Dầu nhớt động cơ là phân khúc quan trọng trong ngành công nghiệp dầu nhớt ở Việt Nam. Dầu nhớt động cơ chiếm 78% lượng tiêu thụ trong 425 KT dầu nhớt tiêu thụ năm 2020, theo IHSMarkit. Dầu nhớt động cơ gồm những phân khúc: HDEO ( xe tải nặng), PCMO (vận tải nhẹ và ô tô), MCO ( xe máy và mô tô).

Phân khúc dầu nhớt xe vận tải nặng ( Heavy Duty Diesel Engine Oil): Khuynh hướng

Sự bùng phát đại dịch và hậu quả đã đẩy các nền kinh tế toàn cầu vào bất ổn…  Trong ngành công nghiệp dầu nhớt đặc biệt khó khăn với tất cả phân khúc. Dầu nhớt động cơ sụt giảm sản lượng, thị trường chuyển trọng tâm trở lại những mục tiêu cơ bản. Ngành khoa học bôi trơn được đề cao: nghiên cứu sản phẩm hiệu suất cao với kỹ thuật khắc khe.

HDEO (dầu nhớt xe vận tải nặng) được chế tạo để bảo vệ động cơ diesel. Trong một loạt các ứng dụng động cơ on-road và off-road (máy móc cơ giới). Dầu nhớt xe vận tải, động cơ phải chịu điều kiện khắc nghiệt nhất mà không giới hạn hiệu suất, tính bền bỉ.

Các yêu cầu về chống ô xy hoá 

Với các phương tiện hoạt động liên tục, động cơ nóng hơn và kéo dài hơn so với trước đây. Nên việc cải thiện hiệu quả, giảm thiểu thời gian chết là điều bắt buộc đối với nhà khai thác. Do đó, việc lựa chọn đúng chất bôi trơn để có khả năng kiểm soát oxy hóa. Đồng thời bảo vệ chống mài mòn tối đa  là điều quan trọng nhất.

Thật vậy, khách hàng đang yêu cầu dầu nhớt xe vận tải với khoảng thời gian thay dầu (ODI) kéo dài. Cũng như mức hiệu suất cao hơn để bảo vệ động cơ tốt hơn. Để có thể kéo dài thời gian thay dầu lên đến 40 ngàn hay 80 ngàn km như một số khuyến nghị của OEMs (nhà chế tạo động cơ) thì dầu nhớt phải kiểm soát được quá trình oxy hoá.

Các tiên đề về chống mài mòn

Bảo vệ mài mòn là chìa khóa. Người dùng cuối mua xe tải muốn tuổi thọ và độ tin cậy từ xe. Họ muốn dầu nhớt xe vận tải sử dụng thực hiện theo các yêu cầu được chỉ định bởi các OEM. Các bảo hành phải được cam kết cũng như động cơ của họ. Nhưng hiện nay rất ít OEMs đưa ra các khuyến nghị về ODI tại một số thị trường. Vần đề liên quan đến thói quen lái xe, đường xá, và cả chất lượng nhiên liệu. Thêm vào đó, các trạm bảo dưỡng luôn mong muốn khách hàng chi tiêu càng nhiều cho việc thay dầu nhớt và một số phụ trợ đi kèm để tăng lợi nhuận.

Được thúc đẩy bởi áp lực môi trường và luật, phân khúc HDEO đã chứng kiến sự thúc đẩy đối với API CK-4, cũng như API FA-4 và các loại dầu có độ nhớt thấp hơn.  Đáng chú ý là sự thay đổi từ 15W- 40 sang 10W-30 và, trong một số trường hợp, 5W-30.

Các OEM đã phải thay đổi phần cứng trong thập kỷ qua, rất nhiều thay đổi bộ lọc khí thải. Thiết bị sau xử lý đang giúp làm sạch khí thải hơn. Một trong những cách ngành dầu nhớt giúp đỡ OEMs từ quan điểm bôi trơn là độ nhớt thấp.

Các yêu cầu thực tế về sử dụng dầu nhớt động cơ có độ nhớt thấp.

Ở Bắc Mỹ, khoảng 70% thị trường vẫn đang sử dụng dầu nhớt xe vận tải 15W-40. Hầu hết các OEM khuyến nghị dầu nhớt động cơ 10W-30 API CJ-4 hoặc CK-4 trong hơn một thập kỷ qua. Tuy nhiên, ít người sử dụng các sản phẩm có độ nhớt thấp API FA-4, giới thiệu cuối năm 2016. Người dùng cuối đang dần bắt đầu nhận ra những lợi ích liên quan của việc chuyển đổi. Chẳng hạn như tiết kiệm nhiên liệu tốt hơn và SAE 10W-30 CJ-4 / CK-4 đã phát triển nhanh chóng trong 10 năm qua. Nhưng dường như vẫn có một số lực cản đối với sự thay đổi.

Nhiều nhà quản lý đội xe cảm thấy độ nhớt thấp hơn có thể không bảo vệ động cơ từ quan điểm mài mòn. Điều đó có nghĩa là sự hấp thụ đối với các sản phẩm có độ nhớt thấp không lớn.  Nên không phải mọi OEM thậm chí đã áp dụng chúng. Ví dụ, xe công trình, với thiết bị xây dựng và khai thác mỏ, máy trộn xi măng, xe chở rác, v.v., những động cơ  này vẫn chủ yếu sử dụng SAE 15W-40.

Hầu hết các đội xe/tàu đều có cả động cơ cũ và mới. Một loại dầu có độ nhớt thấp như FA-4 không có khả năng tương thích ngược thông qua API. Chỉ có khả năng phục vụ trở lại hạn chế từ một OEM. Các đội xe/tàu thích tồn kho một loại dầu có khả năng quản lý bảo trì cho tất cả các thiết bị của họ. Điều này cũng cản trở việc chấp nhận các loại dầu mới.

Lợi ích của dầu nhớt xe vận tải HDEO có độ nhớt thấp.

Theo nghiên cứu độc lập về dầu nhớt động cơ có độ nhớt thấp từ Hội đồng Hiệu quả Vận tải Bắc Mỹ (NACFE).  Cho thấy việc thay đổi từ dầu 15W-40 CK-4 sang 10W-30 hoặc 5W-30, giúp tiết kiệm nhiên liệu 0,5% -1,5%.

Kết quả thực sự mạnh mẽ và cho thấy bất kỳ đội xe/tàu nào chạy 15W-40 thực hiện bước nhảy lên FA-4 có thể tiết kiệm gần 2,0% -2,2%. Điều đó có nghĩa là tiết kiệm được rất nhiều tiền khi xem xét số km họ lái xe mỗi năm.

Các yêu cầu kỹ thuật về dầu nhớt động cơ độ nhớt thấp.

Tuy nhiên để sử dụng dầu nhớt có độ nhớt thấp như API FA-4 thì cần thiết thử nghiệm nhiều chỉ tiêu.  Đồng thời dũng cảm thay thế cả động cơ (thế hệ mới) cho phù hợp. Các OEM đã xác định một số tiêu chí chính để giúp chuyển đổi trong những năm tới. Chúng bao gồm tăng độ ổn định oxy hóa. Bảo vệ chống mài mòn tốt hơn và nhiệt độ cao. Độ nhớt (HTHS) thấp hơn 2,6 cP, tương đương với dầu 0W- 20. Hoặc bằng cấp độ nhớt của xe khách – đang được sử dụng trong thị trường xe thương mại PCMO. Các OEM tin rằng điều này sẽ không chỉ có lợi cho động cơ mà còn mang tương thích cao với các thiết bị xử lý khí thải.

Đã có rất nhiều tranh luận trong năm qua hoặc lâu hơn về thử nghiệm. Liệu có các thử nghiệm động cơ phù hợp để chứng minh thêm khả năng bảo vệ chống mài mòn với các loại dầu này hay không.  Có phải chúng cung cấp khả năng kiểm soát oxy hóa tốt hơn?

Quan điểm sử dụng dầu nhớt HDEO có độ nhớt thấp ở Việt Nam.

Tại Việt Nam, có rất ít đội xe thương mại và xe tải được trang bị mới theo tiêu chuẩn. Động cơ này có thể sử dụng dầu nhớt động cơ thiết kiệm nhiên liệu như API FA-4. Nên hầu như sử dụng dầu nhớt có độ nhớt SAE 20W50 và 15W40, một ít 10W30 cho dòng xe thương mại và xe bán tải. Thị trường có chưa đến 100 ngàn xe “sang” được đăng ký lần đầu và đăng ký lại từ năm 2019-2022 (theo vnexpress.net). Dầu nhớt độ nhớt thấp API FA-4 hay tương đương SAE 0W-20 có thể chỉ phù hợp với khoảng 10 ngàn xe lai Hybrid hiện đang lưu hành tại Việt nam. Một phân khúc quá “hẹp”!

Theo ESKA Singapore, 2-7-2023

Bài viết có sử dụng tư tiệu từ internet.

Dầu gia công kim loại là một phân khúc khúc rộng trong dầu công nghiệp. Được sử dụng để chế tạo các sản phẩm kim loại như lưỡi dao, phụ tùng, chi tiết cơ khí. Trong khi các quy trình sản xuất thay thế như in 3D, đang ngày càng phổ biến. Dầu gia công kim loại sẽ được sử dụng trong nhiều năm tới vì tầm quan trọng trong sản xuất.

Chức năng cơ bản của dầu gia công kim loại: bôi trơn, làm mát, chống ăn mòn, loại bỏ chip. Dung dịch dầu gia công kim loại giúp kéo dài tuổi thọ dụng cụ, hỗ trợ kiểm soát kích thước chính xác phôi gia công. Đồng thời giúp tăng cường hoàn thiện bề mặt và giảm tiêu thụ năng lượng.

Công thức cơ bản của dầu

Về cơ bản, có bốn loại chất lỏng gia công kim loại: dầu neat, dầu tổng hợp, dầu bán tổng hợp và dầu hòa tan, còn được gọi là dầu nhũ hóa.

Dầu Neat

Cấu trúc dạng mạch thẳng, thường được pha chế khá linh hoạt. Dầu này có thể được tạo thành từ dầu khoáng, thực vật hoặc động vật. Dầu neat không pha loãng và được sử dụng trong các quy trình gia công nặng, tốc độ thấp. Phụ gia cực áp (EP) cao thường được sử dụng để tăng cường hiệu suất.

Dầu nhũ hóa

Dầu hòa tan (trong nước) được pha chế để sử dụng như chất làm mát và chất bôi trơn. Dung dịch này thường sử dụng cho các ứng dụng cắt và mài. Những loại dầu này chống hàn dính giữa dụng cụ cắt và phôi đồng thời ngăn ngừa mài mòn dụng cụ. Dầu hoà tan chứa dầu khoáng nguyên chất (khoảng 40% -70%) cũng như phụ gia nhũ hóa.

Dầu bán tổng hợp

Trong công thức có chứa từ 5% -30% dầu khoáng và được pha loãng với 30% -50% nước. Dầu bán tổng hợp thường chứa nồng độ phụ gia cao và cũng được làm mát và bôi trơn. Sử dụng được trong tất cả các quy trình cắt, gọt kim loại.

Dầu tổng hợp

Có bản chất chứa các loại dầu tổng hợp như este hoặc polyalphaolefin. Được sử dụng thấm ướt liên tục phôi để ngăn sương mù và khói, nhất là trong quá trình mài. Nhược điểm đáng kể của dầu tổng hợp là không chống ăn mòn và có thể gây gỉ dụng cụ.

Một số chất phụ gia phổ biến nhất được sử dụng trong chất lỏng/dầu gia công kim loại là chất ức chế ăn mòn, chẳng hạn như canxi sulfonate, axit boric, xà phòng axit béo và amin; phụ gia cực áp, như parafin clo hóa và các dẫn xuất phốt pho; các chất chống hình thành sương, chẳng hạn như polyme polyisobutylene; chất nhũ hóa, như triethanolamine và muối của axit béo; chất phân tán; và chất tạo mùi…

Bất kỳ chất lỏng/dầu gia công kim loại nào có chứa nước nào cũng sẽ kết hợp chất diệt khuẩn. Thường được coi là một chất phụ gia, bởi vì nước có lợi cho sự phát triển của vi sinh vật. Sự hiện diện của vi sinh vật có thể dẫn đến các mối nguy hiểm về sức khỏe và an toàn. Vi sinh vật sẽ tách nhũ tương, tạo sinh khối (cặn), hình thành màng sinh học và ăn mòn kim loại, sinh mùi khó chịu…

Các quy trình gia công kim loại và dầu bôi trơn.

Có một số quy trình được sử dụng để sản xuất các sản phẩm kim loại, coi như phổ biến nhất:

Phay.

Các hoạt động phay bao gồm các quy trình phay dọc và ngang, doa, mài giũa, hobbing và khoan. Quá trình phay trong đó phôi được được cố định an toàn vào một bàn di động. Dụng cụ phay di chuyển theo chiều gia công. Các hoạt động phay thường sử dụng dầu gia công kim loại dạng dầu nhũ hoá. Mục đích làm mát và bôi trơn.  Cũng có thể sử dụng dầu neat có độ nhớt thấp..

Tiện.

Được phân loại là một hoạt động cắt kim loại thực hiện bằng máy vít/dao và bàn tiện. Trong các loại máy này, phôi quay ở tốc độ từ thấp đến cao. Dầu neat hoặc dung dịch làm mát dạng hòa tan được phun lên phôi quay và dụng cụ để giữ cho cả phôi và dụng cụ nguội. Dầu gia công kim loại trong các hoạt động này có nhiệm vụ bôi trơn máy cắt. Giúp loại bỏ phôi và mạt kim loại, đồng thời ngăn chặn sự trầy xước bề mặt phôi.

Mài.

Các ứng dụng mài bao gồm mài bề mặt, mài nghiên, mài không trung tâm cũng như mài hình trụ. Quá trình này khác với cắt. Sử dụng một bánh mài để loại bỏ vật liệu thay vì chỉ đơn giản là cắt nó đi bằng một công cụ. Trong hầu hết các hoạt động mài, như với phay, phôi được gắn vào bàn di động. Và bánh mài quay ở tốc độ từ thấp đến cao. Hầu hết các hoạt động mài đều sử dụng dầu gia công kim loại dạng hòa tan ở nồng độ thấp để làm mát bề mặt, xả bụi và mạt kim loại ra khỏi bánh mài với mức độ bôi trơn vừa phải.

Đùn và dập.

Quá trình đùn và dập được coi là công đoạn hình thành sản phẩm. Trong các quá trình này kim loại liên tục bị tác động lực bởi một hoặc nhiều khuôn. Cho đến khi nó được tạo thành hình dạng mong muốn. Quá trình đòi hỏi áp lực cao, tạo ra nhiệt và sương đáng kể. Dầu gia công kim loại dạng hòa tan, dầu neat và dầu tổng hợp có thể được sử dụng cho các ứng dụng này.

Đúc.

Sản phẩm đúc được hình thành bằng cách đổ kim loại nóng chảy vào khuôn chết và để nguội. Nhôm, kẽm và magiê là những kim loại được sử dụng phổ biến nhất trong đúc khuôn. Dầu bôi trơn khuôn gốc nước được phun lên khuôn giữa mỗi lần đúc. Tạo ra một bề mặt ngăn cách giữa khuôn và phần đúc để dễ dàng tháo phần đúc khỏi khuôn. Dầu gia công kim loại dạng này về cơ bản bao gồm sáp parafin và nước.

Kéo.

Các hoạt động như kéo các thanh kim loại qua một loạt các khuôn. Kéo làm giảm đường kính thanh tạo thành vật liệu giống như dây. Quá trình tạo ra nhiệt và thường sử dụng dầu gia công kim loại dạng hòa tan, dựa trên gốc sáp hoặc xà phòng. Dầu neat cũng có thể được sử dụng trong quá trình này, với độ nhớt thấp.

Sức khỏe và An toàn

Theo Giám đốc điều hành về an toàn và sức khỏe lao động của Vương quốc Anh (HSE), việc tiếp xúc với dung dịch/ dầu gia công kim loại có thể gây ra nhiều rủi ro sức khỏe khác nhau. Bao gồm viêm da và các kích ứng khác đối với da. Các bệnh về phổi như hen suyễn, viêm phổi do quá mẫn cảm và viêm phế quản mãn tính.

Vậy làm thế nào để giảm thiểu những rủi ro an toàn này?

Bất kể công thức dầu gia công là gì, việc xử lý chất lỏng thích hợp là điều tối quan trọng. Nhất là đối với sự an toàn của người lao động. Có khả năng các chất gây ung thư như các hợp chất thơm đa vòng (PCA). Nitrosamine có thể được hình thành trong một số điều kiện sử dụng nhất định. Ví dụ, PCA có thể được hình thành khi dầu gia công kim loại có công thức với dầu khoáng. Và được sử dụng trong thời gian dài ở nhiệt độ cao.

Hệ thống chứa dung dịch dầu gia công có chứa bất kỳ lượng nước nào có thể bị ô nhiễm bởi vi khuẩn có hại. Bởi vì điều này, cả hệ thống và dung dịch nên được theo dõi cẩn thận. HSE đề nghị kiểm tra thường xuyên chất lượng chất lỏng, bao gồm nồng độ dung dịch và pH. Điều này có thể được thực hiện theo nhiều cách. Ví dụ, giấy nhúng vi sinh là một cách tương đối dễ dàng để đánh giá vi khuẩn.

Ở nhãn hiệu dầu nhớt ESKA Singapore, các loại dầu gia công kim loại đa dạng. Nhưng không phải là có tất cả cho các ứng dụng. Dầu gia công kim loại thông dụng và bán nhiều ở Việt Nam như dầu nhũ hoá, hoà tan. Các ứng dụng cho dầu cán nguội trong các nhà máy thép sẽ được thảo luận trong phần sau…

…còn tiếp!

Theo ESKA Singapore, 18-12-2023

Một số sai lầm trong việc bảo trì để hạn chế hỏng hóc gây ra cho hệ thống thuỷ lực máy công trình. Kiểm tra những điều dễ dàng trước tiên: dầu nhớt sử dụng cho động cơ nguồn. Cũng như chú ý đến dầu thuỷ lực máy công trình và các vấn đề liên quan.

Tình huống hiện trường.

“ Máy công trình có hệ thống thủy lực phức tạp, gồm hai động cơ dẫn động mười bơm thủy lực. Sáu trong số các máy bơm thuỷ lực là máy bơm dịch chuyển thay đổi theo chu kỳ. Bốn trong số này có điều khiển công suất tự động bằng điện tử. Hiện tượng xảy ra là chu kỳ chậm kết hợp với việc giảm vòng tua động cơ (mất RPM). Chẩn đoán là hệ thống dầu thủy lực máy công trình được điều chỉnh trên đường cong công suất của động cơ. Hay dầu thủy lực máy công trình đòi hỏi nhiều năng lượng hơn động cơ có thể tạo ra. Dẫn đến động cơ giảm và do đó thời gian chu kỳ chậm.

 Lời giải thích khác là các động cơ không tạo ra công suất định mức của chúng. Người thợ máy đảm bảo rằng các động cơ ở trạng thái tốt nhất, kiên quyết rằng đây là vấn đề “thủy lực/dầu thuỷ lực“. Chuyên gia thuyết phục người thợ máy phụ trách thay đổi bộ lọc nhiên liệu.  Cùng các bộ phận làm sạch không khí trên cả hai động cơ. Sự cố đã được khắc phục. Hóa ra động cơ sử dụng dầu nhớt không phù hợp đã gây tắc nghẽn các bộ lọc nhớt động cơ. Nên động cơ không thể đạt đến công suất định mức của chúng. Nhiệm vụ tương đối đơn giản là thay đổi bộ lọc nhiên liệu, lọc nhớt động cơ, và cả lọc khí thải. Vấn đề đầu tiên cần được chú ý trước khi kiểm tra hệ thống thuỷ lực.”

Theo Benda Casey, chuyên gia về thuỷ lực của trang https://www.hydraulicsupermarket.com/index.html

Kết luận.

Theo Eska Singapore, đối với động cơ nguồn cần phải sử dụng dầu nhớt động cơ theo khuyến nghị. Trong đó phù hợp với khuyến nghị của OEMs và lựa chọn dầu nhớt động cơ của nhà sản xuất. Có những loại dầu nhớt động cơ gây bịt kín các lọc khí thải DPF, ERG trên động cơ thế hệ mới. Các động cơ này đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 5, liên hệ với Eska để biết thêm chi tiết.

Các sai lầm khi xử lý sự cố hệ thống dầu thuỷ lực máy công trình.

Sai lầm thứ 1 – Thay dầu thuỷ lực máy công trình.

Chỉ có hai điều kiện đòi hỏi phải thay dầu thủy lực. Đó là: sự thoái hoá của dầu gốc hoặc suy thoái phụ gia. Có rất nhiều thông số xác định tốc độ dầu gốc xuống cấp. Cũng như các chất phụ gia hết tác dụng , cho việc thay dầu thủy lực sau nhiều giờ hoạt động. Với giá dầu nhớt cao như hiện nay, sử dụng dầu thuỷ lực kéo dài thời gian là điều bạn muốn làm. Và bể chứa dầu thuỷ lực càng lớn thì sai lầm này càng đắt về mặt kinh tế. Mặt khác, tiếp tục hoạt động với dầu thuỷ lực đã tới hạn, sẽ ảnh hưởng đến tuổi thọ của mọi thành phần khác trong hệ thống thủy lực.

Thay dầu thủy lực máy công trình theo một số giờ hoạt động cố định là một ý tưởng tồi, trừ những hệ thống thủy lực nhỏ nhất. Ô nhiễm bởi các hạt hoặc nước cũng không bắt buộc phải thay dầu. Cả hai chất gây ô nhiễm này thường có thể được loại bỏ bằng cách sử dụng lọc ngoại tuyến. Và cách duy nhất để biết khi nào đạt đến điểm thay dầu là thực hiện phân tích dầu thường xuyên.

Sai lầm thứ 2 – Thay đổi bộ lọc.

Tương tự cho các bộ lọc thủy lực, nếu thay đổi theo giờ hoạt động. Nếu thay sớm – trước khi tất cả khả năng giữ bụi bẩn chưa được sử dụng hết. Bạn đang lãng phí tiền vào việc thay đổi bộ lọc không cần thiết. Nếu thay lọc trễ – sau khi lọc đã bão hoà, sẽ làm gia tăng các hạt trong dầu.  Điều này làm giảm tuổi thọ của thành phần trong hệ thống thủy lực. Giải pháp là thay đổi bộ lọc khi van hồi lưu (bypass) mở ra. Đó là cơ chế hạn chế dòng chảy (giảm áp suất) qua phần tử bộ lọc và cảnh báo khi đạt đến điểm này. Có thể theo dõi sự sụt giảm áp suất bằng cách sử dụng chỉ báo tắc nghẽn, bằng một đồng hồ đo áp suất vi sai chênh lệch trước và sau bộ lọc.

Sai lầm thứ 3 – Máy hoạt động quá nóng.

Không có nhiều chủ hoặc người vận hành sẽ tiếp tục vận hành khi động cơ quá nóng. Tương tự như hệ thống thủy lực quá nóng. Giống như động cơ, cách nhanh nhất để phá hủy các bộ phận thủy lực, vòng đệm, ống mềm và bản thân dầu thuỷ lực là hoạt động ở nhiệt độ cao. Nhưng làm thế nào là quá nóng đối với một hệ thống thủy lực? Nó chủ yếu phụ thuộc vào độ nhớt, và chỉ số độ nhớt (VI- tỷ lệ thay đổi độ nhớt theo nhiệt độ) của dầu. Khi nhiệt độ của dầu tăng lên, độ nhớt của dầu thuỷ lực giảm xuống. Và vì vậy một hệ thống thủy lực đang hoạt động quá nóng. Khi nó đạt đến nhiệt độ mà độ nhớt của dầu giảm xuống dưới mức cần thiết để bôi trơn đầy đủ.

Ví dụ, một máy bơm cánh quạt (vane) yêu cầu độ nhớt tối thiểu cao hơn máy bơm piston. Nếu hệ thống thủy lực có bơm cánh quạt, độ nhớt tối thiểu nên duy trì là 25 cSt (mm2/s). Đối với các loại dầu khoáng có chỉ số độ nhớt (VI) khoảng 100. Nhiệt độ hoạt động tối đa cho phép là 35°C nếu sử dụng dầu VG22 hoặc 65°C cho VG68. Ngoài vấn đề bôi trơn, nhiệt độ hoạt động trên 82°C làm hỏng hầu hết các chất liệu của seals. Ống thuỷ lực cũng vậy và đẩy nhanh quá trình xuống cấp của dầu. Vì những lý do được giải thích ở trên, đừng bao giờ để thiết bị thủy lực hoạt động trên 82°C.  Hoặc nhiệt độ mà độ nhớt giảm xuống 10 cSt, tùy theo mức nào thấp hơn trong hai.

Sai lầm thứ 4 – Sử dụng sai dầu thuỷ lực máy công trình.

Dầu là thành phần quan trọng nhất của bất kỳ hệ thống dầu thủy lực máy công trình nào. Dầu thủy lực không chỉ là chất bôi trơn, nó còn truyền năng lượng khắp hệ thống thủy lực. Chính vai trò kép này làm cho độ nhớt trở thành đặc tính quan trọng nhất của dầu. Nó ảnh hưởng đến cả hiệu suất của máy và tuổi thọ.

Nếu sử dụng dầu có độ nhớt quá cao so với khí hậu mà máy phải hoạt động. Dầu sẽ không chảy đúng cách hoặc bôi trơn đầy đủ trong quá trình khởi động ở nhiệt độ thấp. Nếu sử dụng dầu có độ nhớt quá thấp so với khí hậu, nó sẽ không duy trì màng dầu.

Trong phạm vi độ nhớt cực hạn cho phép cần thiết để bôi trơn đầy đủ, có một dải độ nhớt hẹp hơn. Nơi tổn thất năng lượng được giảm thiểu. Nếu độ nhớt của dầu cao hơn mức lý tưởng, ma sát chất lỏng tổn thất nhiều năng lượng hơn. Nếu độ nhớt hoạt động thấp hơn mức lý tưởng, ma sát cơ học và rò rỉ bên trong cũng giảm năng lượng hơn. Vì vậy, sử dụng sai dầu nhớt không chỉ dẫn hỏng hóc của các chi tiết, nó còn làm tăng mức tiêu thụ năng lượng. Phải xác định dải nhiệt độ vận hành cho cấp độ nhớt và VI của dầu thủy lực hiện đang sử dụng. Và sau đó đảm bảo rằng máy luôn hoạt động trong phạm vi đó!

Theo Eska Singapore, ngày 10-12-2023.

 Dầu thuỷ lực máy cơ giới như máy xúc, đào, ủi…thi công công trình cần nhiều yếu tố đáp ứng về kỹ thuật. Là tác nhân trực tiếp truyền lực từ nguồn (động cơ) đến các piston chuyển động thông qua bơm áp suất. Sự tương thích của dầu với hệ thống làm việc, môi trường hoạt động và chế độ bảo dưỡng theo sau cần phải đánh giá dựa trên sự lựa chọn dầu thuỷ lực máy cơ giới.

Giả sử rằng máy xúc thủy lực là một máy với mô hình đáp ứng sau (trễ) bao gồm động cơ dẫn động bơm hệ thống thuỷ lực. Trang bị (các) bơm piston dịch chuyển thay đổi hoạt động ở áp suất lên đến 5.000 PSI trở lên. Lựa chọn dầu thuỷ lực máy cơ giới sẽ dựa trên các yếu tố sau:

Dầu thuỷ lực: Đa cấp so với đơn cấp?

Phạm vi nhiệt độ hoạt động của máy xúc là yếu tố sẽ quyết định xem tôi sử dụng dầu đa cấp hay đơn cấp. Nếu máy xúc hoạt động ở nhiệt độ thấp vào mùa đông và điều kiện nhiệt đới vào mùa hè. Dầu đa cấp sẽ được yêu cầu để duy trì độ nhớt của dầu trong giới hạn tối ưu. Vì phạm vi nhiệt độ hoạt động rộng từ thấp đến cao.

Nếu máy xúc của tôi có phạm vi nhiệt độ hoạt động hẹp. Cũng có thể duy trì độ nhớt chất lỏng tối ưu bằng cách sử dụng dầu đơn cấp. Không nên chọn loại đa cấp. Điều này do chất tăng cường chỉ số độ nhớt (VI) được sử dụng trong sản xuất dầu đa cấp. Chất này có thể có tác động tiêu cực đến tính chất tách không khí của dầu. Do đó không lý tưởng trong hệ thống thủy lực máy cơ giới di động như máy xúc. Loại máy này thường có một bể chứa tương đối nhỏ với các đặc tính tách khí kém tương ứng. Ngoài ra, bằng cách không sử dụng dầu đa cấp khi không cần thiết. Người sử dụng không cần phải lo lắng về việc mất độ nhớt do tính chất cắt mạch của VII.

Dầu thuỷ lực: Chất tẩy rửa so với chất không tẩy rửa?

Dầu thuỷ lực tẩy rửa nhũ hóa nước, phân tán chất gây ô nhiễm khác như vecni và bùn. Điều này giữ cho hệ thống không có cặn bẩn nhưng các chất gây ô nhiễm không bị kết tủa. Các chất này phải được lọc ra, hay loại bỏ. Đây là những đặc tính mong muốn trong một máy thủy lực di động như máy xúc. Khác với hệ thống thủy lực công nghiệp, có rất ít cơ hội lắng và kết tủa các chất gây ô nhiễm tại hồ chứa, do khối lượng tương đối nhỏ.

Cần phải sử dụng một loại dầu thuỷ lực có chất phụ gia tẩy rửa/ phân tán trong máy xúc. Nhưng cần theo dõi chặt chẽ hàm lượng nước trên các phân tích báo cáo tình trạng dầu. Nước làm tăng tốc độ oxy hoá dầu, giảm độ bôi trơn và khả năng lọc. Có thể giảm tuổi thọ của vòng giăng làm kín (seals) dẫn đến ăn mòn và xâm thực. Nước nhũ hóa có thể được biến thành hơi nước ở các bộ phận có tải cao trong hệ thống. Để tránh những vấn đề này bằng cách duy trì hàm lượng nước dưới 100 ppm trong dầu thuỷ lực máy cơ giới.

Chống mài mòn so với không chống mài mòn?

Mục đích của phụ gia chống mài mòn là duy trì bôi trơn được ở chế độ màng dầu bị phá vỡ (boundary) biên. Phụ gia chống mài mòn phổ biến nhất được sử dụng trong động cơ và dầu thủy lực là Kẽm Dialkyl DithioPhosphate (ZDDP).

Sự hiện diện của ZDDP không phải lúc nào cũng được coi là tích cực. Thực tế là nó có thể suy thoái về mặt hóa học và ăn mòn một số kim loại khác. Tuy nhiên, nó là một chất phụ gia thiết yếu trong dầu được sử dụng trong bất kỳ hệ thống thủy lực áp suất cao. Chẳng hạn như máy xúc hiện đại được trang bị bơm piston và động cơ. Cần phải chọn một loại dầu có chứa ZDDP ở nồng độ ít nhất 900 ppm để sử dụng trong dầu thủy lực máy cơ giới.

Kết luận

Tóm lại, nếu độ nhớt chất lỏng tối ưu có thể được duy trì bằng cách sử dụng dầu đơn cấp, thì nên sẽ chọn và sử dụng một loại có chứa các chất phụ gia tẩy rửa/ phân tán với ít nhất 900 ppm ZDDP. Nếu dầu đa cấp được yêu cầu, cần sử dụng chất lỏng thủy lực đa cấp với hàm lượng ZDDP tối thiểu là 900 ppm.

Các loại dầu thuỷ lực máy cơ giới cần chọn ở Việt Nam.

Theo Eska Singapore và MaxPro1 dầu thuỷ lực máy cơ giới cần đáp ứng 3 yếu tố. Dãy hoạt động ở nhiệt độ nào? Có cần thiết phải sử dụng loại có VI cao hay không? Có cần phải chất tẩy rửa trong hệ thống hay không? Và cuối cùng là yêu cầu dầu có nồng độ Kẽm (ZDDP) tối thiểu 900 ppm. Loại dầu này tìm thấy ở đâu?

 Sản phẩm MaxPro1 hiện nay được ứng dụng tại Việt nam thông dụng như D3000/10W đáp ứng đủ cả 3 yếu tố trên: đơn cấp, có chất tẩy rửa, hàm lượng ZDDP >900 ppm sử dụng cho máy xúc/đào ở vùng ẩm thấp, ngập nước. Hay có thể sử dụng Eska Singapore Pure Flow HLP với hàm lượng ZDDP>900 ppm, đơn cấp không phụ gia tẩy rửa cho máy xúc/đào công trình địa hình khô ráo.

Dầu thuỷ lực máy cơ giới không chỉ đơn thuần là loại dầu truyền tải lực cho đầu cuối. Các tính năng cần thiết để vận hành hệ thống an toàn, không gây bục ống do tăng áp suất, mài mòn cũng là mục tiêu bảo vệ của dầu thuỷ lực. Thị truờng dầu thuỷ lực hiện nay trừ một số nhãn hiệu có uy tín và quốc tế. Thì đa phần còn lại sử dụng không đúng phụ gia và dầu gốc. Giá trị về dầu không lớn nhưng có thể gây hậu quả rất lớn cho một hệ thống thuỷ lực máy cơ giới hiện đại. Và nhất thiết có cần mua dầu thuỷ lực giá rẻ hay không?

…còn tiếp

Theo Eska Singapore, ngày 3-12-2023.

Dầu thuỷ lực cho cơ giới ( máy xúc/đào/múc) theo OEMs phù hợp với hoạt động khắc nghiệt của thiết bị. Là một phân khúc quan trọng trong dầu nhớt động cơ sử dụng cho thiết bị cơ giới. Nên chọn đúng dầu để duy trì tình trạng hoạt động thường xuyên.

Thiết bị cơ giới phục vụ: khai thác mỏ, xây dựng cầu đường, thuỷ lợi, công trình dân dụng.

Dầu thuỷ lực cho cơ giới.

Có nhiều thắc mắc về tiêu chuẩn dầu thuỷ lực cho thiết bị cơ giới.

Theo OEMs, các nhà sản xuất thiết bị, sử dụng dầu thuỷ lực cho thiết bị cơ giới như thế nào?

Thông thường khuyến nghị của các OEMs có thể sử dụng dầu động cơ 10W20/5W-XX. Tiêu chuẩn của Caterpillar áp dụng CAT TO-4 với SAE 30/10W20. Có thể sử dụng dầu đơn cấp hay đa cấp, tuỳ theo điều kiện khí hậu. Các nhà sản xuất dầu nhớt cho thiết bị cơ giới thường khuyến nghị dầu đa cấp cho thuỷ lực. Các yếu tố chính như: tính tẩy rửa, phân tán bùn hay nước. Cũng như dãy độ nhớt hoạt động rộng là nguyên nhân cho khuyến nghị này.

Tuy nhiên, một số OEMs như Kobelco KHÔNG khuyến nghị dầu động cơ đa cấp cho hệ thống thuỷ lực. Họ khuyến nghị độ nhớt đơn cấp SAE 10W hay 30W với không có chất tẩy rửa trong hệ thống. Các loại dầu động cơ thông thường tạo bọt gây xâm thực trong bơm thuỷ lực gây hỏng bơm sớm. Ngoài ra, sự oxy hoá dầu tạo bùn lắng đọng trong toàn bộ hệ thống thuỷ lực.

Khi OEM không nói ý nghĩa của chúng, nó chắc chắn có thể gây khó khăn cho việc chọn đúng dầu. Nhưng dầu tẩy rửa, chẳng hạn như dầu động cơ diesel đa cấp. Có thể thực sự gây bất lợi cho hệ thống dầu thủy lực cho cơ giới hiện đại không?. Có thể có và có thể không!

Các loại dầu nhớt cho hệ thống dầu thuỷ lực cho cơ giới.

Dầu thuỷ lực có Phụ gia tẩy rửa

DIN 51524; tiêu chuẩn HLPD là một loại dầu thủy lực có chứa các chất phụ gia tẩy rửa và phân tán. Việc sử dụng loại dầu này được hầu hết các nhà sản xuất linh kiện thủy lực lớn chấp thuận. Có thể thuận lợi trong nhiều ứng dụng, bao gồm cả máy móc cơ động, để ngăn ngừa sự tích tụ cặn bùn và vecni, có thể dẫn đến mài mòn van và các vấn đề độ tin cậy khác. Sự thận trọng chính với loại dầu này là chúng có khả năng nhũ hóa nước tuyệt vời, có nghĩa, nước không được tách ra khỏi dầu. Nước nhũ hóa làm giảm độ bôi trơn, khả năng lọc, gây ăn mòn, xâm thực của dầu.

Chắc chắn nước nhũ hoá sẽ làm giảm tuổi thọ của dầu thuỷ lực cho cơ giới. Những vấn đề này có thể tránh được bằng cách duy trì hàm lượng nước dưới 0,1%. Đây không phải là mục tiêu hàm lượng nước thấp đối với bất kỳ hệ thống thủy lực hiệu suất cao nào. Một loại dầu thủy lực có khả năng nhũ hóa một lượng nhỏ nước có thể có lợi trong các máy móc cơ giới đi động.

Dầu nhớt hiện đại phải có các đặc tính ngăn chặn và tách không khí / chống tạo bọt. Ít nhất một nhà sản xuất thiết bị di động lớn chỉ định dầu động cơ diesel hạng nặng với API CD, CF-4, CG-4 hoặc CH-4 như một giải pháp thay thế. Chấp nhận được cho dầu thủy lực đơn cấp, chống mài mòn, trong thiết bị của họ.

Dầu thuỷ lực tăng cường chất cải thiện chỉ số độ nhớt

Điều này không có nghĩa là dầu động cơ cấp đa cấp phù hợp với mọi hệ thống dầu thủy lực cho cơ giới. Dầu động cơ đa cấp, dầu hộp số tự động và dầu thủy lực chống mài mòn có VI cao. (AWH) thường được sử dụng trong các hệ thống thủy lực có phạm vi nhiệt độ hoạt động rộng. Dầu thuỷ lực này có Chỉ số độ nhớt (VI) cao hơn chất lỏng thủy lực chống mài mòn tiêu chuẩn (HLP/AW). Dầu VI càng cao, sự thay đổi độ nhớt khi nhiệt độ thay đổi càng nhỏ.

Nói một cách đơn giản, nếu đang chạy dầu động cơ 10W-40 trong thủy lực máy xúc. Hệ thống thủy lực vận hành với nhiệt độ dầu cao hơn trước khi độ nhớt giảm xuống dưới mức tối ưu. Về độ nhớt ít khi giảm tối thiểu đến giới hạn bôi trơn như dầu thủy lực thông dụng, chống mài mòn (AW)

Khi chọn dầu thuỷ lực cho cơ giới có VI cao, nên tăng giá trị độ nhớt tối thiểu cho phép của nhà sản xuất linh kiện thủy lực lên 30% để bù đắp cho sự mất nhớt có thể xảy ra do cắt mạch chất cải tiến VI (trừ khi các chất cải tiến VI được sử dụng là ‘ổn định cắt’). Chất cải tiến VI cũng có thể có tác động tiêu cực đến tính chất tách khí của dầu. Vì lý do này, một số nhà sản xuất thiết bị thủy lực khuyến cáo rằng dầu có VI cao chỉ được sử dụng khi được yêu cầu.

Kết luận. 

Theo như các khuyến nghị về dầu thủy lực, vì lý do thương mại liên quan đến bảo hành, v.v.  Luôn luôn nên làm theo khuyến nghị của nhà sản xuất máy. Nếu hệ thống dầu thủy lực cho cơ giới của máy xúc hoặc máy ủi  đã vô tình được nạp bằng dầu động cơ diesel đa cấp. Việc này thì cũng không cần phải hoảng loạn. Tuy nhiên, thảo luận về ứng dụng với một chuyên gia kỹ thuật từ nhà sản xuất dầu nhớt. Eska Singapore và MaxPro1,kết hợp với OEM, sẽ được khuyến khích thảo luận.

 Hiện nay, người sử dụng hay các Nhà phân phối/Đại lý dầu nhớt hay khuyến cáo dầu thuỷ lực VG 68. ISO 6743/4 HM hay DIN 51524 HLP tức chỉ có phụ gia chống mài mòn. Ngay cả thiết bị EM ở các mỏ khai thác khoáng sản cũng vậy. Nếu hết thời gian bảo hành của máy (trong thời gian bảo hành sử dụng Genuine Oil như CAT hay Komatsu, Kobelco,).

Với tiêu chuẩn HM sẽ không đủ điều kiện vận hành liên tục như thiết bị EM/mỏ. Ngoại trừ một số loại cẩu trong dân dụng có tải trọng nhỏ) vì dãy nhiệt độ hoạt động hẹp. Tuy nhiên, không nhất thiết mọi thiết bị cơ giới điều sử dụng dầu theo tiêu chuẩn khuyến nghị như nhà sản xuất. AWH (HVI) hay HLPD hay HLP/AW, điều này tuỳ thuộc vào điều kiện vận hành cụ thể từng thiết bị.

..còn tiếp.

Theo Eska Singapore, 27-11-2023

Dầu nhờn cho xe bán tải là một phân khúc hẹp của dầu nhờn động cơ. Các dòng xe bán tải phổ biến tại Việt Nam hiện nay đều được trang bị động cơ dầu diesel. Vậy nên chọn loại dầu nhờn động cơ cho xe bán tải loại nào?

Vì sao xe bán tải thường được trang bị động cơ diesel?

Xe bán tải có thiết kế đặc thù, không giống các dòng ô tô thông dụng trên thị trường. Cho nên luôn có sự khác biệt về công nghệ, động cơ được trang bị. Tại Việt Nam, không bàn đến các mẫu xe bán tải được một số khách Việt sắm để làm “xe chơi” như Ford F-150, Ram 1500… hầu hết các mẫu xe bán tải phổ biến nhất hiện nay như Ford Ranger, Mitsubishi Triton, Mazda BT-50, Isuzu D-Max, Nissan Navara… đều trang bị động cơ dầu diesel.

Xe bán tải là một dòng xe đặc thù, được thiết kế không chỉ chở người mà còn chở hàng hóa. Tại một số quốc gia như Thái Lan, Úc… xe bán tải phần lớn để phục vụ việc kinh doanh. Chính vì vậy, động cơ trên những chiếc bán tải cũng có những khác biệt để đáp ứng khả năng vận hành cũng như tính kinh tế cho người dùng.

Dưới đây là 4 lý do chính khiến xe bán tải thường được nhà sản xuất trang bị động cơ dầu diesel:

Động cơ dầu cho lực kéo tốt hơn

Động cơ diesel thường tạo ra mô-men xoắn cao hơn đáng kể so với động cơ xăng. Đặc biệt ở tốc độ thấp. Vì vậy, động cơ diesel chở hàng hoá nặng vẫn vận hành linh hoạt trên các địa hình phức tạp. Nói một cách đơn giản, động cơ diesel cung cấp lực kéo tốt hơn ngay cả khi chở tải nặng.

Tiết kiệm nhiên liệu hơn

Động cơ diesel có mức tiêu hao nhiên liệu thấp hơn động cơ xăng cùng dung tích. Trong cùng điều kiện (kích thước thân xe, trọng lượng xe, kích thước…) động cơ diesel giúp tiết kiệm chi phí nhiên liệu hơn so với động cơ xăng cùng dung tích. Bên cạnh đó, tại nhiều quốc gia trên thế giới, giá bán lẻ dầu diesel thường thấp hơn so với giá xăng.

Động cơ diesel là có mức tiêu hao thấp hơn động cơ xăng cùng dung tích trong cùng điều kiện

Chi phí bảo dưỡng thấp hơn 

Điều này là do động cơ diesel được thiết kế mạnh mẽ, bền bỉ và có khả năng chịu lực nén cao. Có ít điểm sửa chữa hơn vì được thiết kế đơn giản, do đó việc bảo trì dễ dàng hơn.

Công suất, mô-men xoắn phù hợp với trọng lượng, công năng của xe

Xe bán tải thường được thiết kế với kích thước, trọng lượng thân xe tương đối lớn. Tải trọng cao, được sử dụng để kéo, chở đồ đạc, hàng hoá. Nếu sử dụng động cơ xăng có mô-men xoắn thấp sẽ khiến xe vận hành ì ạch và tốn nhiên liệu. Nếu sử dụng nhiều và liên tục đi đường dài, về lâu dài có thể khiến động cơ xuống cấp nhanh hơn bình thường.

Dầu nhờn cho xe bán tải, nên sử dụng loại nào?

Việc trang bị động cơ dầu diesel, nên dầu nhờn động cơ cho xe bán tải phải phù hợp. Tất nhiên theo lý thuyết, dầu nhờn động cơ xe bán tải là loại bôi trơn động cơ dầu.

Theo phân loại chất lượng dầu nhờn quốc tế.

Theo API (Viện Dầu mỏ Hoa kỳ), đối với động cơ dầu diesel, ký hiệu trên bao bì là “C”, có thể hiểu như “Commercial”, phục vụ mục đích thương mại. Hiện nay, thông dụng có các tiêu chuẩn API CI-4, API CK-4. Thị trường có các sản phẩm dầu nhờn này đủ loại bao bì từ 200L, 18L, 7L, 5L và 4L. Hãng nhớt MaxPro1, Singapore, có các sản phẩm D7000/API CI-4/15W40 (bao bì 7L/5L) và D8800/API CK-4/5W40 (bao bì 4L). Các loại này sử dụng tốt cho xe bán tải, thời gian thay nhớt có lên đến 10,000 kms.

Theo ACEA (Hiệp hội các nhà chế tạo ô tô Châu Âu), động cơ dầu cho xe tải nhỏ được phân loại ACEA A/B (cho cả động cơ xăng và dầu diesel). Các nhãn hiệu dầu nhớt như Castrol khuyến nghị xe bán tải sử dụng ACEA A5/B5. (Dầu động cơ ổn định cao, kéo dài thời gian thay dầu sử dụng cho động cơ tải nhẹ, chở khách. Không phân biệt sử dụng xăng hay dầu diesel. Có thể sử dụng độ nhớt thấp với độ nhớt HTHS từ 2.9 đến 3.5 mPa*s. Nhưng loại dầu này có thể không phù hợp cho một số kiểu động cơ, cần tư vấn nhà sản xuất ô tô khi sử dụng).

Chọn dầu nhờn cho xe bán tải hiện đại phù hợp với trang bị bộ lọc khí thải.

Một phân loại khác của ACEA là C (Catalyst Compatibility Oils– dầu động cơ phù hợp với bộ lọc khí thải). Đây là loại sử dụng nhiều nhất hiện nay vì các hãng chế tạo động cơ hầu hết sử dụng tiêu chuẩn khí thải Euro V. Là loại có bộ lọc bụi khí thải (DPF) và cả bộ lọc xúc tác (Catalyst Converter). Hãng dầu nhớt MaxPro1, Singapore, có sản phẩm dầu nhờn động cơ cho xe bán tải Max6/ACEA C3. Sản phẩm này có 2 loại độ nhớt SAE 5W30 và SAE 5W40. Dầu gốc tổng hợp 100%. Đặc tính của ACEA C là hàm lượng tro sulphate ở mức trung bình ( Mid-SAPS) nên không làm tắc lọc bụi và xúc tác.

Việc chọn dầu nhờn cho xe bán tải sử dụng động cơ diesel đôi khi rất đơn giản. Như một thói quen là cứ vào trạm dịch vụ là xong, nhưng tốn kém và chắc gì đúng dầu. Hiện nay, các cây xăng của Petrolimex đã có dầu diesel 0,001S. Loại diesel này có hàm lượng lưu huỳnh đạt tiêu chuần khí thải đạt Euro V. Tiêu chuẩn xe mới xuất xưởng của Việt nam cũng đã áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro V. Các hãng xe, OEMs, cũng đã gắn các bộ lọc xử lý khí thải trên xe bán tải. Vậy nên chọn dầu nhờn cho động cơ xe bán tải là ACEA C3 hay C5 là phù hợp.

Nên chọn MaxPro1: Max 6, SAE 5W30 cho xe mới, hay SAE 5W40 xe đã đi trên 100,000 kms.

Theo ESKA Singapore, 16-11-2023.