Bài viết này đúng ra nên giật “tít”: “Đàn bà cũ liệu có được yêu?”. Nhưng tác giả không dám, vì như thế một số bạn đọc (nhất là bạn nữ) sẽ nghĩ rằng có ý phân biệt hay xúc phạm phụ nữ. Thật ra, “đàn bà cũ” hay “đờn ông cũ” là ý nói đến người lỡ dỡ lương duyên hay tạm gọi là “mồ côi partner”, giữa đường gãy gánh đành phải trông đợi vào sự chấp vá của ông tơ bà nguyệt, đa phần là người có tuổi! Những người như vậy vẫn còn nguyên giá trị bản thân chỉ có điều hơi “cũ” chút so với người mới. Luận chuyện đời để nói chuyện nghề, tác giả đề cập đến một loại nguyên liệu không thể thiếu trong pha chế sản xuất dầu nhớt, trước đây nhiều người nghĩ có thể “bỏ quên nó, không cần nó”, nhưng càng ngày giá trị của loại nguyên liệu này càng khẳng định: dầu gốc BS 150.

 Dầu gốc BS (Bright Stock) là loại dầu gốc Nhóm I, có độ nhớt cao, thông dụng là BS 150 có độ nhớt KV@40oC trung bình khoảng 460cSt, thường được sử dụng pha chế trong dầu động cơ. Trước đây khi pha dầu SAE 40/50 hay 20W50 kết hợp với SN/N500/600.  Sau này các hãng dầu nhớt sử dụng phụ gia để thay thế xem như vừa là tăng Chỉ số độ nhớt (Viscosity Index) vừa tăng độ nhớt động học (Kinematic Viscosity- KV). Hiện nay, BS150 được sử dụng trong pha chế Dầu Truyền động ô tô (Transmission Oil) hay Dầu Bánh răng công nghiệp, ngoài ra có một số ứng dụng khác như là dầu hóa dẻo trong ngành nhựa/cao su. BS sử dụng nhiều trong dầu động cơ hàng hải.

 Có phải dầu gốc BS không thể thay thế?

Giá dầu gốc BS đã tăng đáng kể vào đầu năm 2021, tác động đến các nhà máy pha chế dầu nhớt tìm kiếm phương án thay thế cho hiện tại và cả dài hạn đã nghiên cứu – hoặc ở trong suy nghĩ – trong suốt thập kỷ qua. Nhưng có những lựa chọn khả thi nào để thay thế loại dầu gốc thương mại này?

Một thị trường biến động

Sự sụt giảm dần của sản lượng dầu gốc BS150, API Group I đã được ghi nhận rõ ràng  trong những năm qua. Những thay đổi về tiêu chuẩn kỹ thuật nhiên liệu hàng hải vì IMO 2020 (Tổ chức Hàng hải quốc tế quy định hàm lượng lưu huỳnh tối đa trong Fuel Oil) tiếp theo là nhu cầu nhiên liệu giảm mạnh do đại dịch COVID-19 đã đẩy nhanh xu hướng đóng cửa các nhà máy Nhóm I ở châu Âu và một số nhà máy ở khu vực khác sản xuất giảm đáng kể. Tuy nhiên, theo tạp chí Lubes’n’Greases, tác giả Garielle Wheeler, nhu cầu và nguồn cung vẫn gần như cân bằng trong năm 2020.

Sau đó, với hiện tượng cực đoan của thời tiết, chủ yếu là các cơn bão ảnh hưởng đến nhà máy lọc dầu. Đồng thời chu kỳ bảo dưỡng kéo dài của nhiều nhà máy và nhu cầu tăng cao tại thị trường Hoa kỳ dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung cho tất cả các loại dầu gốc Nhóm I.

Các ảnh hưởng đã được ghi nhận trên toàn cầu. Tại Hoa Kỳ, “BS 150 đã tăng giá đều đặn từ 5,54 đến 5,96 cent mỗi gallon vào ngày 10 tháng 2 năm 2021, lên mức cao lịch sử từ 7,49 đến 7,76 cent mỗi gallon vào ngày 8 tháng 9 năm 2021”, Wheeler nói. Trong khi đó tại châu Âu, Ray Masson, giám đốc Pumacrown Ltd. có trụ sở tại London, báo cáo rằng giá BS150 đã tăng từ khoảng 700 USD/tấn vào đầu năm 2020 lên 2.250 USD vào giữa năm 2021. Tại Châu Á, mức tăng nhẹ hơn nhưng cũng chạm 2,100 USD vào trung tuần tháng 6/2021.

Giá hiện nay đã giảm nhưng vẫn tăng gấp đôi so với tháng 2/2020. Tuy nhiên, đằng sau mức giá đó, phí bảo hiểm của BS 150 hay các loại dầu gốc có độ nhớt cao vẫn ở mức cao

Vẫn còn rất nhiều lựa chọn khác.

Văn hào Mark Twain đã từng nói rằng tin đồn về cái chết của ông đã bị thổi phồng quá đáng, hay cường điệu (the report of my death was an exaggeration). Thông cáo báo chí cũng vậy, nó không hoàn toàn chính xác nhưng cũng mang một phần nào đó sự thật, phản ánh được bản chất gần giống với tình huống về các báo cáo của dầu gốc BS. Trong khi Nhóm I nói chung và BS 150 đã giảm trong nhiều thập kỷ, nhu cầu cũng giảm gần như song song. Việc chuyển sang pha chế sử dụng dầu gốc có độ nhớt tổng thể thấp hơn đã làm giảm nhu cầu đáng kể. Nhưng BS 150 vẫn không chết!

Mặc dù thị trường suy giảm, một số “tay chơi” đã đầu tư vào các nhà máy hiện tại của họ để lấp những khoảng trống rút ra khỏi thị trường. Ergon (Hoa kỳ), năm 2016 và Luberef (Nga) vào năm 2018 mở rộng nhà máy để tăng công suất cho dầu gốc BS. Nhật bản là nơi sản xuất nhiều nhất dầu gốc Nhóm I trong đó có BS. CPC- Đài loan đóng cửa nhà máy dầu gốc Nhóm I vì vấn đề ô nhiễm, trong khi đó, Thái Lan và Singapore sau giai đoạn cân nhắc thiệt hơn vẫn duy trì loại dầu gốc này trong kế hoạch. Sự thiếu hụt BS và dầu gốc Nhóm I trong nửa đầu năm 2021, buộc ExxonMobil gấp rút tái khởi động lại nhà máy tại Singapore vốn đã ngưng sản xuất vào tháng 6/2020.

Đôi khi có vẻ như mọi chất lỏng (phi Newton) có độ nhớt cao đều được quảng bá như là giải pháp cho sự thay thế BS. Một số là dầu gốc, trong khi một số khác được dự định sẽ được sử dụng ở tỷ lệ thấp như là phụ gia. Các nhà kinh doanh/kỹ thuật dày dạn đã dày công viết nhiều báo cáo phân tích sự thay đổi “mỹ miều” của mình. Như có thể kể đến:  Polybutenes trọng lượng phân tử thấp hay Ester có độ nhớt cao, nhưng cũng có nhiều lựa chọn khác.

Loại dầu gốc mới?

Ngay trước khi đại dịch xảy ra trên thế giới, cả Shell và ExxonMobil đã trình bày các loại dầu gốc nặng mới có thể là sự thay thế cho BS trong tương lai.

Trong khi Shell úp mở một sản phẩm được nghiên cứu (R&D) ở giai đoạn có thể phát triển kinh doanh.

ExxonMobil đã bắt tay vào việc mở rộng tại Singapore, dự kiến vào năm 2023, theo trang web của công ty. Kế hoạch sẽ có một loại dầu gốc API Nhóm II độ nhớt cao cho thị trường. ExxonMobil cam kết việc hoàn thành dự án mở rộng tại nhà máy sẽ giúp đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các loại dầu nhớt/dầu gốc cao cấp cũng như phục vụ cho phân khúc nhiên liệu sạch.

Dầu gốc Naphthenic có độ nhớt cao cũng là một lựa chọn thay thế. Tập đoàn Nynas của Thụy Điển lâu nay đã giới thiệu sự thay thế này, vì dầu gốc Napthenic là lợi thế của họ. Nynas định hướng sản xuất Bitum (nhựa đường) và dầu gốc napthenic nên Nynas không bị ảnh hưởng đáng kể bởi ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng nhiên liệu giao thông do đại dịch gây ra.

Dầu gốc Naphthenic có chỉ số sô độ nhớt thấp, do đó, Nynas đã sử dụng hỗn hợp naphthenics với API Group II hoặc dầu gốc Nhóm III, cho các kết quả tương tự như các BS truyền thống, cũng như độ nhớt tương tự. Tuy nhiên, cấu trúc phân tử không đồng đều là một yếu điểm trong pha chế dầu nhớt. Có vẻ hướng thuyết phục hơn khi Nynas tập trung vào phân khúc công nghiệp khi nhiệt độ dầu nhớt sử dụng không cao như trong dầu động cơ, khả năng VI- Chỉ số độ nhớt ảnh hưởng không nhiều.

Một điểm yếu khác của naphthenics là tính ổn định oxy hóa và nhiệt.

Sử dụng phụ gia

Gần đây, một số thành phần có độ nhớt cao đã được đưa ra thị trường bằng quảng cáo có thể thay thế dầu gốc BS150 ở mức sử dụng tỷ lệ như chất phụ gia. Croda đã đưa một loại Ester-phức có tên Priolube 3997 ra thị trường vài năm trước. Ester được bán trên thị trường như một sự thay thế cho BS vì ester có dãy độ nhớt rất rộng. Các sản phẩm mới khác được quảng bá là lựa chọn thay thế BS được áp dụng trong phân khúc dầu có nguồn gốc sinh học và phân hủy sinh học, bao gồm Estolides của Biosynthetic Technologies và dầu thực vật sử lý bởi plasma của Green Frix.

Tuy nhiên, cũng có những người vẫn muốn sử dụng BS như là lựa chọn đầu tiên cho sự ổn định dường như thành truyền thuyết trong giới pha chế dầu nhớt đối với dầu gốc BS, đó là tính tin cậy. Trong khi việc đóng cửa nhà máy Nhóm I sẽ tiếp tục, nhưng các nhà máy có sản phẩm BS vẫn sẽ tồn tại mãi theo thời gian vì khó có thể thay thế một truyền thống được xây dựng từ lịch sử vinh quang.

Thay lời kết

Dân cố cựu hay nhận xét rằng có những sản phẩm đã trở thành huyền thoại mấy mươi năm nay, mặc dù, sản phẩm đó có thể lạc hậu về API như Shell Rimula R1, hay Essolube HD50,….cũng có thể là BP Longlife HD40/50 hay PLC Komat,..v.v Vì tính ổn định độ nhớt. các sản phẩm này đều được pha chế có sử dụng BS150 trong công thức kết hợp với dầu gốc SN500/600…Và gần như không sử dụng đến phụ gia tăng Chỉ số độ nhớt (VI). Người xưa quan điểm rất đúng:” Dầu nhớt tốt là do dầu gốc tốt, chứ không phải là do quyết định hoàn toàn vào phụ gia”.

“Đám trẻ” ngày nay pha chế có thể nói là “bất chấp”, sử dụng lạm dụng phụ gia, ít tìm hiểu bản chất của dầu nhớt, sự tương thích khi trộn lẫn các loại dầu gốc và phụ gia với nhau. Nhưng thôi! Chuyện đời, cũng vì miếng cơm manh áo!

“Đờn ông cũ hay đàn bà cũ” nếu mà bỏ thì tiếc lắm đa!!!

Lại đêm Hallowen ma mị!31.10.2021

Eska Singapore.

Bài viết sử dụng tư liệu của trang Lubes’n’Grease

Bài học: Na Uy là đất diễn của xe điện Trung Quốc

Hơn một chục nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang hoặc sẽ sớm xuất khẩu xe điện (EV) sang châu Âu và Mỹ, và hầu hết xem quốc gia Bắc Âu này là một thị trường thuyết phục quan trọng.

Kjell Emil Kallestad, người vận hành máy móc 67 tuổi ở Straume, Na Uy chưa từng tưởng tượng mình lái chiếc xe điện. Nhưng khi đối tác trao đổi chiếc SUV diesel của ông bằng một chiếc crossover chạy bằng pin vào năm ngoái, Kallestad đã đồng ý. Theo một nghĩa nào đó, sở thích của cư dân của ngôi làng trên đảo nhỏ bé này không có gì khác thường so với trong nước, nơi EV đã bắt kịp nhanh hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Nhưng điều bất thường là hai mẫu xe, MG ZS và Xpeng G3, đến từ đâu: Cả hai đều được sản xuất tại Trung Quốc.

 “Nói rằng ‘Made in China’ tất tần tật“, Kjersti Midttveit, đối tác của Kallestad nói. “Tôi không sợ điều đó chút nào.”

The MG ZS, manufactured in Zhengzhou, Henan province. $35,300

SOURCE: SAIC MOTOR

Hơn một chục nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang hoặc sẽ sớm xuất khẩu các mẫu xe điện sang châu Âu và Mỹ, và hầu hết đang sử dụng Na Uy là một nơi để chứng tỏ. Các công ty bao gồm BYD, Nio, Xpeng và nhà sản xuất ô tô lớn nhất Trung Quốc, SAIC, đều đã đưa các mẫu xe điện trình diện tại quốc gia truyền thống khai thác dầu mỏ và khí đốt lớn nhất Tây Âu.

Những gì đang diễn ra ở Na Uy là một thử nghiệm của các công ty khi cạnh tranh ngày càng tăng ở trong nước, buộc phải tìm thị trường mới. Cho đến nay, doanh số bán hàng ở Na Uy tương đối thấp. Nhưng mục tiêu các nhà sản xuất ô tô đang theo đuổi nhiều hơn chỉ số lượng. Họ đang tìm cách tích lũy kinh nghiệm về những gì cần thiết để thành công ở thị trường nước ngoài.

“Chúng tôi đã có một luận điểm lâu dài rằng Trung Quốc dùng xe chạy bằng pin làm phương tiện từ vị trí trung bình để trở thành một người chơi mạnh mẽ đáng kể trong ngành”, Joe Spak, một nhà phân tích ô tô Mỹ tại RBC Capital Markets, đã viết trong một báo cáo vào đầu năm nay. “Vì vậy, điều này sẽ theo chiều hướng: đầu tiên là Na Uy, sau đó là châu Âu, sau đó…”

Một gói ưu đãi đáng kể được tung ra bắt đầu từ đầu những năm 1990 đã đưa Na Uy trở thành quốc gia đầu tiên loại bỏ dần việc bán xe động cơ đốt trong. Thuế bán hàng đối với EV là bằng 0, trong khi phí vận chuyển chúng qua phà, đỗ xe ở các bãi đất công cộng và lái xe trên đường thu phí đều được giảm giá ít nhất 50% so với những chiếc xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch.

Các yếu tố thúc đẩy Ô tô điện ở Na-uy

Trong khi quốc hội Na Uy đã đặt ra một mục tiêu không ràng buộc cho doanh số bán xe mới sẽ hoàn toàn bằng xe có động cơ không phát thải vào năm 2025, tạp chí Motor của Liên đoàn ô tô Na Uy gần đây đã chỉ  xu hướng sô liệu bán xe xăng và diesel cho thấy điều này có thể đạt được ngay sau tháng 4 năm 2022. Trong số 17.992 xe mới được đăng ký tại Na Uy vào tháng 9, 13.946, tương đương 78%, là xe không phát thải – một kỷ lục.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc lần đầu tiên nuôi tham vọng bán ô tô ở châu Âu vào đầu những năm 2000, với các công ty như Geely Automobile Holdings, Great Wall Motor và Chery Automobile tìm cách xuất khẩu nhưng phần lớn không thành công. Geely là một ngoại lệ, do công ty mẹ mua lại Volvo Cars từ Ford Motor Co. vào năm 2010. “Lần cuối cùng Trung Quốc cố gắng bán xe ở châu Âu, nhiều, nhiều năm trước, nó là một trải nghiệm rất tồi tệ“, Christina Bu, tổng thư ký Hiệp hội Xe điện Na Uy cho biết. “Bây giờ, họ đã thực sự làm tốt công việc.”

Per Roar Johansen, sống ở Uthaug ở miền Trung, Na Uy, đã có một chiếc xe động cơ đốt trong, từ khi anh ta có bằng lái xe cho đến tháng 3 năm ngoái, khi anh ta mua một chiếc MG do SAIC Motor Corp sản xuất. Đầu bếp 32 tuổi này từng chi khoảng 3.000 kroner Na Uy (350 USD) mỗi tháng cho dầu diesel; Bây giờ chi phí lái xe của anh ta đã giảm xuống còn 500 kroner. Phiên bản hàng đầu của chiếc crossover ZS mà anh mua có giá khoảng 280.000 kroner, chỉ bằng 60% giá của một chiếc crossover Kia Niro do Hàn Quốc chế tạo, với nhiều không gian cabin hơn và mui xe toàn cảnh. “Tôi rất hài lòng,” ông nói. “Không còn nghi ngờ gì nữa trong tâm trí tôi: Lần sau tôi cũng sẽ đi mua một chiếc xe điện.”

MG ZS là chiếc xe điện đầu tiên của Trung Quốc xuất hiện trên thị trường vào năm ngoái. Kể từ đó, Bu nói, số lượng EV Trung Quốc “đã bùng nổ”.

“Có rất nhiều sự quan tâm trong việc học hỏi, và họ nghĩ rằng phải đủ thông minh để kiểm tra trong một thị trường đã được thiết lập,” cô nói. “Ở đây, họ phải trấn áp hai vấn đề hoài nghi cùng một lúc: cho dù đó là sự hoài nghi đối với một chiếc xe Trung Quốc hay sự hoài nghi đối với một chiếc xe điện.”

Trong số những chiếc nhanh chóng xuất hiện tiếp theo có Xpeng Inc., công ty đã giao những chiếc SUV điện G3 đầu tiên cho Na Uy vào tháng 12. Chủ tịch của Xpeng, Brian Gu, đã rời khỏi một vị trí ở ngân hàng đầu tư hàng đầu tại JPMorgan Chase &Co. vào năm 2018 để giúp dẫn dắt nhà sản xuất ô tô ra mắt trên thị trường chứng khoán New York vào tháng 8 năm 2020. Cổ phiếu đã tăng hơn gấp đôi kể từ đó. “Bạn phải là người quốc tế nếu bạn muốn trở thành một nhà lãnh đạo thực sự trong ngành, và không có lý do nào để bỏ qua thị trường châu Âu khổng lồ”, Gu nói. “Đó là một nơi mà chúng ta phải chiến đấu.”

Nio Inc., gần như đã ngừng hoạt động trước khi chính quyền thành phố Trung Quốc giải cứu vào đầu năm ngoái, đã trở lại hoành tráng với sự trợ giúp của những chiếc SUV điện đã cạnh tranh trực diện với Model Y của Tesla Inc. tại Trung Quốc. Vào ngày 30 tháng 9, công ty bắt đầu bán mẫu ES8 chạy hoàn toàn bằng điện và mở một Nio House – cả trung tâm bán hàng và câu lạc bộ cho những người hâm mộ thương hiệu – tại Karl Johans Gate, con phố diễu hành chính cực kỳ đắt đỏ của Oslo, giữa Cung điện Hoàng gia Na Uy và quốc hội quốc gia. Không có phòng trưng bày xe hơi điển hình, không gian bao gồm lò sưởi, thư viện và trưng bày quà tặng từ chủ sở hữu Nio ở Trung Quốc. “Ở đây, chúng ta sẽ thấy những bài học trãi nghiệm và chúng ta sẽ điều chỉnh các quy trình Nio và dịch vụ Nio sang các nước châu Âu khác trong tương lai”, Marius Hayler, tổng giám đốc điều hành tại Na Uy của công ty cho biết.

Người sáng lập, William Li cho biết ông muốn mở rộng mô hình Đức, vào cuối năm 2022.

The Nio ES8, manufactured in Hefei, Tỉnh An Huy. $71,600

PHOTOGRAPHER: ODIN JAEGER/BLOOMBERG

BYD Co., công ty đã thu hút Berkshire Hathaway Inc. của Warren Buffett vào năm 2008, có kế hoạch xuất khẩu khoảng 1.500 chiếc Tang SUV điện sang Na Uy trong năm nay. Công ty đang xem xét đưa một phiên bản nhỏ hơn của mô hình này vào thị trường Na Uy cùng với một hoặc hai phiên bản khác vào đầu năm 2023, Isbrand Ho, người đứng đầu bộ phận kinh doanh tại châu Âu của BYD cho biết. BYD đã học được rằng các tính năng mà nó cung cấp tại Trung Quốc với đa số khách hàng tương đối trẻ hơn không hoàn toàn phù hợp với khách hàng ở Na Uy. “Chúng tôi cung cấp, ví dụ, công nghệ như karaoke trong xe,” Ho nói. “Bạn có thể tưởng tượng một quý ông châu Âu 45 tuổi lái chiếc SUV Tang của mình ở Oslo, giơ micro lên và hát không? Tôi không thể tưởng tượng được điều đó”.

Sự quan tâm mạnh mẽ đến xe BYD đã khuyến khích công ty xem xét các cơ hội ngoài Na Uy, nơi – giống như hầu hết lục địa châu Âu – những chiếc xe được lái ở phía bên phải của con đường. Công ty có kế hoạch bắt đầu cung cấp các phiên bản giao thông bên trái của xe. Ho nói: “Tôi đoán tôi không cần phải nói cho bạn biết tôi đang xem xét quốc gia nào.”

Thay lời kết của Eska:

Câu chuyện trên tại Na-uy, cũng giống như hầu hết các quốc gia trên thế giới. Ban đầu công nghiệp ô tô Trung Quốc có thể gây thất vọng về chất lượng vì họ định hướng vào phân khúc giá rẻ, sau đó, họ học ra rằng muốn tồn tại thì phải có chất lượng, nên cả công nghệ xe ô tô và xe điện chất lượng càng ngày càng được nâng cao và được sự kiêng nể của các nước Âu –Mỹ. Ngay cả Tesla Inc. cũng đầu tư nhà máy xe ô tô điện tại Trung Quốc. Hiện nay, Trung Quốc sản xuất 70% pin xe điện cả trên toàn cầu, (Theo Bloomberg). Đối với xe điện, pin là yếu tố quyết định chất lượng xe điện.

Cố Tiến sĩ Alan Phan đã từng nói, Việt nam là thị trường phản ánh thị trường Trung Quốc cả về mọi mặt từ thói quen cho đến cả thượng tầng như cách xây dựng chính sách. Xe điện đang là xu hướng của ô tô tại Trung Quốc.

Sự quan ngại về hàng hóa như ô tô điện của Trung Quốc không những mất đi mà sau này, ô tô điện (EV) Trung Quốc sẽ áp đảo thị trường ô tô điện Việt Nam!

Liệu Vinfast có “đấu” lại chăng? Và ai sẽ nhanh chân đây?

TheoBloomberg
Eska Singapore lược dịch.

                                      “Ghe chiếu Cà Mau đã cắm sào trên bờ kênh Ngã Bảy,

                                    Sao cô gái năm xưa chẳng thấy ra ….chào” (Út Trà Ôn)

Chuyện của Thy!

Thy là người con gái đất Tây Đô, làm việc tại Bình Dương. Kẹt lại ở Bình Dương do dịch bệnh!

Lấy cái tựa đề “Người Tây Đô” vì con gái Cần Thơ đẹp, như có phim “ Người đẹp Tây Đô”! Khi nói chuyện về miền Tây hay đồng bằng sông Cửu long (ĐBSCL) thì thường lấy Cần Thơ làm đại diện. Cũng có thể sai, nhưng đối với người dân ở vùng đồng bằng này khi nói: “lên Cần thơ” hay “xuống Cần thơ” thì đó như là được đi thành phố lớn; giống như cậu học trò ở tỉnh ngơ ngác lên thành học trong các tác phẩm văn chương của nhà văn nam bộ Hồ Biểu Chánh…

Tp HCM và các tỉnh phụ cận Bình Dương, Long An, Tây Ninh, BR-VT được gọi chung là vùng Đông Nam Bộ. Là vùng có kinh tế phát triển nhất Việt Nam, dân số đông và dẫn đầu cả nước về xuất khẩu, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), GDP, cũng như nhiều yếu tố kinh tế – xã hội khác.

Năm 2019, Đông Nam Bộ là vùng địa phương đóng góp 40% ngân sách và 45% GDP, 50% giá trị sản xuất công nghiệp của cả nước.

Trong làn sóng lần thứ 4 của Coronavirus, khu vực Đông Nam Bộ chịu tổn thất nặng nề nhất với kinh tế, con người và cả hệ lụy các vấn đề xã hội. Trong đó là ảnh hưởng nặng nề về nhân lực lao động trong và sau thời kỳ “giãn cách/phong tỏa”. Dịch bệnh đã khiến toàn bộ vùng trọng điểm này tê liệt hoàn toàn, gây nên tình cảnh bấp bênh cuộc sống của người lao động, mà nổi trội nhất, chiếm phần lớn là lực lượng lao động nhập cư đến từ vùng ĐBSCL.

 “Dân số của 13 tỉnh khu vực đồng bằng sông Cửu Long gần như không thay đổi trong 10 năm qua. Tốc độ tăng trưởng dân số là 0%. Trong khi đó, hơn 1 triệu dân rời đồng bằng lên TPHCM và các tỉnh Đông Nam Bộ sinh sống. Con số này bằng cuộc di dân của 1 tỉnh”, ông Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright, cho hay. Điều đó cho thấy khu vực đồng bằng sông Cửu Long “đất không còn lành, chim không đậu”, kém phát triển, cơ hội việc làm ít nên chuyện người dân bỏ xứ ra đi là xu thế tất yếu. Ông Vũ Thành Tự Anh cũng cho rằng, một vấn đề đáng báo động nữa của vùng sông nước miền Tây chính là tỷ lệ bỏ học nhiều dẫn đến chất lượng nguồn lao động không cao. Nguyên nhân của việc bỏ học không phải vì lười mà vì có đi học cũng không có việc làm khi ra trường.! Đó là chuyện cách đây 1 năm, 2020!

 Ngày 15-7, Thy đi xe máy về quê.! Không được!

Số người đi xe máy về quê từ vùng Đông Nam Bộ trước, trong và sau giai đoạn giãn cách chưa có sự thống kê chính xác. Nhưng nhìn vào số liệu người dân đăng ký theo kênh “chính thống” của một số địa phương như: Thừa Thiên Huế 10,000 người, Phú Yên 15,000 người, hơn 18,500 công dân Nghệ An đăng ký qua wesite dangkyveque.nghean.org.vn…v.v Cho thấy một lực lượng lao động từ bỏ công việc để trở về quê hương rất lớn!

Sau giai đoạn “bình thường mới, 1.10” tại Sài Gòn và Bình Dương, Đồng Nai, Long An…Người dân, người lao động lại tiếp tục ùn ùn đi xe máy về Tây Nguyên, miền Trung, miền Tây…trong các ngày vừa qua.

Các lãnh đạo địa phương kêu gọi ngưng tiếp nhận nhưng có vẻ tình hình không khả quan! Sài Gòn và Đông Nam bộ, chính quyền kêu gọi người dân hay người lao động ở lại làm việc, được chủng ngừa vaccine nhưng người lao động tha hương có quan tâm?

Trong “biến cố” cách xử lý khủng hoảng bộc lộ nhiều lúng túng thiếu sót. Cho thấy năng lực quản lý thật sự của từng địa phương. Nổi trội hơn hết là tính quản lý cục bộ của địa phương, mỗi nơi mỗi kiểu, không có sự trao đổi liên kết vùng gây nên sự đứt gãy chuỗi cung ứng từ nguyên vật liệu sản xuất cho đến lương thực thực phẩm đáp ứng nhu cầu cơ bản của người dân. Nếu như những ngày đầu, chính quyền biết nhìn xa trông rộng thì có thể thấy sẽ có hiện tượng di dân ngược lại từ các khu đô thị lớn hay các vùng trọng điểm kinh tế tập trung đông dân cư, nhất là đối với người lao động nhập cư. Vậy cho nên, sau khi đứt gãy chuỗi cung ứng thì hiện nay vấn đề lớn hơn và trả nhiều chi phí hơn để khôi phục kinh tế là xây dựng lại chuỗi cung ứng về “lực lượng lao động”. Con người, lực lượng lao động trong hoàn cảnh kinh tế kiệt quệ vì không thể sản xuất kinh doanh trong hơn 4 tháng qua là quan trọng nhất. Các mô hình chuyển đổi sẽ diễn ra trong tương lai để thích ứng, nhưng cần thời gian. Cái trước mắt là cần có lao động thì nhà máy, hãng xưởng mới hoạt động được, từ đó kéo theo các ngành dịch vụ và tiêu dùng khác. Kinh tế hồi phục cũng từ đó…

Dường như thời gian 4 tháng vừa qua, tất cả mọi người đều bị sang chấn tâm lý vì dịch bệnh và những phiền toái liên quan. Đó là không biết mình có bị bệnh hay không, mà chắc chắn tỷ lệ cao là người lao động thuê phòng trọ hay ở nhà trọ mắc bệnh. Các biện pháp chống dịch của chính quyền một cách cứng rắn bắt buộc mọi người đối diện với chính bản thân mình trong bốn bức tường ngày này qua tháng nọ. Đó là cái ăn và các nhu cầu cơ bản nhất của cuộc sống thường nhật bị ngăn chặn. Chưa bao giờ người dân “bị đói” nhưng hơn cả cái đói đó là sự bức bí về tinh thần khi đối diện giữa lằn ranh “sống-chết” trong tâm trí, dường như ai cũng nghĩ rằng mình có thể “ra đi” một cách dễ dàng vì coronavirus.

Sự phản kháng trỗi dậy khi chính quyền đặt người dân vào vị trí phân minh hoặc tuân theo hoặc không tuân theo thì bị phạt, bị xem là phạm lỗi hay phạm tội. Cuộc sống của người lao động vốn dĩ đã khó khăn khi nguồn thu nhập từ công việc đã bị ảnh hưởng, nay chỉ cần đụng chạm đến túi tiền ít ỏi còn lại thì tất nhiên họ sẽ phản kháng bằng cách này hay cách khác.

Ngày 25-7, Thy bị dương tính, đưa đi cách ly tại BV Dã chiến số 1, Hòa Phú, TP Thủ Dầu Một. Con gởi phòng trọ kế bên giữ giùm!

Sau “biến cố” người trong cuộc muốn gì? Đó là quê hương, nhưng nói quê hương thì bao hàm cả phạm trù có giềng mối rộng lớn, họ chỉ muốn đoàn tụ như trở về nhà. Việc đầu tiên trong suy nghĩ của người tha hương đó làm làm “dịu lòng mình lại” sau tất cả những bực tức của cuộc sống trong thời gian tương đối dài. Biến cố cũng làm lòng con người chất chứa nhiều ưu tư khi tiền không còn, người thân xa cách lâu ngày.  Khi ra đi lập nghiệp còn có vợ có chồng, có anh có em, nhưng ngày trở về thì có thể thiếu người này người kia vì đã nằm xuống…Trong hoàn cảnh như vậy, họ chỉ cần về đến “nhà” của mình. Đó có thể là mái tranh vách đất đơn sơ, nhưng đó là nới có thể lưu giữ nhiều nhất những ký ức tươi đẹp khi còn sống với tía, với má, với chồng với vợ, với anh với em…Họ chỉ muốn ngồi nơi “hàng ba” hay một góc nhà mình để chiêm nghiệm lại tất cả quãng thời gian có tươi đẹp có khó khăn trong tháng ngày tha hương!

Ngày 20-8, thêm một lần Thy cố thông chốt. Không được! Vừa hết bệnh, vừa hết tiền! Mượn nợ thêm lần nữa.

Trong thâm tâm ai cũng biết đó là “quê hương” nhưng họ chỉ cần “dzìa quê” là nơi có thể che chở với bao tình làng nghĩa xóm xung quanh, mặc dù họ biết rằng rồi ngày mai có thể phải đi “mượn nợ” để trang trãi cuộc sống tiếp theo, nhưng đối với họ cuộc sống vốn dĩ đơn giản như cây lúa nước, lúa má vươn lên theo con nước lũ từ thượng nguồn ngập trắng đồng trong một đêm… Cái vui của họ là sống trong không gian khoáng đạt của trời đất, của nhưng đêm trăng ngập lối hay trong cả cái dài mênh mang của tiếng “khà” khi cạn chung rượu gạo của bằng hữu. Quê hương với họ chỉ đơn giản vậy thôi!

Người miền Tây! Cuộc đời có lam lũ thật, nhưng giống như cái vùng miền đầy sản vật thiên nhiên ban tặng, tính tình hào sảng phóng khoáng, khó khăn đùm bọc lẫn nhau dù không biết nói lời ngon tiếng ngọt hay câu chữ bóng bẩy của văn chương. Nhưng trong lòng họ lúc nào cũng có thấp có cao, có tình có nghĩa và trọng triết lý dân giã như Lục Vân Tiên giữa đường “gặp chiện” phải ra tay giúp thì giúp. Lời nói có lộn xộn chuyện nọ “xọ” qua chuyện kia nhưng xâu kết lại chuỗi câu chuyện thì đó là lớp lang của tình cảm có thể “sến” đầy nước mắt, lúc ngang tàng tứ chiến lúc bông đùa tếu táo mà thành cả một chương “nhân tình thế thái” trong quyển sách hiện thực sống động.

Đêm 1.10, Thy được thông chốt Vĩnh Bình ( Sài Gòn-Bình Dương), nhưng kẹt lại tại chốt Tân Trụ (Sài Gòn-Long An)

Chiều 2.10, Thy thông chốt Tân Trụ, nhưng kẹt lại chốt cầu Cần Thơ.Khuya!

Trưa 3.10, Thy về đến nhà tại TX Ngã Bảy, Hậu Giang.

Kết thúc hành trình quyết tâm về quê hơn 4 tháng. Hiện Thy cách ly tại nhà vì có giấy xuất viện từng là F0. Sau 8 năm “Đi Bình Dương” Thy trở về nhà với món nợ gần 10 triệu và đứa con trai 4 tuổi!

“Đi Bình Dương” trước đây là câu cửa miệng của người miền Tây để hàm ý chỉ những người làm ăn thất bát hay trốn nợ rồi lên Bình Dương làm thuê trong những hãng xưởng với công việc đơn giản. Đi Bình Dương cũng là câu nói ám chỉ những người con tha hương lâu ngày, gọi nôn na là đi làm ăn xa.

Nhưng người miền Tây có đặc tính “không giận dai”. Dù địa phương nơi họ tới làm việc hay trở về nhà điều có những quyết sách không thuận lòng họ. Họ uất ức đó, nhiều khi giải thích không được, nói lý do cục mịch “tui muốn dzìa quê”, đơn giản. Có cảm giác như họ hiểu được Hiến pháp của nước nhà quy định “được tự do sinh sống và đi lại trên toàn lãnh thổ Việt Nam”, dù có thể nguy hiểm.

Theo ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc VCCI Cần Thơ cho biết, trong đợt dịch COVID-19 lần thứ 4, chỉ trong 3 tháng đã có 10.000 doanh nghiệp ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long rời khỏi thị trường. Cụ thể chỉ trong tháng 6, 7, 8/2021, đã có gần 90% doanh nghiệp trên địa bàn tạm ngưng hoạt động; doanh thu quý II/2021 giảm chỉ còn từ 40-50%; đặc biệt, hơn 10.000 doanh nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long đã rời khỏi thị trường, trong khi tỷ lệ này trong 6 tháng đầu năm 2021 là hơn 6.000 doanh nghiệp.

Vùng ĐBSCL đã khó khăn vì bệnh dịch, công ăn việc làm thiếu hụt, kinh tế sẽ khó khăn.

Nhưng, có thể đây là lúc làm cho lòng người “dịu” xuống bao biến cố vừa qua. Với tính tình của người miền Tây thì vài tháng yên lành họ sẽ tiếp tục:” Đi Bình Dương” tiếp! Sợ giề?- Thy nói.

Ngày 4-10, Sài Gòn bình thường mới!

Theo ESKA

Bài viết có sử dụng tư liệu và số liệu từ internet.