một moment khởi động và dung lượng ắc quy cố định trước.

Việc sản xuất dầu SAE 5W sẽ khó hơn SAE 10W vì vấn đề phụ gia, chi phí sản xuất cao hơn nhiều.

Một số sai lầm khi sử dụng dầu động cơ, nhất là xe ga, có độ nhớt SAE 10W.

MaxPro1 xuất xứ từ Singapore sản xuất dòng MX 7000 cho xe ga (scooter) với độ nhớt được nghiên cứu phù hợp SAE 5W-40.